شاهنامه و نقالی؛ میراثی ارزشمند که در حال فراموشی هستند

نقالی یا افسانه گویی قدیمی‌ترین شیوه بازگویی افسانه‌ها در کشور است و فردی که به نقل حماسی می‌پردازد نقال است. محتوای بیشتر نقل‌های نقال قصه‌های پهلوانان ایران زمین است.

یکی از مشکلاتی که این میراث ناملموس ایران زمین با آن دست و پنجه نرم می‌کند توجه نکردن به آن، آن گونه که باید و به ورطه فراموشی سپردنش است. این در حالی است که این میراث اصیل کشور می‌تواند به طور شایسته‌ای، جای خود را از دوران کودکی در میان افراد باز کند که این مهم مستلزم توجه مسئولان فرهنگی و خانواده هاست تا از فضا‌هایی چون؛ خانه، مدارس و مراکز فرهنگی برای این منظور استفاده کنند.

مرضیه صرافی، مدیر مدرسه، مدرس نقالی و شاهنامه خوانی و داور این مسابقه‌ها و همچنین عضو بنیاد فردوسی تهران درمورد نحوه ورود خود به این عرصه بیان کرد: نقالی شاهنامه را از سن کودکی شروع کردم و تا به امروز، نزدیک به سی سال است که در این عرصه فرهنگی هنری کشور فعالیت دارم.

بنده به عنوان یکی از اولین بانوان نقال استان البرز فعالیت خود را در حوزه نقالی شاهنامه شروع کردم و به همین دلیل، بر خود واجب دانستم تا نقالی را که جزء میراث فرهنگی ایرانیان است به نسل‌های بعد از خود انتقال دهم. به همین منظور، تدریس خود در زمینه نقالی و شاهنامه خوانی را به صورت جدی و با پشتکار در مدارس استان البرز و کانون‌های آموزش و پرورش ادامه دادم و این روند را به طوری پیش بردم که حتی در مناطق محروم که دسترسی به کلاس‌ها وجود نداشت در برنامه شاد به صورت آنلاین گروه تشکیل دادم و به تدریس این میراث فرهنگی کشور پرداختم و نکته حائز اهمیت این است که از میان همان دانش آموزان حاضر در این کلاس‌ها افرادی بودند که موفق شدند در مسابقه‌ها رتبه کسب کنند.

این عضو بنیاد فردوسی تهران با اشاره به اهمیت شاهنامه و شاهنامه خوانی در ایران تصریح کرد: شاهنامه فردوسی تاریخچه ایران و ایرانی است و به همین دلیل، این کتاب ارزشمند و شاهنامه خوانی از جایگاه مهم و والایی در میان ایرانیان برخوردار هستند. در نتیجه، باید اهمیت این جایگاه را در میان کودکان و نوجوانان تبیین کرد چراکه آن‌ها از همان سنین کودکی می‌توانند با بخش‌های مختلف شاهنامه که شامل اصول خداشناسی، پیروزی و اقتدار ایران و ایرانی است آشنا شوند.

نکته حائز اهمیت این است که در تک تک ابیات شاهنامه فردوسی و قصه‌های آن درس‌های زیادی نهفته است.
همه رخش اندیشه را زین کنید
جهان را به شهنامه آذین کنید
هر آنکس که شهنامه خوانی کند
چه مرد و چه زن پهلوانی کند

صرافی درمورد برنامه‌های شاهنامه خوانی که در مدرسه شان به منظور ترویج هرچه بیشتر این میراث ارزشمند در میان نسل جدید تدارک دیده اند، گفت: با توجه به اهمیت جشن یلدا و شاهنامه و شاهنامه خوانی و معرفی آن به نسل‌های جدید برنامه‌ای به مناسبت جشن یلدا به صورت حضوری در مدرسه داریم که قرار است روز شنبه، ۲ دی ماه برگزار شود که شاهنامه خوانی گروهی در کل مدرسه است.

این مدرس نقالی و شاهنامه خوانی با اشاره به اهمیت ترویج شاهنامه و شاهنامه خوانی و همین طور، معرفی فردوسی به عنوان یکی از شاعران بزرگ ایرانی ادامه داد: آشنا کردن کودکان با اندیشه‌های والای فردوسی همانا پاشیدن بذر دانش و احترام به ارزش ها‌ی نیک است که موجب رشد فکری و ترویج افکار مثبت در کودکان می‌شود. به همین دلیل، ما با خواندن قصه‌های شاهنامه بذر مهر و محبت و ارزش‌های انسانی، اسلامی، ایرانی و ملی کشورمان را در کودکان زنده می‌کنیم و این کار، آن‌ها را از گرایش به سمت و سوی بی ارزشی‌های غرب باز می‌دارد.

این عضو بنیاد فردوسی تهران درمورد گرایش بیشتر کودکان و نوجوانان امروز با فضای مجازی و بازی‌های رایانه‌ای در مقایسه با یادگیری و حفظ میراث اصیلی چون؛ شاهنامه و شاهنامه خوانی و نقالی افزود: امروزه، با توجه به کلاس‌های مجازی که به واسطه بیماری کرونا در سال‌های اخیر ایجاد شد گرایش دانش آموزان به فضای مجازی دو چندان شده است و این ما بزرگ‌تر‌ها هستیم که باید روش استفاده درست از فضای مجازی و بازی‌ها را به کودکان آموزش دهیم. زیرا کودکان نسل امروز، کودکان تکنولوژی هستند. بنابراین، در همین راستا می‌توانیم میراثی مثل شاهنامه که به گفته استاد خالقی مطلق کتاب نیست و کتابخانه است را ترویج بیشتری دهیم و به حفظ این دارایی‌های اصیل سرزمینمان ایران کمک کنیم.