توسعه خدمت چک الکترونیکی چه اهمیتی دارد؟

چک الکترونیکی که به گفته کارشناسان دارای مزیت‌های گوناگون از جمله حذف امکان دخل و تصرف است. این نوع چک جذابیت‌های خودش را دارد. تسریع در صدور چک، حذف دخل، تصرف و جعل توسط دارنده چک و کاهش مراجعه حضوری از مزیت‌های آن محسوب می‌شود. اقدام به صدور چک‌های الکترونیکی و استفاده از فناوری اطلاعات در مبادلات سبب کاهش هزینه‌های مبادلاتی می‌شود. همچنین تسریع و شفافیت در معاملات را می‌تواند به همراه داشته باشد که این مورد می‌تواند به اقتصاد کشور کمک کنند.

حذف امکان سرقت، دخل و تصرف، مفقود شدن و... از جمله نکاتی است که به گفته کارشناسان و مسئولان با الکترونیکی شدن دست چک محقق شد. بر اساس تبصره الحاقی به ماده یک قانون صدور چک مصوب سال ۱۳۹۷، امکان صدور چک‌های الکترونیکی (داده پیام) به صورت قانونی فراهم شد و این نوع چک نیز مشمول قوانین و مقررات مرتبط با چک‌های کاغذی قرار گرفت.

در راستای اجرایی شدن صدور چنین چک‌هایی هم بانک مرکزی مکلف شد ظرف یک سال از لازم الاجرا شدن این تبصره، زیرساخت‌ها و اقدامات لازم برای صدور و مطالبه چنین چک‌هایی را فراهم کند سرانجام هم ۲۱ آبان سال گذشته از اولین چک الکترونیکی رونمایی شد.

چک الکترونیکی یکی دیگر از گام‌های بانک مرکزی و شبکه بانکی کشور در راستای ارائه خدمات غیرحضوری است و در گام نخست، از چک الکترونیکی سه بانک تجارت، صادرات و پارسیان در بانک مرکزی رونمایی شد.

چک الکترونیکی که آمنه نادعلیزاده سخنگوی قانون چک پیش از این به باشگاه خبرنگاران جوان گفته بود: در مجموع ۱۱ بانک صادرات، تجارت، پارسیان، رفاه، کشاورزی، پاسارگاد، رسالت، ملت، گردشگری، توسعه صادرات، توسعه تعاون به سامانه چکاد (سامانه چک امن دیجیتال) متصل شدند.

ابزار پرداختی که بنابر اعلام بانک مرکزی تا ۱۲ بهمن ۵۳ هزار نفر در کشور از آن استفاده کردند و این افراد، ۱۸۴ هزار برگ چک دیجیتال صادر کرده‌اند که ۱۵۹ هزار فقره از این چک‌ها نقد شده است.

توسعه چک‌های الکترونیکی که بنابر اعلام بانک مرکزی سه بانک ملی، آینده و سپه نیز آزمون‌های خود را با موفقیت به اتمام رساندند و طی روز‌های آتی خدمت چک دیجیتال را در اختیار مشتریان خود قرار می‌دهند، دو بانک مسکن و خاورمیانه نیز درحال نهایی کردن آزمون‌های خود هستند تا به بانک‌های دارنده چک دیجیتال اضافه شوند. با اتصال این بانک‌ها تعداد ارائه دهندگان خدمت چک دیجیتال در شبکه بانکی به ۱۴ عدد می‌رسد.

چک الکترونیک ابزاری که مهران محرمیان معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی نیز پیش از این بیان کرده بود: یکی از مسائل در حوزه چک الکترونیک این بود که این چک‌ها تنها در بانک و شعبه صادرشده پذیرفته می‌شود و قابلیت نقدشوندگی داشت، اما این موضوع برطرف شده و همه شعب دریافت می‌کنند و قابلیت نقدشوندگی دارند.

اما توسعه چک‌های الکترونیکی دارای مزیت‌هایی است که در ادامه معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی محرمیان در خصوص آن گفت: یکی از قابلیت‌های چک الکترونیکی این است که به صورت الکترونیک و غیرحضوری نیز می‌توان آن را نقد کرد و در نتیجه نقش شعبه‌ها کم‌رنگ خواهد شد.

در ادامه هم دیگر کارشناس امور بانکی فرزانی مطرح کرد: این نوع چک جذابیت‌های خودش را دارد. تسریع در صدور چک، حذف دخل، تصرف و جعل توسط دارنده چک و کاهش مراجعه حضوری از مزیت‌های آن محسوب می‌شود. اقدام به صدور چک‌های الکترونیکی و استفاده از فناوری اطلاعات در مبادلات سبب کاهش هزینه‌های مبادلاتی می‌شود. همچنین تسریع و شفافیت در معاملات را می‌تواند به همراه داشته باشد که این مورد می‌تواند به اقتصاد کشور کمک کنند.

دکتر رسول لطفی معاون فناوری اطلاعات بانک مسکن گفت: سامانه چک دیجیتال در حال حاضر بر روی بستر همراه بانک (شامل نسخ اندروید و ios) و نسخه تحت وب همراه بانک (PWA) پیاده‌سازی شده و در آینده نزدیک نیز در درگاه اینترنت بانک قرار خواهد گرفت.

وی اظهار داشت: این سامانه در فرایند دریافت گواهینامه‌های مورد نیاز از بانک مرکزی قرار دارد که پس از انجام آزمون‌ها، جهت بهره‌برداری مشتریان در درگاه‌های مجازی فعال خواهد شد.

دکتر لطفی افزود: بانک مرکزی به منظور تامین مقدمات گردش چک‌های دیجیتال در کشور، زیرساخت لازم جهت صدور و تبادل چک‌های الکترونیکی، مبتنی بر امضای الکترونیکی را فراهم و در اختیار بانک‌ها و مشتریان شبکه بانکی قرار داده است.

وی ادامه داد: رویکرد اصلی این سامانه، به حداقل رساندن مخاطرات و کاستی‌های موجود در فرآیند‌های چک کاغذی و ارائه روشی امن و در عین حال ساده برای مشتریان و بانک‌ها است. در همین راستا بانک مسکن نیز نسبت به راه‌اندازی خدمت چک دیجیتال (چکاد) در درگاه همراه بانک خود اقدام کرده است که تمامی الزامات و نیاز‌های مشتریان مرتبط با موضوع چک در آن مد نظر قرار گرفته است.

چک دیجیتال نوع جدیدی از چک است که سرعت، دقت و امنیت بیشتری در عملکرد و نقد شوندگی نسبت به چک‌های کاغذی دارد؛ تمام قوانین چک کاغذی برای آن قابل اجراست و با یک امضای الکترونیک اعتبار پیدا می‌کند.