پول پرقدرت چیست؟

به گزارش واحد آموزش پول نیوز، تعریف محدود پول یا M۱  که غالبا از آن به عنوان عرضه پول استفاده می‌شود عبارت است از اسکناس و مسکوکات در نزد مردم به علاوه سپرده‌های جاری مردم در بانک ‌ها و موسسات پولی که جزء بانک ‌ها به حساب نمی ‌آیند ولی سپرده ‌های جاری را می ‌پذیرند.

حجم نقدینگی نیز به زبان ساده عبارت است از M۱ به علاوه سپرده‌های مدت دار. (پول به علاوه سپرده ‌های غیرجاری که در حساب‌ های مختلف شامل کوتاه مدت و بلند مدت و ... وجود دارد. همچنین گاهی در ایران به این حساب‌ های غیر جاری شبه پول هم گفته می ‌شود).

اما پول پرقدرت یا همان پایه پولی عبارت است از پولی که مستقیما توسط بانک مرکزی به وجود می ‌آید و این پول شامل موارد ترازنامه بانک مرکزی می ‌شود. به عنوان یک تاریخچه کوتاه باید بگوییم که پس از مبادله پایاپای دوره ای به وجود آمد که در آن فلزات قیمتی مثل طلا، نقش واسطه مبادله را بازی می‌ کردند.

اما کم کم به دلایل مختلف از جمله سختی حمل و نقل، مردم طلاهایشان را نزد صرافی‌ ها گذاشته و به جای آن طلاها، برگه رسید دریافت می ‌کردند و این برگه را به عنوان پول در مبادلات به کار می ‌بردند.

تدریجاً دولت جای این صرافی ‌ها را گرفت و خودش به مردم رسید طلایشان را می‌داد. بدین معنا که معادل طلایی که در خزانه بود، اسکناس چاپ می ‌شد. به تدریج دولت ‌ها دریافتند که می ‌توانند بیش از آنچه حجم طلا دارند اسکناس منتشر کنند و به کسی هم بر نمی‌خورد، بنابراین از این به بعد، معادل درصدی از اسکناس منتشره، طلا نگهداری می‌ کردند.

با گذشت این شرایط، موارد دیگری هم جای طلا به عنوان پشتوانه پول نگهداری شدند که شامل «طلب‌های بانک مرکزی از دولت»، «ذخایر ارزی بانک مرکزی» و همچنین «طلب ‌های بانک مرکزی از بانک‌ های تجاری و دارایی ‌های فیزیکی بانک مرکزی» می شود.

این چهار مورد همان چهار موردی هستند که در قسمت دارایی ‌های ترازنامه بانک مرکزی دیده می‌ شوند و پول پرقدرت پولی است که بانک مرکزی از این چهار طریق ایجاد می ‌کند.