هدف اصلی دولت سیزدهم، تغییر ریل گذاری اقتصاد است

احسان خاندوزی در همایش حکمرانی مردمی در گفتمان عدالت و جمهوریت که امروز در دانشگاه تهران برگزار شد، با اشاره به اینکه، مفهوم اقتصاد مردمی به شدت مستعد مصادره به مطلوب است، گفت: سیاست گذار میتواند این گزاره را به سبک خود معنا کند، در اقتصاد سرمایه سالار هم می‌توان مدعی شد که اقتصاد مردمی است، همچنین در اقتصاد سوسیالیستی هم می‌توان مدعی شد که از منظر ما این اقتصاد مردمی است. اینکه در ایران بر اساس اموزه‌های اسلامی و نظم اقتصادی که در دل قانون اساسی کشور هست، چه تعریفی از اقتصاد مردمی ارائه می‌دهیم، وجه تمایز ماست.

وی گفت: بنظر می‌رسد طبق یک تعریف ساده و طبق قانون اساسی، ما هر چقدر به سمت دسترسی بیشتر طبقات مردم به سرمایه‌ها و دوما امکان نقش افرینی مستقل مردم در تولید و داد و ستد‌ها و سوما بهره مندی طبقات بیشتری از مردم از منافع تولیدشان را فراهم‌کنیم می‌توانیم مدعی شویم اقتصاد ما در هر سه مرحله، اقتصادی است که بیشتر رنگ و بوی مردمی دارد.

به گفته خاندوزی، در گذشته هم بنظر می‌رسید که هم در دوره پهلوی اول و دوم که اساس نوع رویکرد و نگاه‌ها بر اساس رفتن به سوی یه دولت مدرن شبه صنعتی نفتی و تمرکز گرا بود که البته، الگوی مناسبی طبق سه اصلی که عرض شد نبود. بعد از انقلاب این مجال بیشتر فراهم شد و سه اصل اقتصاد مردمی بیشتر تبلور داشت.

وی با بیان اینکه، دسترسی عامه و همگامی نه به مفهموم دسترسی برابر بیشتر شده است، گفت: یک ادراک عمومی وجود دارد که به طور خاص در دهه ۱۳۷۰ و بعد از ان ما قدری از مولفه‌های اقتصاد مردمی دور‌تر شدیم و ارام ارام جریان‌های اقتصادی که در حوزه‌های مختلف کشاورزی و نفت و …. نقش افرینی‌های ایجاد کردند که گرچه در ظاهر بیرون دولت است، یا حتی بیرون نهاد‌های غیردولتی است، اما باز هم به یک معنا مردمی نیست.

وزیر اقتصاد خاطرنشان کرد، بسیاری از واردات کالا‌های اساسی شرکت ما توسط شرکت بازرگانی دولتی (جی تی سی) صورت می‌گیرد که این موضوع حکایت از نقش آفرینی ویژه مردم در این فرایند داد و ستد نیست و مناسبات آن انحصارگرایانه است.

وزیر اقتصاد با بیان اینکه، در حوزه‌ی بانکداری هم این مثال تکرار می‌شود که به ظاهر شاید خیلی از بانک‌ها غیر دولتی باشد، اما باز با مولفه‌های اقتصاد مردمی تطبیق ندارد و انجا هم با نوع دیگری از مناسبات خصوصی بدون قاعده مواجه هستیم، گفت: صورت بندی اقتصاد مردمی خیلی پیچیده‌تر از دیگر صورت هاست در اقتصاد ما خیلی از جا‌ها وجود دارد که شاید در ظاهر ردی از دولت نباشد، اما در باطن مردمی نیست. نظامی از اقتصاد برای ما مطلوب است که سه مولفه‌ی گفته شده را بیشتر فراهم کند.
خاندوزی تاکید کرد، ما در پایان دهه ۱۳۹۰ به موقعیتی رسیده بودیم که در این موقعیت بسیاری از مناسبات دولتی و عمومی که گمان می‌شد ان‌ها میتوانند گره گشای اقتصادی باشند تقریبا غیر استفاده شده بودند. دولت سیزدهم در شرایطی که بر سر کار امد نوع نگاه و انتخاب مدیران خود را سعی کرد طوری انجام دهد که خارج از کلونی‌های سابق اقتصادی بود. یعنی کشور دوباره گرفتار همان مسیر‌های طی شده، نشود و نگاه‌های نوعی به اقتصاد وارد شود.

وزیر اقتصاد با بیان اینکه، اگر همچنان قصد بر این بود که درگیر منفعت‌های سابق اقتصادی باشیم همان وضعیت اقتصاد نفتی ضربه پذیر سابق روبروی ما بود، گفت: غیر از ۶ ماه اول که قصد ما ایجاد ثبات در اقتصاد کلان بود و باید اقتصاد کنترل می‌شد و نوعی مقدمه ساز حرکات بعدی بود قصد اصلی ما تغییر مسیر اقتصاد بود تا گروه‌های ذی نفعی که سال‌ها از این مناسبات سود بردند را تغییر دهیم حتی یکی از این افرادی که بسیار از این مناسبات بهره برده بود به ما می‌گفت، شما نمی‌توانید ارز ترجیحی را بردارید مگر "الکی" است که ما این همه تلاش کردیم برای این موضوع شما بیایید و آن را بردارید؟

مدل مطلوب اقتصادی مد نظر دولت/ خروجی ده سال اخیر، تسریع فرایند خروج از اقتصاد وابسته به نفت بود

خاندوزی در پاسخ به این سوال که مدل اقتصادی مورد نظردولت و نسبت ان به مبانی اقتصاد اسلامی و شیعی چیست گفت: ما با یک مجموعه مدون و هماهنگ مواجه هستیم به نام سند تحول که کشکولی از پیشنهاد‌های ناهمگون نیست بلکه حداقل در بعد اقتصادیش به جزئیات دقیق و هماهنگ است و ان سند، راهنمای ماست. از منظر بنده، ما به سمت این می‌رویم که اسیب پذیری‌های اقتصاد را کم کنیم، مثلا سفره‌ی مردم که وابسته به واردات بود یا اقتصاد دولت که وابسته به نفت است را از این وابستگی رها کنیم.

درسی که اقتصاد ایران در دهه ۹۰ نیاموخت یعنی رهایی اقتصاد از نفت، قصد ما این است که دیگر اتفاقات گذشته تکرار نشود و اولا اینکه تحریم‌ها حل و فصل شود و دوما اگر هم تحریم‌ها برطرف نشد باید اقتصاد ما مقاوم باشد و این کلان پروژه ایست که ما دنبال می‌کنیم.

وی در پاسخ به این سوال که طرح مالیات بر عایدی سرمایه به کجا رسید پاسخ داد: در خصوص مالیات، احکام فعلی که در قانون هست در حال اجرا است، اما در خصوص مالیات عایدی بر سرمایه ما طبق قانون اساسی نمی‌توانیم در دولت قانونی بزاریم و باید مجلس وارد شود، اتفاقی که الان افتاده این است که ما در دولت پیگیر هستیم که این اتفاق بیوفتد و زودتر مجلس به ما تکلیف کند که مقدمات مالیات عایدی بر سرمایه را جلو ببریم و از شخص دکتر قالیباف رئیس مجلس، خواستم که این موضوع را زودتر به صحن بیاورد و این پایه مالیاتی زودتر محقق شود.

خاندوزی در پاسخ به این سوال که چرا نظارت بر بانک‌های خصوصی ضعیف است گفت: در خصوص بانک‌های خصوصی هم بنده عرض کردم که نظارت را باید بانک مرکزی انجام دهد و در حوزه وزارت اقتصاد نیست، امیدوار هستم با افزایش اقتدار بانک مرکزی بتوانیم نظارت بیشتری بر بانک‌های خصوصی داشته باشیم.

تقریبا در همه استان‌ها یکی از گلایه‌هایی که به ما میکنند این است که چرا بانک‌های خصوصی در رابطه با ظرفیت‌هایی که در منطقه وجود دارد اهتمام نمی‌ورزند و اعتبارات و تسهیلات را در اختیار فعالان اقتصادی قرار نمی‌دهند.