سیاست دولت در شناسایی مودیان مالیاتی جدید/ آیا حساب شما تجاری شناخته شده است؟

سال‌های گذشته یکی از مشکلات اصلی در حوزه نظام مالیاتی و تامین هزینه‌های دولت‌ها مسئله عدم توانایی برای شناسایی موثر مودیان مالیاتی بود؛ به این صورت که افراد مشغول به کار‌های شناسنامه دار و قانونی مانند کارمند‌ها مالیات پرداخت می‌کردند، ولی دلالان و کسانی که فعالیت‌‍‌های زیرزمینی و غیرشفاف داشتند هیچگونه مالیاتی پرداخت نمی‌کردند.

حال آنکه، سود دلالان و فرار مالیاتی آن‌ها باعث می‌شود تولیدکنندگان در مقایسه خود با این قشر، دست از تولید بکشند و دارایی خود را وارد دلالی کنند و به همین منظور است که اجرای طرح مالیات بر سوداگری ضروری است.

برای حل این مشکل و اجرای این ضرورت مهم، از ابتدای دولت سیزدهم طرح ساماندهی کارتخوان‌ها و درگاه‌های پرداخت پیگیری شد که نتایج قابل قبولی نیز داشت و سبب شد تا ضمن افزایش شفافیت در معاملات، درآمد‌های مالیاتی خوبی نیز برای دولت ایجاد شود و فعالیت‌های سفته بازانه در بازار کاهش یابد.

با توجه به اینکه رویکرد اصلی دولت سیزدهم جایگزین کردن درآمد‌های مالیاتی به جای ارز‌های نفتی در بودجه و حرکت به سوی شفافیت مالیاتی است، به همین دلیل دولت اقدامات مختلفی را برای رسیدن به این هدف پیگیری نموده که یکی از این اقدامات، تفکیک حساب‌های تجاری از غیرتجاری است.

موضوع تفکیک حساب‌های بانکی تجاری از غیرتجاری یکی از بخش‌های کلیدی حرکت به سمت شفافیت فعالیت‌های اقتصادی است. این موضوع پیش از هر چیز برای شفافیت عملیات بانکی فعالان اقتصادی به منظور نظارت و کنترل بر موضوعاتی همچون پول‌شویی، رصد جریان پول، سنجش اعتبار و ... حائز اهمیت است، با این حال در زمینه شفافیت و عدالت مالیاتی و جلوگیری از اجتناب و فرار مالیاتی اهمیت ویژه دارد.

شناسایی حساب‌های مشکوک به تجاری هم طبق الگوریتم‌های بانک مرکزی بوده و بر اساس تعداد دفعات واریز به آن حساب‌ها و مجموع واریزی‌ها عمل می‌کند البته تمرکز بیشتر بر روی تعداد واریزی‌ها به حساب است و دریافت و پرداخت‌های روزمره مردم را درگیر نمی‌کند.

اخیرا بعضی افراد پیامکی مبنی بر اینکه حساب غیرتجاری شما به حساب تجاری تبدیل شده است، دریافت می‌کنند که دلیل این موضوع این است که پول زیادی به حساب شما واریز شده که ممکن است دلایل مختلفی داشته باشد. مثلا شما در گذشته تراکنش‌های مالی زیادی داشتید و حسابتان به درگاه IPG متصل بوده یا صاحب کارتخوان بوده اید و اکنون آن را تحویل داده اید، اما هنوز در سیستم ثبت نشده است؛ در نتیجه اداره دارایی آن را به عنوان حساب تجاری تلقی کرده و در نظر گرفته است که شما دارای کسب و کاری هستید.

در نهایت نیازی به بستن حساب نیست و در صورت اعتراض به این پیامک می‌توانید همراه با مستندات و مدارک خود به اداره دارایی مراجعه کنید یا از طریق سایت my.tax.gov.ir مدارک خود را در این سایت آپلود کرده تا به اعتراض شما رسیدگی شود.

چگونگی شناسایی حساب تجاری 

مهدی موحدی بکنظر سخنگوی سازمان امور مالیاتی با بیان این که هر واریزی به حساب تجاری، درآمد تلقی می‌شود گفت: اگر حساب‌شخصی بالاتر از رقم تعیین شده واریزی داشته باشد به عنوان حساب مشکوک به فعالیت تجاری شناخته می‌شود.

 وی گفت: هر واریزی به حساب تجاری، درآمد تلقی می‌شود و لزوما به این معنی نیست که از این درآمد مالیات اخذ می‌شود. چرا که همه واریزی‌ها مشمول مالیات نمی‌شوند و درآمد یا فروش تلقی می‌شود. همچنین ممکن است یک درآمد یا فروشی اساسا مشمول مالیات نشود یا یک فروش آن اندازه نباشد که مشمول مالیات شود.

وی ادامه داد: برای مثال فروش حاصل از محصولات کشاورزی اساسا معاف از مالیات است و اگر به حساب تجاری هم واریز شود مشمول مالیات نمی‌شود.

سخنگوی سازمان امور مالیاتی افزود: بر این اساس اصل حساب درآمدی است و این که پول به شیوه کارت به کارت یا واریزی به حساب باشد محل بحث نیست.

موحدی تاکید کرد: اگر حساب شخصی به عنوان حساب مشکوک به فعالیت‌های تجاری شناسایی شد لزوما به این معنا نیست که می‌توانیم از او مالیات بگیریم بلکه ادعای اثبات غیردرآمدی بودنش با صاحب حساب است. یعنی صاحب حساب می‌تواند ادله و مدارکی ارایه دهد که این واریزی برای مثال مربوط به صندوق قرض‌الحسنه خانوادگی یا فروش ملک است.

وی ادامه داد: در غیر این صورت واریزی‌های بیش از سقف تعیین شده به عنوان درآمد محسوب می‌شود تا به اتکای آن سازمان امور مالیاتی برای رسیدگی به فعالیت اقتصادی فرد اقدام کند.

موحدی افزود: چنانچه فرد پرونده مالیاتی ندارد، پرونده تشکیل می‌شود و اگر فرد پرونده مالیاتی داشته باشد، این حساب به عنوان درآمد‌هایی که غیردرآمدی بودن آن به اثبات نرسیده در زمره سایر حساب‌های تجاری فرد در پرونده مالیاتی قرار می‌گیرد.

سخنگوی سازمان امور مالیاتی چند روز قبل هم در مورد افرادی که حساب‌های تجاری خود را معرفی نکرده اند اظهارنظر کرده و گفته بود: عده‌ای که حساب تجاری خود را به سازمان امور مالیاتی معرفی نکرده و بدون پرونده مالیاتی مشغول فعالیت اقتصادی هستند یا اینکه حساب‌هایی را به سازمان مالیاتی معرفی کرده‌اند، ولی با این حساب‌ها کار نمی‌کنند. به طور مثال با حساب همسر، افراد خانواده یا منشی خود کار می‌کنند یا حتی حساب‌هایی را اجاره کرده‌اند، خلاف قانون و خلاف منطق عدالت اقتصادی است.

موحدی با بیان این که برای شناسایی فرار‌های مالیاتی نیاز به ایجاد ساز و کار‌های قانونی است، گفت: دولت و مجلس، دو هدف عمده را در قانون بودجه سال ۱۴۰۳ دنبال می‌کنند که یکی ایجاد عدالت مالیاتی و دیگری حمایت از رقابت اقتصادی است.

اشاره سخنگوی سازمان امور مالیاتی مربوط به بند ج تبصره ۶ قانون بودجه سال ۱۴۰۳ است. این بند شامل افرادی است که با اعداد بزرگ و تراکنش‌های بالا اقدامات تجاری انجام می‌دهند.

بر اساس تعامل بین شورای پول و اعتبار و سازمان امور مالیاتی، مجموع مبلغی مشخص می‌شود که اگر حساب‌های یک شخص حقیقی در یک ماه بالاتر از رقم تعیین شده باشد به عنوان حساب مشکوک به فعالیت تجاری شناخته می‌شود. هنوز این رقم و تعداد تراکنش‌ها مشخص نشده و اردیبهشت ۱۴۰۳ توسط شورای پول و اعتبار تعیین می‌شود.