کارمزد ارسال پیامک‌های اطلاع‌رسان بانکی و چند نکته

پول‌نیوز، امیر لعلی* - موضوع برداشت کارمزد ارسال پیامک‌های اطلاع‌رسان (SMS Alerts) از حساب مشتریان توسط بانک ملی ایران، واکنش‌های متفاوتی را در سطح جامعه در پی داشته و بعضاً مورد انتقاد قرار گرفته است.

بسیاری بر این باورند که ارسال پیامک در مورد مشخصات تراکنش‌هایصورت‌گرفته بر روی حساب جزء خدمات بانک محسوب شده و باید به صورت رایگان عرضه شود. این تلقی از آنجا ناشی می‌شود که تقریباً بانک‌های ایران این خدمات را تاکنون به صورت رایگان ارائه داده‌اند و با وجود مبالغ قابل توجهی که برای ارسال پیامک‌ها هزینه کرده‌اند، از مشتری مبلغی دریافت نداشته‌اند.

در علم اقتصاد، میزان استفاده بهینه از هر خدمت بر اساس توازن هزینه‌ها و مزیت‌هایایجادشده تعیین می‌شود. به عنوان نمونه، اینکه فرد همواره باید چقدر از موجودی حساب خود را به صورت نقد و چه میزان را به صورت سپرده نگه دارد، به هزینه‌های او برای مراجعات مکرر به بانک و سودی که در اثر نقد کردن پول به سپرده تعلق نمی‌گیرد، بر می‌گردد.

یعنی هر چه فرد میزان پول نقد برداشت شده از حساب خود را کاهش دهد اما تعداد مراجعات بیشتری به بانک داشته باشد تا بتواند نقدینگی مورد نیاز مستمر خود را تأمین کند، از یک سو هزینه‌های حمل و نقل، صرف زمان و کارمزدتراکنش او افزایش می‌یابد و از سوی دیگر، سود تعلق گرفته به سپرده او به دلیل ماندگاری بیشتر در بانک افزایش می‌یابد. فرد در مقایسه بین این دو هزینه و فایده، تعداد دفعات برداشت از حساب خود را در طول ماه تعیین می‌کند.

هنوز در برخی موارد در خصوص میزان بهینه استفاده از خدمات بانکی تعادل وجود ندارد. به عنوان نمونه، بسیار دیده می‌شود به رغم آنکه پس از استفاده از خدمات دستگاه‌هایخودپردازپیامکتراکنش برای مخاطب ارسال می‌شود، اما همچنان مشتریان رسید کاغذی نیز دریافت می‌کنند!

قطعاً وجود هزینه، در به تعادل رساندن میزان بهینه استفاده از خدمات مؤثر است. در خصوص پیامک‌هایاطلاع‌رسان بانک نیز وضع به همین منوال است. ارسال پیامک برای هر تراکنش کوچکی هزینه‌ای برای بانک در بر دارد و یک فرد در روز می‌تواند به دفعات برداشت‌های بسیار کوچک داشته باشد که هزینه ارسال پیام را به طور قابل توجهی افزایش یابد که طبیعتاً رایگان بودن ارسال چنین پیامک‌هایی، حذف کردن بخش هزینه از تحلیل بهینه‌یابی تعداد تراکنش‌های روزانه است.

نمونه مشابه چنین موضوعی در مورد تعیین کارمزد جهت اخذ موجودی کارت از دستگاه‌هایخودپرداز است. زمانی که برای اخذ موجودی کارت، کارمزد تعیین شد، بانک مرکزی اعلام کرد بسیاری از درخواست‌های اضافه برای دریافت موجودی حذف شد و صرفاً افرادی از این خدمات استفاده می‌کنند که واقعاً نیازمند آگاهی از موجودی کارت خود هستند و حاضرند برای این آگاهی‌یابی، هزینه کنند.

در بانک‌های مختلف دنیا نیز پیامک‌های اطلاع‌رسان (SMS Alerts) به دو صورت به مشتریان ارائه می‌شود: گروهی از بانک‌ها این پیامک‌ها را برای تراکنش‌هایی با بیش از یک سقف معین ارسال می‌کنند و گروهی نیز برای همه تراکنش‌ها چنین پیامک‌هایی ارسال کرده یا حتی اطلاعات تراکنش را ایمیل می‌کنند که در هر دو حالت، هزینه هر پیامک از مشتری دریافت می‌شود.

در همین حال باید توجه داشت هزینه 10 هزار تومانی کسر شده بابت ارسال پیامک‌ها توسط بانک ملی، به نوعی بیمه ایمنی حساب‌ها محسوب می‌شود. در واقع مشتریان در مواقع خاص از هرگونه برداشت از حساب خود، در لحظه مطلع می‌شوند و در صورتی که حساب آنها هک شده یا مورد تهدید واقع شده باشد، می‌توانند در کمترین زمان ممکن، عکس‌العمل مناسبی از خود بروز دهند.

به نظر می‌رسد لازم است بانک مرکزی با کمک همه بانک‌ها برای فرهنگ‌سازی استفاده از خدمات بانکی و موضوع استفاده بهینه از چنین خدمات برنامه‌ریزی‌های دقیقی انجام دهند.

*دانشجوی دکتری اقتصاد دانشگاه شیراز