هنگامی که از مناطق آزاد نام می‌بریم، باید درک درستی از ظرفیت ها، جایگاه، توانمندی ها، جذابیت‌ها و... داشته باشیم. هر کدام از مناطق آزاد این ظرفیت و توانایی را دارد که به تنهایی در اندازه یک کشور نقش آفرینی کند. مناطق ازاد قوانین خاص خودش را دارد، مدیریت و معاونت‌های آن مستقل هستند، در حوزه‌های گوناگون تعریف می‌شوند و انتظاراتی که از مناطق آزاد داریم، به نوعی است که باید تحول بزرگی در اقتصاد کشور ایجاد کند. اما به مناطق آزاد انتقاد‌های بسیاری می‌شود که ریشه آن در توقعات گسترده است.

جذابیت‌های مناطق آزاد

مناطق آزاد به اندازه‌ای اهمیت دارد که از جنوب تا شمال و از شرق تا غرب کشور ایجاد شده است. هر یک از مناطق آزاد با توجه به موقعیت جغرافیایی و آب و هوایی، در یک حوزه ویژه هستند. مناطق آزاد کیش و قشم، بزرگترین جذابیت را به واسطه قرار گرفتن در دل خلیج فارس به خود اختصاص داده اند. این دو جزیره به واسطه قرار گرفتن در محاصره آب، مفهوم کامل استقلال را در ذهن تداعی می‌کند، زیرا تنها به واسطه کشتی و هواپیما امکان رفت و آمد به آن‌ها وجود دارد. اما مناطق آزاد ارس و ماکو در شمال غربی ایران با داشتن زمین‌های حاصلخیز و آب و هوای خنک و سرد، جذابیت دیگری ایجاد می‌کند. منطقه آزاد انزلی در پر مسافرترین منطقه ایران قرار داد و منطقه آزاد چابهار نیز پل ارتباطی همسایگان ایران همچون افغانستان، پاکستان، هند، ترکمنستان و... با دریا‌های آزاد هستند.

ضرورت همکاری بین دستگاهی

برای آنکه ظرفیت‌های بالقوه مناطق آزاد به ظرفیت‌های بالفعل تبدیل شود، نیازمند همکاری و هماهنگی‌های گسترده به ویژه بین دستگاهی هستیم. به همین دلیل است که مدیریت مناطق آزاد از همان ابتدا در قالب شورای عالی تعریف شده، دبیر این شورا معاون رییس جمهور بود و استقلال در تصمیم گیری داشت. هدف این بود که معاون رییس جمهور این قدرت را داشته باشد که با تمام وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های دولتی وارد رایزنی و مذاکره شود و بتواند ظرفیت‌های این مناطق را شکوفا کند.

ظرفیت‌های مغفول مانده کشاورزی

اگر بخواهیم در مورد هر کدام از مناطق آزاد به تفسیر سخن بگوییم، به زمان و شرایط بسیار ویژه و طولانی نیاز داریم. اما هر کدام از مناطق آزاد در بخش کشاورزی نیز بسیار توانمند هستند که می‌تواند بسیار موثر باشد و شاید تاکنون به دستاورد‌های آن نرسیده ایم. هیچ یک از مناطق آزاد را نمی‌توان نام برد که محصولات کشاورزی خاص خودش را نداشته و در این بخش بر اقتصاد تاثیرگذار نباشد. به همین دلیل حجت‌الله عبدالملکی با وزیر جهاد کشاورزی دیدار کرد و از آمادگی این وزارتخانه برای همراهی و پشتیبانی برنامه‌های جهش سرمایه‌گذاری در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی خبر داد.

بیشتر بخوانید:

عزم جدی منطقه آزاد ماکو بر جهش تولید و افزایش صادرات

شیلات و آبزی پروری

در این دیدار که جمعی از معاونین وزارتخانه وزارت جهاد کشاورزی حضور داشتند، محمد‌علی نیکبخت وزیر جهاد کشاورزی با بیان اینکه مشارکت مردم در مناطق ساحلی از دیگر نقاط کشور بیشتر است گفت: می‌توان برای تسهیل‌گری در حوزه شیلات و نیز جلب مشارکت مردمی در نواحی ساحلی در حوزه شیلات و آبزی‌پروری، اقدامات اساسی و تاثیرگذار انجام داد و به نوعی تهدید‌ها را به فرصت تبدیل کرد.

همکاری‌های مشترک

در این دیدار دبیر شورای عالی مناطق آزاد با تاکید بر نقاط همکاری مشترک با جهاد کشاورزی گفت: تمامی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی آمادگی کامل دارند تا از برنامه‌های تولید و صادرات وزارت جهاد کشاورزی حمایت کنند و تجارب خود را در اختیار مدیران و معاونین این وزراتخانه قرار دهند. حجت الله عبدالملکی افزود: با توجه به رویکرد تولیدمحور بودن وزارت کشاورزی، بسته‌های مختلفی در زمینه تولید محصولات کشاورزی در مناطق طراحی شده که با جذب سرمایه‌گذاران در این حوزه می‌توان زمینه‌های همکاری مشترک را افزایش داد.

ایجاد کارگروه مشترک

بزرگترین چالشی که امکان دارد یک بخش را تحت تاثیر خود قرار دهد، نبود مرجع تصمیم گیری و هماهنگی است. از آنجا که مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در سراسر کشور گسترده شده و هیچ رابطه مستقیمی با وزارت جهاد کشاورزی ندارند، لازم است برای استفاده از ظرفیت‌های طرفین، برنامه ریزی خاصی صورت پذیرد، دبیر شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی با درک درست از این مهم، بر ایجاد کارگروه اجرایی بین دو طرف در دبیرخانه شورایعالی تاکید کرد و گفت: این کارگروه با همکاری مسوولان مربوطه در مناطق آزاد، موارد مطرح شده در نشست را پیگیری و احصا کنند.