پیشرفت در پروژه جهاد آبرسانی به مناطق کم آب

لازم است بدانیم که ۷۱ درصد از سطح کره زمین از آب پوشیده شده است. اما تنها ۶ ر۲ درصدآن آب شیرین است. توزیع آب شیرین موجود هم در بین قاره‌ها و کشور‌ها یکسان نیست. ایران در کمربند بیابانی کره زمین واقع شده که ۸۵ درصد مساحت آن خشک و نیمه خشک است. سرانه آب مصرفی ایران از ۷۰۰۰ مترمکعب در ۴۰ سال قبل به کمتر از ۲ هزار مترمکعب رسیده است. به طور متوسط، هر فرد در طول روز۲۰۰ لیتر آب مصرف می‌کند که فقط ۶ درصد آب مصرفی کشور مربوط به بخش آشامیدنی و شهری است.

گزارش‌های جدید وزارت نیرو نشان از آن دارد که نزدیک به ۹۸ میلیارد مترمکعب (۸۶ درصد) از ۱۱۴ میلیارد مترمکعب آب تجدیدپذیر کشور سالانه به مصرف می‌رسد. بر اساس گزارش اعلامی از سوی فائو، مصرف بیش از ۴۰ درصد منابع آب تجدیدپذیر یک فاجعه است و نباید بیش از ۴۰ درصد آب تجدیدپذیر برای مصرف برنامه ریزی شود؛ این درحالی است که ما بیش از ۲ برابر سقفی که باید مصرف شود را مصرف می‌کنیم.

بر اساس آخرین آمارها، کشور ما از سال ۱۳۹۱ از شرایط نرمال خارج شده و در حال حاضر در مرز تنش و بحران آب قرار دارد و تنها یک قدم تا بحران آب و بدنبال آن ورشکستگی آبی فاصله دارد. سال‌های ابتدایی انقلاب، این تفکر رواج داده می‌شد و حتی در کتاب‌های درسی آمده بود که نفت سرمایه ملت است و باید حق آیندگان از آن حفظ شود. این موضوع، استراتژی لازم و مهمی است که ریشه در تفکر توسعه پایداردارد. اما برنامه ریزان و تصمیم گیرندگان آن روز نمی‌توانستند تصور کنند که آب مهمتر از نفت است. برای حفظ و هدر ندادن آن هیچ برنامه‌ای نداشتند.

امینی سخنگوی آب و فاضلاب کشور گفت: در بخش آب حدود ۶ میلیارد و ۸۰۰ میلیون مترمکعب در حوزه شهری و در حوزه روستایی ۲ میلیارد مترمکعب، تأمین آب به صورت سالانه انجام می‌شود. این آب در حوزه شرب و بهداشت باید به لحاظ کمی و کیفی باید آب مناسبی باشد و کیفیت جزء خطوط قرمز ماست.

او ادامه داد: حدود ۱۶۸ هزار کیلومتر فقط شبکه آب داریم که باید شبانه روز مواظب این شبکه‌ها باشیم. در حوزه خطوط انتقال شهری حدود ۳۱ هزار کیلومتر شبکه انتقال داریم و در حوزه روستایی ۱۱۴ هزار کیلومتر خطوط انتقال ایجاد شده است. بخشی از آب شرب از منابع سطحی و بخشی دیگر از منابع آب زیرزمینی تأمین می‌شود. در حوزه آب زیرزمینی ۸۲۰۰ حلقه‌ها در حوزه شهری داریم و ۱۲ هزار و ۶۰۰ در حوزه روستایی. این موارد منابع تأمین ما است.

امینی می‌گوید: در سطح پوشش جمعیت آب شهری ۹۹.۸ درجمعیت تحت پوشش آب شرب و بهداشتی هستند و ۱۶۹ تصفیه خانه آب شهری و ۱۵۷ تصفیه خانه در حوزه روستایی کشور داریم. جمعیت تحت پوشش روستایی حدود ۸۶.۸ درصد است و این در حالی است که متوسط دسترسی به آب شرب دنیا حدود ۷۴ درصد است. به عبارتی روزانه ۲۰ میلیون مترمکعب برای مردم کشور تأمین می‌شود.

امینی با اشاره به اینکه در حوزه فاضلاب وظیفه ما جمع آوری فاضلاب خانگی است گفت: جمعیت تحت پوشش شبکه فاضلاب در کشور حدود. ۵۴.۴ درصد است و روستا حدود ۰.۵۸ درصد و ناچیز است. ۳۷ میلیون نفر جمعیت شهری تحت پوشش شبکه فاضلاب داریم.

این مقام مسئول در خصوص پروژه‌های افتتاحی برای تامین آب گفت: در سال ۱۴۰۲، ۲۳ تصفیه خانه فاضلاب را به بهره‌برداری خواهیم رساند که تا پایان سال اتمام خواهد شد و سطح پوشش فاضلاب را به ۴۰ میلیون نفر ارتقاء می‌دهد. ۱۲ پروژه را در دولت سیزدهم افتتاح کردیم که ۱۸۳ هزار مترمکعب به ظرفیت تولید پساب اضافه شده است.

امینی ادامه داد: ۱۱ پروژه تصفیه خانه و آبرسانی در سال ۱۴۰۲ برای جمعیتی بیش از ۲ میلیون نفر بنا داریم به بهره برداری برسانیم که بخشی از آن‌ها نیز از ابتدای سال به بهره‌برداری رسیده است. همچمین ۱۸ پروژه از ابتدای دولت سیزدهم با ظرفیت تولید ۱۸ هزار و ۶۴۷ لیتر بر ثانیه افتتاح شده است.

معاون بهره‌برداری آبفای کشور گفت: بحث جهاد آبرسانی روستایی مورد توجه وزارت نیرو است. شاخص آبرسانی ما در حوزه شهری شاخص خوبی است به همین جهت برنامه‌ای برای تامین آب شرب ۱۰ هزار روستا در فاز اول در استان‌های کشور انجام شد. این پروژه در حال حاضر ۳۹.۸ درصد پیش‌روی داشته است. ۵هزار روستا هم برای خیرین و تشکل وها و نهاد‌های انقلابی در نظر گرفته شده و ۲۳۰۰ روستا قراردارد آن‌ها انجام شده و آبرسانی ۵۰۰ روستا نیز کاملا انجام شده است.

او با اشاره به اینکه در دوسال گذشته از ابتدای پاییز برای تمام شهر‌های کشور برنامه منابع و مصارف در نظر گرفته شده گفت: در شهر‌ها بررسی می‌شود که میزان ناترازی آب چقدر است. در سال آبی گذشته ۸۵ پروژه آبی برای گذر از پیک مصرف تابستان انجام شد. در بخش سیستان و بلوچستان ازمهر ماه سال گذشته برنامه گذر از شرایط اضطراری در سیستان انجام شد.

امینی متذکر شد: در ایام اربعین هستیم و تأمین آب در این روز‌ها مهم است. در دوسال گذشته در تلاش بودیم در حوزه صنعت آب و فاضلاب خدمت کنیم و برنامه‌ای برای تامین پایدار آب در ۹ مرز کشور اجرا کردیم. تاکید داشتیم به جای تانکر آبرسانی، آب پایدار را در مرز‌ها داشتیم که خوشبختانه امروز در اکثر مرز‌ها این اتفاق افتاده است. در مرز شلمچه چذابه و مهران، تا یک کیلومتری مرز عراق رفتیم، تانک آبرسانی گذاشته شده تا به زائرین خدمت گذاری شود. بحث فاضلاب کواکب به خصوص در شلمچه و دیگر مرز‌ها نیز برنامه ریزی شده است. به جهت تراکم زائرین در شهر‌های نجف و کربلا صنعت آب و فاضلاب حضور دارد و خدمات شرب و بهداشت ارائه می‌شود.

این مقام مسئول در خصوص کیفیت سنجی آب گفت: در حوزه کنترل کیفی هم در حوزه آب و هم فاضلاب دغدغه‌مند هستیم و بسیاری از آزمایشگاه‌های ماه تاییدیه جهانی دارند. در حال حاضر در صنعت فاضلاب ۹۵۰ آزمایشگاه داریم که شاخص‌های شیمیایی و میکروبی آب را انجام می‌دهند. در سال حدود ۲۰ میلیون آزمون کلرسنجی انجام می‌شود. ۵۵۰ هزار نمونه میکروبی در سطح روستا‌های و شهر‌های کشور داریم. ۹۵ درصد تصفیه فاضلاب‌های ما در کنار آزمایشگاه‌ها هستند.

این مقام مسئول ادامه داد: موضوع استفاده از پساب تاکید داریم و در بودجه ۱۴۰۲ بر آن تاکید شده است؛ که صنایع پساب‌های فاضلاب را برا تأمین آب مورد نیاز صنعت استفاده کنند. مجموعه نیروگاه‌های کشور، برنامه دوساله تهیه شود و نیروگاه‌ها از پساب‌ها استفاده کنند. حدود ۳۰۷ میلیون مترمکعب در صنعت کشور سرمایه گذاری شده و حدود ۵۲ قرارداد متقابل داریم که صنایع ورود پیدا کردند و شبکه و تصفیه خانه ایجاد کردند. حدود ۱میلیارد مترمکعب را قصد داریم بازچرخانی کنیم که به حفظ کیفیت آب‌های زیرزمینی کمک می‌کند.