از هنگامی که انسان تصمیم به تامین نیاز‌های خود به وسیله انسان دیگر گرفت، روش‌های بسیاری برای مبادله خلق کرد که ابتدایی‌ترین آن‌ها مبادله کالا با کالا بود. اما به مرور زمان متوجه چالش‌های این نوع مبادله شد و کالایی واسطه‌ای به نام پول را خلق کرد. پس از گذشت مدتی این نیاز احساس شد که پول به یک متولی نیاز دارد، در نتیجه بانک تعریف و تاسیس شد.

وظایف بانک

برای آنکه به اهمیت بانک به ویژه در شرایط اقتصادی جهان پی ببریم، لازم است تعریفی از بانک و وظایف آن داشته باشیم. بانک نهادی اقتصادی است که وظیفه‌هایی، چون تجهیز و توزیع اعتبارات، عملیات اعتباری، عملیات مالی، خرید و فروش ارزها، نقل و انتقال وجوه، وصول مطالبات اسنادی و سود سهام مشتریان، پرداخت بدهی مشتریان، قبول امانات، نگهداری سهام و اوراق بهادار و اشیای قیمتی مشتریان، انجام وظیفهٔ قیمومیت و وصایت برای مشتریان، انجام وکالت خرید‌ها و فروش را بر عهده دارد. البته این یک تعریف کلی است و چنانچه بخواهیم حیطه مسوولیت بانک را بدرستی مورد بررسی قرار دهیم، بسیار گسترده‌تر از این خواهد بود.

واسطه گری مالی

یکی از مهمترین مسوولیت‌های بانک، حرکت در تامین مالی است. بانک‌ها با عملیات واسطه گری مالی و اعطایی تسهیلات به بخش‌های تولیدی کشور، مهمترین منبع تامین مالی در ایران هستند. بانک‌ها در اقتصاد نیز نقش مهم و بسزایی در افزایش تولید ناخالص داخلی و رشد اقتصادی دارند.

نقش سپرده گیری

اگرچه بانک‌ها عملکرد گسترده‌ای دارند، اما در نگاه بیشتر مردم، بانک محلی برای سپرده گیری، نقل و انتقال پول، دادن سود به سپرده‌ها و تسهیلات دهی است و این تفکر محدود است که مسوولیت بانک‌ها را افزایش می‌دهد، زیرا مردم انتظار دارند هنگام سپرده گذاری بیشترین سود را بگیرند و هنگام دریافت تسهیلات، کمترین بهره را بدهند. البته عملیات واسطه گری در سیستم بانکی، تجهیز منابع و جذب نقدینگی اقتصاد از محل سپرده گیری و سرمایه است که بانک‌ها باید بتوانند عملکرد مناسبی در این زمینه داشته باشند.

بیشتر بخوانید:

این تخفیف همیشگی است

افزایش قدرت وام دهی

البته تاکید بر دادن تسهیلات، نه تنها انتظار مردم از نظام بانکی، بلکه انتظار دولت از نظام بانکی است که در قالب تسهیلات تکلیفی صورت گرفته است، اما سوال اینجاست که بانک‌ها چقدر سپرده می‌گیرند که انتظار پرداخت تسهیلات آن هم با بهره پایین و حتی در اندازه کارمزد از نظام بانکی می‌رود. بانک باید توان مالی بالایی داشته باشد تا به نسبت آن تسهیلات بدهد، اما در شرایطی که شاهد تورم سرسام آور و بی ارزش شدن روز افزون ارزش پول ملی هستیم، بر افزایش میزان تسهیلات تاکید می‌شود که در عمل بانک‌ها را با چالش رو به رو می‌کند. با این پیش فرض، باید به روشی اعتبار لازم را برای بانک‌ها تامین کرد. یکی از روش‌های تامین مالی سیستم بانکی با هدف افزایش قدرت وام دهی از محل منابع پایدار، استفاده از افزایش سرمایه و انتشار سهام بانک در بازار اولیه و کسب نقدینگی برای سیستم بانکی است.

تاثیرات افزایش سرمایه

افزایش سرمایه از دو زاویه مورد تاکید قرار دارد. اول اینکه توان مالی بانک را بالا می‌برد و دوم اینکه نگاه اقتصادی به بانک ارتقا می‌یابد و توانمندی بانک مورد تاکید و تایید قرار می‌گیرد. اما آنچه در اهمیت بیشتری است، محل تامین افزایش سرمایه است. اگر بانک بخواهد با روش‌هایی افزایش سرمایه دهد که بر میزان بدهی بانک بیفزاید یا در قالب استقراض صورت پذیرد، نه تنها برای بانک مثبت نیست، بلکه بانک را در معرض تهدید قرار می‌دهد و مشتریان نیز نسبت به آن بی اعتماد می‌شوند.

افزایش از سود انباشته

اگر محل تامین افزایش سرمایه اهمیت داشته باشد، افزایش سرمایه از محل سود انباشته می‌تواند بهترین گزینه باشد. زیرا از یک سو اثبات می‌کند بانک سودده بوده، از سوی دیگر میزان سوددهی به اندازه‌ای بالاست که توانسته افزایش سرمایه قابل توجهی بدهد و از همه مهمتر تاثیرات مثبت این افزایش سرمایه بر رونق اقتصادی بانک است. این پیش فرض نشان می‌دهد که هیات‌مدیره بانک سامان با افزایش سرمایه ۶۵‌درصدی از محل سود انباشته، چه تاثیر بزرگی در نظام بانکی بر جای گذاشته است.

بهره مندی از معافیت مالیاتی

نکته مهمی که هیات مدیره بانک سامان دنبال کرده، استفاده هوشمندانه از قوانین موجود است، زیرا هیات‌مدیره بانک سامان افزایش سرمایه ۶۵‌درصدی این بانک از مبلغ ۴۸۲۷ میلیارد تومان به ۸۰۰۰ میلیارد تومان از محل سود انباشته را به منظور بهبود ساختار سرمایه و بهره‌مندی از مزایای معافیت مالیاتی موضوع بند ه تبصره ۲ قانون بودجه سال ۱۴۰۲ تصویب کرده که نشان می‌دهد آنچه قرار بوده در قالب مالیات پرداخته شود، به سرمایه بانک افزوده می‌شود.