بار توسعه علوم انسانی کشور را نباید به عهده جشنواره فارابی گذاشت

سید عبدالامیر نبوی، دبیر اسبق بخش علمی جشنواره بین المللی فارابی و دکترای علوم سیاسی و مدرس دانشگاه در آستانه چهاردهمین دوره این جشنواره علمی، در پاسخ به این سوال که فارابی چقدر می‌تواند در ایجاد تحول بنیادین در علوم انسانی و تولید علم نقش ایفا کند، گفت: جشنواره فارابی یک از مهم‌ترین و موثرترین اقدامات برای توسعه علوم انسانی پس از انقلاب به شمار می‌رود و به رغم سن کم در مقایسه با جشنواره‌های معتبر مانند خوارزمی یا رویداد‌های فرهنگی مهم مانند کتاب سال، توانسته در زمینه‌سازی برای توجه بیشتر به اهمیت علوم انسانی در فرآیند‌های مختلف علمی کشور نقش ایفا کند.

وی ادامه داد: تشویق و تکریم اندیشمندان و افراد صاحب قلم، معرفی آن‌ها و تلاش برای شبکه‌سازی در حوزه علوم انسانی از جمله مهم‌ترین خدماتی است که در خلال فعالیت‌های مستمر و چند جانبه دبیرخانه جشنواره صورت گرفته است؛ لذا از اهمیت تک تک مسائل نمی‌توانیم غافل شویم.

نبوی با اشاره به کاستی‌های جشنواره بین‌المللی فارابی و تلاش برای رفع مشکلات حوزه علوم انسانی افزود: طبیعتا مثل هر فعالیت دیگری می‌توان نقد‌هایی به جشنواره وارد کرد، اما به عنوان کسی که چندین سال در فرآیند‌های مختلف دبیرخانه جشنواره حضور داشتم، می‌توانم این داوری را انجام دهم که این کاستی‌ها و نقص‌ها هر بار کمتر از دفعه پیشین شده و نقد‌ها و توصیه‌های استادان و محققان همکار جشنواره همواره پیگیری شده است و جشنواره ضمن آن خدمات، خودش هم رشد بالنده‌ای داشته است.

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: این نکته به آن معنا است که در‌های جشنواره همواره به روی همه کسانی که دل در گرو رشد علمی کشور به خصوص در حوزه علوم انسانی داشتند باز بوده و برای رفع کاستی‌ها و اشکالات تلاش شده است.

نبوی با هشدار به اساتید، دانشجویان و مسئولان امر در افزایش انتظار‌ها از این جشنواره گفت: از سوی دیگر بایستی مراقب باشیم از جشنواره در حد همان جشنواره برای توسعه علوم انسانی کشور انتظار داشته باشیم. اینکه فعالیت مستمر و موفق جشنواره به توسعه علوم انسانی ایران ختم شود، انتظار به جایی است و جشنواره هم در این مسیر همواره حرکت کرده است، اما اینکه انتظار داشته باشیم بار توسعه علوم انسانی کشور صرفا بر دوش دبیرخانه جشنواره و یا استادان همکار با جشنواره گذاشته شود انتظار نادرستی است.

دبیر اسبق بخش علمی جشنواره بین المللی فارابی افزود: توسعه علوم انسانی در ایران نیازمند ده‌ها و صد‌ها اقدام و برنامه در حوزه‌های مختلف است که جشنواره بین المللی فارابی یک بخش و جزو آن به شمار می‌رود؛ لذا ضمن اینکه بایستی اهمیت فعالیت‌های بخش‌های علمی و اجرایی جشنواره مهم انگاشته شود، از تقلیل مسائل کلان به فعالیت جشنواره خودداری کنیم.

نبوی درباره حمایت‌های مادی و معنوی جشنواره از برگزیدگان برای تکمیل پروژه‌های علمی آنان گفت: طبیعتا هر چقدر حمایت جشنواره از آثار و استادان برگزیده و محققان برجسته به لحاظ مالی یا حمایت‌های غیر مستقیم بیشتر باشد، اطمینان خاطر بیشتری به محققان می‌دهد. هر چقدر جشنواره بتواند حمایت مستقیم و غیرمستقیمی از آثار برگزیده استادان برگزیده جشنواره به عمل بیاورد، اطمینان خاطر بیشتری برای آن‌ها ایجاد می‌شود که به تحیقات جدی، به روز و تدوین آثار علمی و ارزشمند ادامه بدهند. بدون تردید حمایت‌های مستقیم و غیر مستقیم برای پی‌ریزی تحقیقات عمیق‌تر و جدی‌تر اهمیت ویژه‌ای دارد.

نبوی درباره اینکه آیا دستاورد‌های علمی فارابی می‌تواند به نیاز‌های عینی کشور پاسخ دهد؟ اظهار کرد: جشنواره با معرفی آثار برجسته در رشته‌های مختلف علوم انسانی و همچنین معرفی استادان و محققان برجسته در بخش‌هایی مانند پیشکسوت یا مترجم برتر در واقع الگو‌های موفق پژوهش را در رشته‌های مختلف علوم انسانی معرفی می‌کند. این الگوبرداری به صورت غیر مستقیم، اما در مسیر توسعه علوم انسانی ایران موثر است. ضمن آنکه موضوعات مورد توجه گروه‌های مختلف جشنواره می‌تواند راهنمای خوبی برای محققان جوان و پیگری آن‌ها باشد. اینکه انتظار داشته باشیم فعالیت گروه‌های مختلف جشنواره به صورت مستقیم و فوری به حل مشکلات و مسائل جامعه ایرانی ختم شود، انتظار نادرستی است.

این استاد دانشگاه در پایان با بیان اینکه این جشنواره نمی‌تواند به سرعت نسخه مورد نیاز مشکلات را ارائه دهد، یادآور شد: جشنواره فارابی رویداد مهم فرهنگی – علمی کشور در حوزه پژوهش‌گری علوم انسانی است و قطعا موضوعات مهم جامعه در دستور کار جامعه علمی کشور است.