چرا مشکل کیفیت در بخش خودروهای باری بیشتر است؟

پول‌نیوز، محمدعلی دیانتی‌زاده* - نه‌تنها گزارش‌های شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران بلکه نظرسنجی از مالکان و رانندگان وانت‌ها، کامیونت‌ها، کامیون‌ها و کشنده‌های تولید داخل، نشان از پایین بودن سطح کیفی اغلب این خودروها دارند. وقتی از میان 10 مدل خودروی سنگین، 7 مدل در قعر جدول کیفی قرار می‌گیرند و از میان 7 وانت تولیدی نیز 6 وانت همین وضعیت را دارند یعنی 76 درصد وانت‌ها و خودروهای سنگین تولید داخل در پایین‌ترین سطح کیفی قرار دارند.

کارشناسان دلیل اصلی این معضل را تثبیت قیمت و رکود بازار می‌دانند. البته این تثبیت قیمت خود ناشی از رکود بازار است وگرنه در بخش خودروهای سنگین، اختیار تعیین قیمت خودروهای تجاری نه با شورای رقابت بلکه با خود تولیدکنندگان است. اما از سوی دیگر تحریم‌ها نیز در سال‌های اخیر موجب شد تا با کاهش درآمدها، مشتریان به خودروهای سنگین ارزان‌تر روی بیاورند که از سطح کیفی پایین‌تری نیز برخوردارند. همچنین امکان همکاری و تعامل با تجاری‌سازان بزرگ خارجی از بین رفت و این امر خود به یک عقب‌ماندگی تکنولوژیکی انجامید که تاثیرات خود را بر سطح کیفی محصولات نیز آشکار کرده است.

گرچه در ابتدای سال جاری تمامی هزینه‌های تولید خودروهای سنگین اعم از مالیات بر ارزش افزوده، حقوق و دستمزد کارگران و نرخ ارز مبادله‌ای افزایش یافت و سازندگان خودروهای تجاری برای جبران علاقه‌مند به افزایش قیمت بودند اما این افزایش قیمت با وجود این‌که اختیار تعیین قیمت خودروهای تجاری نه با شورای رقابت بلکه با خود تولیدکنندگان است، به علت نبود کشش در بازار چندان اعمال نشد و با خارج شدن تولید از صرفه، تیراژ  نیز تکان قابل توجهی نخورده و در اغلب ماه‌های سال میزان تولید نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهشی بوده است.

بنا بر آخرین آمار منتشره نیز تولید انواع کامیونت، کامیون و کشنده کاهش داشته و با افت ۳.۴ درصدی از ۶۸۰ دستگاه در آبان‌ماه سال گذشته به ۶۵۷ دستگاه رسیده است. برخی کارشناسان معتقدند این تثیبت ناگزیر قیمت، در کاهش کیفیت نیز مزید بر علت شده است.

در بخش وانت نیز آبان‌ماه سال گذشته بود که خبر رسید تولید نسبت به ماه مشابه سال قبل آن (آبان 93) حدود 70درصد کاهش یافته است، اما آمارهای آبان‌ماه امسال نشان می‌دهد تولید انواع وانت در خودروسازان داخلی با افزایش ۷۶.۱ درصدی نسبت به ماه مشابه سال قبل به ۶۹۷۲ دستگاه رسیده است. اما آن‌چه در این میان مهم است، این است که به‌رغم افزایش تیراژ تولید، مشتریان حق انتخاب چندانی ندارند و مجبور به تامین خودروی مورد نیاز خود از میان چند خودرو با کیفیت پایین هستند.

با وجود کیفیت پایین وانت‌های داخلی برخی از آن‌ها در ماه‌های اخیر با افزایش قیمت نیز مواجه بوده‌اند. البته خودروسازان این افزایش قیمت را ناشی از بالارفتن هزینه‌های تولید، ارتقای سطح کیفی خودرو مطابق با استاندارهای قانونی، افزایش قیمت مواد اولیه و قطعات و خروج برخی اقلام کلیدی از شمول ارز مبادله‌ای می‌دانند و معتقدند ارتقای وانت‌ها به یورو۴ برای پوشش استانداردهای قانونی کشور و اضافه شدن برخی قطعات به همین منظور نیز و ارتقای قطعات موجود در این افزایش قیمت مزید بر علت شده است.

در هر حال امید می‌رود با آغاز همکاری با شرکای خارجی و حضور خودروسازان جهانی در ایران برای سرمایه‌گذاری روی تولیدات مشترک بار دیگر شاهد افزایش کیفیت خودروهای سنگین و نیز تنوع‌بخشی به آن‌ها با رونمایی و عرضه محصولات جدید باشیم.

*سردبیر