آیا هوش مصنوعی بر انسان غلبه می‌کند؟

سومین همایش «هوش مصنوعی و رسانه» با موضوع حکمرانی رسانه در عصر هوش مصنوعی در مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی برگزار شد.

در این نشست فرشاد مهدی‌پور، معاون امور رسانه‌ای و تبلیغات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره پیش فرض‌هایی که پیرامون هوش مصنوعی و غلبه این فناوری بر انسان وجود دارد، گفت: هنوز معتقدم هوش مصنوعی نمی‌تواند از دایره انسانی خارج شود؛ چون هوش مصنوعی انتخاب‌هایمان را انتخاب کند و نمی‌تواند خارج از انتخاب‌های انسان دست به انتخاب بزند.

مهدی‌پور با بیان اینکه از زمان ورود فناوری گوتنبرگ هیچ فناوری ارتباطی نتوانسته فناوری قبلی را نابود کند، توضیح داد: یعنی چاپ، رادیو، تلویزیون، ماهواره، اینترنت و ... آمده، بدون اینکه فناوری قبلی خود را از بین برده باشد. ما دچار همگرایی رسانه‌ای شدیم، که قرار است در هوش مصنوعی هم شاهدش باشیم. معتقدم که هوش مصنوعی وارد چرخه همگرا خواهد شد و نمی‌تواند فناوری قبلی خود را از میان ببرد. اما هوش مصنوعی فناوری‌ها را دستخوش تغییرات خواهد کرد.

معاون امور رسانه‌ای و تبلیغات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در پاسخ به این سوال که چرا اهمیت دارد بدانیم ریشه فناوری‌ها از کجاست؟ گفت:، چون فناوری‌ها نظامات حقوقی، حکمرانی و سیاست‌گذاری را با خودشان می‌آورند و بحث پیرامون تمدن‌ها مبتنی بر موضوعات نظامی است.

وی با بیان اینکه ما بنا به اقتضای جمهوری اسلامی ایران یاد گرفتیم که نمی‌توانیم هیچ فناوری را کنار بگذاریم، تصریح کرد:، چون ما در لبه تمدن قرار گرفتیم. ما نمی‌توانیم فناوری را پشت در بگذاریم و از تاثیراتش در امان بمانیم. رهبر انقلاب در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی تصریح کردند ما کشوری هستیم که باید وارد موضوعات [فناوری]شویم و تجربه و بازسازی کنیم. ما باید برای هوش مصنوعی هم از این مسیر استفاده کنیم.

به گفته مهدی‌پور، ما با شکل خاصی از فناوری‌های جدید حوزه ارتباطات آشنا شدیم. معمولاً این فناوری‌ها به سفارش نهاد‌های نظامی و امنیتی بوده است. اینترنت و ماهواره یک سفارش خاص برای شبکه‌ای کردن نیرو‌های نظامی است و فناوری‌ها از اساس به سفارش بنگاه‌های نظامی شکل گرفته است. بیش از ۱۰ سال است که در سینمای هالیوود شاهد توجه به هوش مصنوعی هستیم. امیدوارم بتوانیم از متخصصان کشور‌هایی نظیر چین و روسیه برای تبادل‌نظر در این زمینه استفاده کنیم؛ چراکه در حوزه هوش مصنوعی پیشتازند.

وی با بیان اینکه با ورود هوش مصنوعی حاکمیت شرکتی - پلتفرمی توسعه خواهد یافت، افزود: روی کار آمدن ترامپ در انتخابات امریکا یا انتخابات در برزیل، انگلستان و ... نمونه‌ای از این نوع حاکمیت است. پیشنهاد می‌کنم در حوزه نظام سیاست‌گذاری بجای تصویب قانون جدید، به قوانین موجود ماده واحده‌ای را اضافه کنیم. مثلاً ما قانون مهمی در حوزه مبارزه با جرایم رایانه‌ای، قانون در حوزه مطبوعات و خبرگزاری‌ها و ... داریم؛ این قوانین بررسی شوند، تا ببینیم به کدام قانون می‌توان ماده واحده‌ای را در حوزه هوش مصنوعی اضافه کرد. بعد مقررات نویسی آن را به نهاد دیگر واگذار کنیم.

مهدی‌پور با شرح موضوعاتی که نیازمند مقررات‌گذاری در زمینه هوش مصنوعی است، گفت: ۱. با ورود هوش مصنوعی وضعیت حقوق مولف چگونه خواهد بود. ۲. وضعیت حق‌الزحمه و دستمزد چگونه خواهد بود؟ آیا هوش مصنوعی به اقتصاد رسانه ضربه دیگری خواهد زد؟ علاوه‌بر این، هوش مصنوعی امکانات زیادی پیش‌روی اخبار جعلی می‌گذارد.

معاون امور رسانه‌ای و تبلیغات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه کشور‌های آسیایی بخصوص کشور‌های منطقه در زمینه هوش مصنوعی از ما جلوتر هستند، تصریح کرد: خوشبختانه معاونت علمی ریاست جمهوری در حوزه هوش مصنوعی تمرکز کردند.

در ادامه سعید رضا عاملی، عضو حقیقی شورای عالی انقلاب فرهنگی و رئیس دانشکده مطالعات جهان با بیان اینکه بعضی‌ها هوش مصنوعی را با فضای مجازی یکی می‌دانند، در حالی که اینگونه نیست، گفت: اگرچه فضای مجازی از منطق هوش مصنوعی استفاده می‌کند، ولی هوش مصنوعی می‌تواند بر بستر اینترنت یا اینترانت باشد.

عاملی افزود: حتی مجلس شورای اسلامی به اشتباه هوش مصنوعی را با فضای مجازی یکی دانسته و ماموریت‌های این حوزه را به شورای عالی فضای مجازی واگذار کرده است. این فناوری در صنعت، کشاورزی، خدمات، سلامت، پزشکی، هوا، آب و ... معنا می‌یابد. الان هوش مصنوعی در جنگ هم کارآمد است و جنگ محاسباتی، پیش‌بینی انتخابات و ... از عرصه‌های هوش مصنوعی است.

عضو حقیقی شورای عالی انقلاب فرهنگی این فناوری را اینگونه تعریف کرد که هوش مصنوعی ماهیت حقوقی، شبکه‌ای، الگوریتمی، یکپارچه، سیستمی و خودکار دارد. یعنی ما گاهی ارتباط‌گر یا ارتباط‌گیر را حذف می‌کنیم، ولی عملیات انجام می‌شود.

احمد نادری، عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی در پاسخ به این سوال که چگونه هوش مصنوعی می‌تواند حکمرانی رسانه را تحت‌تاثیر قرار دهد، توضیح داد: در جنگ بین روسیه و اوکراین ویدئویی از زلنسکی منتشر شد که به سربازان اوکراینی می‌گفت مقاومت نکنید و تسلیم شوید، در حالی که بعد مشخص شد این ویدئو با هوش مصنوعی ساخته شده است.