با توجه به موضوع تغییر اقلیم و خشکسالی سنوات اخیر، راهی جز مدیریت بهینه مصرف آب و کاهش فشار بر منابع آبهای زیرزمینی وجود ندارد که برای تحقق این امر ناگریز به اجرای سامانههای نوین آبیاری در کشور هستیم.
بنابر تاکید مقام معظم رهبری و اسناد بالادستی بر خودکفایی محصولات کشاورزی و ارتقای امنیت غذایی، دولت سیزدهم مصوبه الگوی کشت را در راستای استفاده بهینه از منابع آب اجرا کرد، هر چند تحقق این امر نیازمند تحویل حجمی آب است که باید توسط وزارت نیرو و همکاری وزارت جهاد مشخص شود، اما به طور کلی اجرای سامانههای نوین آبیاری در مزارع و باغات هم بی تاثیر در افزایش عملکرد تولید و بهره وری در واحد سطح نیست.
صفدر نیازی شهرکی معاون امور آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی گفت: حدود سه میلیون هکتار از ۸.۵ میلیون هکتار اراضی آبی کشور، توسط شبکهها آبیاری میشود. در این راستا ۱۳۰ هزار نقطه برای تحویل حجمی آب تعیین شده که تاکنون فقط در ۳ درصد از آنها تحویل حجمی اعمال شده و مابقی احتمالا در دست مطالعه وزارت نیرو است که باید مورد بررسی و اقدام قرار گیرد.
معاونت امور آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی گفت: گرچه گفته میشود ۹۲ درصد آب در بخش کشاورزی مصرف میشود، اما این امر مورد قبول نیست چراکه چهار مصرف کننده آب (کشاورزی، صنعت، محیط زیست و شرب) در کل کشور وجود دارد، از آنجایی که میزان مصرف مشخصا با حجم معلوم میشود، باید مصارف همه بخشها به حجم مشخص شود که در آن صورت میتوان میزان دقیق مصرف هر بخش را اعلام کرد.
توسعه صادرات لوازم سامانههای نوین آبیاری در دستور کار قرار دارد/ افزایش ۴۰ درصدی بهره وری تولید با اجرای سامانههای نوین آبیاری تحقق مییابد
فریبرز عباسی مجری طرح توسعه سامانههای نوین آبیاری گفت: پتانسیل توسعه سامانههای نوین آبیاری در ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار هکتار از اراضی وجود دارد.
به گفته او، با توجه به کاهش اعتبارات دولتی، با استفاده از ظرفیتهای مردم و سایر دستگاهها همچون بنیاد فرمان امام و برکت بدنبال توسعه سامانههای نوین آبیاری هستیم.
عباسی ادامه داد: با توجه به محدودیتهای اعتباری به تمام استانها ابلاغ کردیم که توسعه سامانههای نوین آبیاری با راندمان بالاتر در مناطق محروم اولویت باشد. به همین منظور روشهای موضعی و ماشینهای آبیاری با راندمان بالاتر اولویت است.
مجری طرح توسعه سامانههای نوین آبیاری افزود: با توجه به پتانسیل فنی و مهندسی که برای سامانهها ایجاد شده طی یک بازه زمانی ۵ ساله در صورت ۲۸۰ میلیارد تومان اعتبار امکان توسعه سامانههای نوین آبیاری وجود دارد. هرچند که میزان اعتبارات مورد نیاز بالاست، اما به طور متوسط در افزایش ۳۰ تا ۴۰ درصدی بهره وری موثر است.
او با تاکید بر اجرای روشهای کم فشار و موضعی سامانههای نوین آبیاری در راستای کاهش مصرف آب گفت: اجرای هر هکتار سامانههای نوین آبیاری از ۲۰ میلیون تا ۸۰ میلیون تومان اعتبار نیاز دارد که با توجه به اثر بخشی اجرای سامانهها بدنبال آن هستیم تا سهم خودیاری مردم را در قالب تسهیلات پرداخت کنیم.
عباسی با بیان اینکه ۹۹ تا ۱۰۰ درصد تجهیزات و لوازم سامانههای نوین آبیاری بومی و در داخل تولید میشود، افزود: در تامین لوازم و تجهیزات آبیاری نه تنها نیازی به واردات نداریم، بلکه صادرکننده هستیم.
مجری طرح توسعه سامانههای نوین آبیاری ادامه داد: یکی از رویکردها توسعه سامانههای نوین آبیاری است و بدین منظور مرتب در حال رایزنی هستیم تا لوازم و تجهیزات را صادر کنیم. در این راستا هم اخیرا میزبان کشور عراق بودیم.
مشاور وزیر جهاد گفت: بنابر آمار طی ۱.۵ سال گذشته توسعه صادرات به عراق از لحاظ وزنی و ارزش ریالی و دلاری ۲ تا ۳ برابر رشد داشته است.
تغییرات اقلیم در سالیان متمادی به عنوان یکی از موضوعات محوری، همواره مورد توجه کشورها بوده است که متاسفانه پیش بینیها گویای این واقعیت هستند که آسیا بیشترین آسیب را از تغییرات اقلیمی متأثر خواهد شد.
مصرف منابع آبی کشور با اجرای سامانههای نوین آبیاری مدیریت میشود
قاسم پیشه ور رئیس اتاق اصناف کشاورزی گفت: با اجرای سامانههای نوین آبیاری و آبیاری تحت فشار، امکان مدیریت منابع آبی کشور وجود دارد.
به گفته او، با توجه به محدودیت منابع آبی، امکان افزایش سطح زیرکشت وجود ندارد و با توسعه سامانه نوین آبیاری در مزارع و باغات در برخی نقاط امکان افزایش کمیت از ۳۰ تا ۱۰۰ درصد وجود دارد.
پیشه ور ادامه داد: با استفاده از تکنولوژی روز سیستمهای نوین آبیاری، امکان ارتقای کمیت و کیفیت محصول وجود دارد و همواره با آموزشهای لازم کشاورزان و استفاده از تسهیلات بانکی میتوان از بحران خشکسالی عبور کرد.
رئیس نظام صنفی کشاورزی با بیان اینکه با توسعه سامانههای نوین آبیاری امکان افزایش ۳۰ تا ۵۰ درصدی بهره وری آب وجود دارد، افزود: امکان صرفه جویی بیش از ۵۰ درصدی کاهش مصرف با اجرای سامانههای نوین آبیاری وجود دارد.
او با بیان اینکه تخصیص ۸۵ درصد یارانه بلاعوض سامانههای نوین آبیاری سخت گیرانه است، گفت: برای دریافت ۸۵ درصد یارانه بلاعوض، کشاورزان باید دارای پروانه چاه باشند و به عبارتی دریافت این میزان یارانه با شروطی همراه است، درحالیکه برای مدیریت منابع آب عملیات تخصیص ۸۵ درصد یارانه به سامانههای نوین آبیاری باید تسهیل شود.
با توجه به اهمیت امنیت غذایی و افزایش جمعیت و نیاز ۱۶۰ میلیون تن محصولات کشاورزی در کشور و محدودیت منابع آبی نیاز است که توسعه سامانههای نوین آبیاری در راستای افزایش عملکرد تولید در واحد سطح اتفاق بیفتد چراکه بدلیل تغییر اقلیم، آب ورودی به بخش کشاورزی روبه کاهش است که برای نجات بخش کشاورزی راهی جز افزایش بهره وری و مدیریت مصرف وجود ندارد.