در زیست بوم نوآوری ایران فقدان نفوذ فناوریهای توانمندساز، کاستی در نهاد همرسانی و عدم قطعیت در تامین منابع مالی راه اندازی «صندوقهای جسورانه سرمایهگذاری» یک راهکار کارشناسی تلقی میشود. مجید وفایی فرد، مجری طرح زیست بوم نوآوری و فناوری بخش معدن و صنایع معدنی (ایمینو) و جواد سلطانزاده، عضو هیات علمی دانشگاه و مشاور ایمینو در یادداشتی تحلیلی به رویکرد اقتصاد دانشبنیان در معدن و صنایع معدنی پرداخته اند و راهبرد ایجاد و توسعه صندوقهای سرمایهگذاری جسورانه را از ابعاد مختلف مورد بررسی قرار دادند. در این یادداشت بر ضرورت ایجاد صندوق جسور سرمایهگذاری خطر پذیر بویژه نوع شرکتی (CVC) در بخش معدن و صنایع معدنی تاکید شده که در ادامه میخوانید.
رقابت فزاینده بر منابع تولید و خلق ارزش موجب شده است که شرکتها برای حفظ سطوح بالای رقابتپذیری به دانش و فناوری به عنوان داراییهای استراتژیک اهتمام ویژهای ورزند.
مجموعه این تلاشهای گسترده که موجب تغییرات پارادایمی در اقتصاد شده و موسوم به اقتصاددانشبنیان است؛ تذکر میدهد هر چند دسترسی به منابع طبیعی و سرمایهای پیششرط حضور فعالانه در اقتصاد جهانی است، اما موفقیت در گرو فهم اهمیت دانش و فناوری و تجهیز و تدارک برای ارتقای آن است. درکی که متضمن شناخت الگوهای رفتاری نوین بازیگران و تعاملات آنها در اقتصاد و آنچنان، سیاستگذاری که امکان شکلگیری و ارتقای عملکرد بازیگران متعامل را موجب شود. در چنین قلمرویی دولتها و دستگاههای حاکمیتی-اجرایی تلاش میکنند به عنوان پرچمداران توسعه ملی، رصدی مداوم از وضع موجود داشته و با شناخت کاستیها، نقشی فعالانه در رفع آنها ایفا نمایند.
در دو دهه گذشته در ایران نیز با آغاز برنامه پنجم توسعه در سطح حاکمیتی و تصویب قوانینی از جمله «قانون حمایت از شرکتها و موسسات دانشبنیان» تلاش شده است، چارچوب این پارادایم نوین اقتصادی برای فعالیتهای ارزشآفرین ملی و صنعتی انشاء شود. این چارچوب علاوه بر تحکیم نهادها و قوانین مذکور تلاش کرده است با ایجاد کنشگران سیاستی و حمایتی از جمله «معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانشبنیان ریاست جمهوری» و یا «صندوق نوآوری و شکوفایی» زیرساختهایی برای گذار پارادایمی در اقتصاد فراهم آورد. ماحصل این تلاشها موجب شکلگیری بازیگرانی از قبیل مراکز رشد، پارکهای علم و فناوری، مراکز نوآوری، شتابدهندهها، صندوقهای سرمایهگذاری جسور و ساختارهای وضع استاندارد شده است که در کنار دیگر شرکتها و دستگاههای اجرایی از آنها با عنوان «بازیگران زیستبوم نوآوری» یاد میشود. علاوه بر این موارد، با ظهور کسب و کارهای نوپا و شرکتهای دانشبنیان جوانههایی از موفقیت حاصل شده است که نشان میدهد، مسیر طراحی شده میتواند گرهگشای قفلشدگی در اقتصاد کشور باشد؛ هرچند برآیند جملگی این تلاشها سهمی کمتر از یک درصد در اقتصاد ملی دارد.
فرهاد فرشاد به مناسبت دهه مبارک فجر با ارایه گزارش عملکرد این مدیریت در حوزه دانش، گفت: ایمیدرو با تعیین نیازهای فناورانه شرکتهای زیرمجموعه و تلفیق آنها در ۱۰ محور دارای اولویت پژوهشی، بستر همکاری شرکتهای دانش بنیان را فراهم کرده است.
وی افزود: این همکاری در سطوح مختلف شامل «قراردادهای منعقده»، «در دست بررسی برای انعقاد قرارداد» و نیز «تبادل اطلاعات برای ارایه پیشنهادات فنی» است.
سرپرست آموزش، پژوهش و فناوری ایمیدرو با اشاره به برخی از طرحهای توسعه فناورانه با قابلیت اجرا به صورت مشترک، گفت: استحصال عناصر ارزشمند از باطلههای معدن و صنایع معدنی، افزایش عیار مواد معدنی کم عیار هماتیتی و تولید انواع آلیاژهای خاص، از جمله این طرح هاست.
سرمایه گذاری در توسعه فناوری
وی ادامه داد: برآورد سرمایه گذاریها در ستاد ایمیدرو و شرکتهای تابعه و وابسته در راستای توسعه فناوری در زنجیره تولید بخش معدن و صنایع معدنی از سال ۱۴۰۱ تاکنون، ۱۷ هزار و ۴۰۴ میلیارد ریال است.
برگزاری ۲۸۹ دوره برای ستاد ایمیدرو و واحدهای تابعه
فرشاد با اشاره به عملکرد این حوزه در ۹ ماهه ۱۴۰۲ تصریح کرد: این سازمان در سال جاری، اجرای هفت طرح پژوهشی، حمایت از ۳ فقره همایش و کتاب و برگزاری ۲۸۹ دوره برای همکاران ستاد ایمیدرو و واحدهای تابعه (۷۷۲۲ نفر دوره و ۱۲۰ هزار و ۱۸۱ نفر ساعت) را انجام داده است.
وی افزود: این دورهها شامل اکتشاف، امنیت اطلاعات، آموزش و توسعه یادگیری، برنامه ریزی، نظارت و مدیریت عملکرد، بهداشت، ایمنی و محیط زیست، بهره وری، بودجه، پژوهش، حقوقی و قراردادها، مالی و سرمایه گذاری، مدیریت دانش، مدیریت کیفیت، معدن و صنایع معدنی، منابع انسانی و ... بود.
ارائه توانمندی ۵ شرکت فناور عرصه آب و انرژی
بر اساس آمار معاونت علم و فناوری ریاست جمهوری، از ۹۱۰۰ شرکت دانشبنیان، حدود ۴۵۰ شرکت دانش بنیان فعال در حوزه معدن و صنایع معدنی در کشور هستند و ایمینو تاکنون موفق به برقراری ارتباط مستقیم با بیش از ۱۳۰ شرکت دانشبنیان شده است.
رشد و توسعه مجموعههای دانشبنیان هدف ما از برگزاری رویدادهای همرسانی است. دانشبنیانها در رشد تولید ناخالص داخلی بخش معدن نقش مهمی دارند. با اهتمام به این امر در سلسلهرویدادهای همرسانی دایان از دانشبنیانها دعوت کردهایم تا با شبکهسازی، تسهیلگری و توانمندسازی جریان نوآوری را در صنعت معدنکاری تقویت کنیم.
در عصر حاضر که تزریق نوآوری و تکنولوژی در صنایع دنیا سرعت گرفته، برای پرسشها یا دغدغههای جدید باید به دنبال پاسخهای نو و عملیاتی بود. یکی از جریانهای مثبت اخیر که ایمیدرو در آن نقشآفرینی دارد، جشنواره ایدههای ارزشآفرین اینوماین است که بهمنماه سال جاری برای چهارمین سال متوالی از ایدهپردازان دعوت کردیم و فراخوان منتشر کردیم.
در این جشنواره رئوسی که تعریف شده فناوریهای نوین مرتبط با بازیابی باطلهها و پسماندهای معدنی و استفاده از منابع ثانویه مواد معدنی، معدنکاری شهری، فناوریهای نوین در معدنکاری سبز و کاهش آلایندهها و گازهای گلخانهای در معدن و صنایع معدنی، انرژیهای پاک فناوریهای نوین اکتشاف، فناوریهای نوین بهره برداری و استخراج، فناوریهای نوین فراوری مواد معدنی و مرتبط با تکمیل زنجیره ارزش فلزات، عناصر استراتژیک و توسعه صنایع پایین دستی و ... است و از ایدهپردازان این عرصه حمایت خواهیم کرد.
میتوان گفت بخش معدن و صنایع معدنی یکی از بزرگترین مصرفکنندگان آب و انرژی محسوب میشود. همینجا اعلام میکنیم ایمینو شرایط ورود دانشبنیانهای توانمند این عرصه را تسهیل کرده تا با شناسایی طرحهای نوآورانه این عرصه بتوانیم به درستی از این منابع ارزشمند استفاده کنیم و مصرفی بهینه داشته باشیم.