افزایش شفافیت صورت‌های مالی شرکت‌ها با الزام تجدید ارزیابی دارایی‌ها

گزارش‌های مالی یکی از منابع اطلاعاتی در دسترس بازار‌های سرمایه است و انتظار می‌رود نقش مؤثری در توسعۀ سرمایه‌گذاری و افزایش کارآیی آن‌ها ایفا کند. دانشمندان حرفۀ حسابداری همواره به دنبال پیداکردن راه‌‎هایی برای افزایش شفافیت گزارش‌های مالی بوده‌اند؛ زیرا این گزارش‌ها ابزاری برای ادای مسئولیت پاسخگویی به نیاز‌های جامعه‌اند؛ برای مثال، بنا بر مفاهیم نظری گزارشگری مالی، هدف صورت‌های مالی، ارائۀ اطلاعات تلخیص و طبقه‌بندی‌‎شده دربارۀ وضعیت مالی، عملکرد مالی و انعطاف‌پذیری مالی واحد تجاری است که برای طیف گسترده‌ای از استفاده کنندگان صورت‌های مالی در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی سودمند است. دست‌یابی به این هدف مستلزم آن است که اطلاعات مزبور، کیفیت و شفافیت لازم را داشته باشد.

مدیــران بنگاه‌های اقتصــادی با توجه به محدودیت‌های منابع مالی بــه‌ویژه در عرصۀ تجــارت جهانی و تنگ شــدن رقابت، زیر فشــار‌های زیادی قرار دارنــد تا هزینه‌های عملیاتــی و بهای تمام‌شــده را کاهش دهند و کم‌هزینه‌ترین نوع ساختار ســرمایه را برای انجام فعالیت‌های بنگاه در راستای افزایش ارزش بنــگاه، پرداخت به‌موقــع بدهی ها، تداوم فعالیت و حضور بیشتر در بازار‌های داخلی و خارجی بر گزینند. این فشــار‌ها به طور معمول ازســوی گروه‌های مختلفی مانند سهامداران، مصرف کنندگان و ســایر ذی‌نفعان به مدیران بنگاه هــا وارد می‌شــود.

راهبــرد تأمیــن مالی در شــرکت‌ها از مباحث مهم دانشمندان مالی و حسابداری اســت. یکی از اهداف اصلی ارائۀ اطلاعات مالی، بهبود فرایند تصمیم گیری به گونۀ مؤثر و مفید است و دست‌یابی به این هدف، مستلزم وجود اطلاعات مالی باکیفیت و شفاف است. اطلاعات مالی نقش مهمی در تسهیل جریان منابع مالی به درون شرکت‌ها بازی می‌کند و یکی از مهم‌ترین معیار‌های تصمیم گیری تأمین کنندگان منابع مالی تلقی می‌شود؛ با این حال نکتۀ مهم در این زمینه، شفافیت اطلاعات مالی منتشرشده ازسوی شرکت‌هاست.

شفافیت اطلاعات مالی ازسوی فراهم کنندگان برون‌سازمانی سرمایه، محدودیت در تأمین مالی و هزینۀ تأمین سرمایۀ شرکت را کاهش می‌دهد. یکی از اهداف در نظر گرفته‌شده برای اطلاعات مالی، این است که عدم‌تقارن اطلاعاتی کاهش می‌یابد که این خود سبب فراهم‎کردن مبنایی مناسب برای تأمین‌کنندگان برون سازمانی سرمایه دربارۀ ارزیابی فرصت‌های سرمایه‌گذاری شرکت‌ها و نظارت بر عملکرد مدیران می‌شود.

افشای کامل همراه با شفافیت مالی، قادر است شرایط مطمئنی ایجاد کند و اعتماد سرمایه‌گذاران و اعتباردهندگان را بهبود بخشد. تا زمانی که صورت‌های مالی یک شرکت شفاف باشد، بی‌اعتمادی به شرکت به حداقل می‌رسد ودر نتیجۀ آن، هزینۀ تأمین منابع مالی کمتر می‌شود.

محمد خبری زاده کارشناس بازار سرمایه معتقدند شرکت‌هایِ با شفافیت شرکتی بالاتر، محدودیت کمتری در تأمین منابع مالی دارند؛ آن‌ها چنین استدلال می‌کنند که به‌دلیل عدم‌تقارن اطلاعاتی کمتر در شرکت‌هایِ با شفافیت شرکتی بالاتر، این شرکت‌ها دربارۀ تأمین مالی کمتر به تضمین نیاز دارند؛ بنابراین، کمتر ازنظر تأمین مالی با محدودیت روبه‌رو می‌شوند

این کارشناس بازار سرمایه می‌گوید: حالا به طور مثال شرکت تاسیسی سال ۷۰ با دارایی یک میلیارد تومانی آن زمان، اکنون سود سازی یک میلیارد تومانی را ثبت کرده و حالا همه سهامداران فکر می‌کنند سود سازی آن بسیار مطلوب است در حالی که دارایی شرکت به زمان سال ۷۰ محاسبه شده و در صورت مالی قرارگرفته و ارزش آن اکنون خیلی بیشتر شده است.

خبری زاده گفت: اجباری شدن تجدید ارزیابی دارایی‌ها باعث می‌شود صورت‌های مالی شرکت‌ها شفاف و واقعی شود و سهامداران هم می‌توانند با آگاهی بیشتری سهام خود را انتخاب کنند.

پیش از این نیز مجید عشقی رئیس سازمان بورس گفته بود؛ ما یک پیشنهاد در خصوص اجباری شدن تجدید ارزیابی کل دارایی‌ها برای شرکت‌ها در برنامه هفتم داشتیم که در این زمینه یک اختلاف نظر‌های کارشناسی با نمایندگان مجلس بود.

او در ادامه افزود: پیشنهاد‌هایی که از سوی مجلس ارائه شد این بود که فقط شرکت‌های عمومی و دولتی این اقدام را انجام دهند با توجه به این اختلاف دیدگاهی که وجود داشت در برنامه هفتم این موضوع گنجانده نشد، اما ما از طریق قانون برنامه بودجه سال ۱۴۰۳ پیگیری خواهیم کرد. تجدید ارزیابی دارایی‌ها هر پنج سال با توجه به الگوی تورمی خیلی معنا دار نبوده و ترازنامه‌ها شرکت‌ها واقعی نیست.