همه عوامل افزایش و کاهش قیمت طلا و سکه

پول نیوز- بازارهای مالی از جمله بورس، مسکن و طلا و سکه، در سال های اخیر، بخشی از نقدینگی سرگردان موجود در جامعه را جذب کردند و از طرفی هم، نوسانات قیمتی شدیدی در این بازارها رخ داد.
در کنار تحلیل بازار سرمایه(بورس)، تلاش ما بر این است که بازارهای مالی دیگر ایران را بررسی کنیم و ببینیم تحولات این بازارها و سمت و سوی آینده آنها چگونه است.

در گفت و گوی پیش رو که با محمد کشتی آرای رئیس کمیسیون طلا و جواهر اتاق اصناف ایران و نایب رئیس اتحادیه طلا، جواهر، نقره و سکه تهران است، ایشان دیدگاه خود را در زمینه بازار طلا و سکه ارائه کرده است.

*****

*ما می دانیم بازار «سکه و طلا» رقیب بازارهای «ارز»، «سرمایه» و «مسکن» است و در دو سال اخیر یعنی در سال های 1397 و 1398 تحولات زیادی در بازار سکه و طلا اتفاق افتاد.
با توجه به این که فعال این صنعت و رئیس کمیسیون طلا و جواهر ایران هستید، در وضعیت فعلی چه ارزیابی و تحلیلی از این بازار دارید؟

-بازار سکه و طلا، بازار مستقلی است ولی خیلی از بازارهای دیگر مثل بازار مسکن، نشأت گرفته یا به نوعی دنباله رو بازار طلا و سکه هستند. برای مثال قیمت مسکن، یک بحث داخلی کشور هست در حالی که 50 درصد قیمت طلا در ایران، مربوط به قیمت جهانی است.
نوسانات بازار سکه و طلا، تابع قوانین خاص است و شاخص و آمارهای واقعی اقتصادی و سیاست های اقتصادی و سیاسی، تاثیرات مثبت و منفی، روی قیمت طلا دارد.
در یک سال گذشته، قیمت جهانی طلا نوسان داشته و رو به افزایش بوده. همین تاثیر افزایش قیمت جهانی، بلافاصله روی قیمت طلا و سکه در داخل کشور تاثیر گذاشت.
عامل دوم اثرگذاری روی قیمت سکه و طلا، مربوط به نرخ دلار است که به سیاست اقتصادی داخلی کشورمان مربوط است.

*در چه زمانی، یک عامل از بین این دو عامل نرخ ارز در داخل کشور و قیمت جهانی طلا، به طور مقطعی موثرتر خواهد بود؟

-به نظر من، بالا رفتن ارزش ریال، باعث تغییرات قیمت سکه و طلا خواهد شد. به دلیل این که وقتی ارزش ریال، بالا برود تقاضا برای خرید طلا و سکه کاهش پیدا می کند و این موضوع، خودش یک عامل تعیین کننده است. بنابراین عامل دیگری که می تواند تاثیر بگذارد، بالا رفتن ارزش پول داخلی کشور است.

*در هر مقطع زمانی معمولاً یک بازار مالی از این بازارهای رقیب و موازی، نقدینگی را به سمت خودش می کشد.
در سال 1398 وضعیت بازار سکه و طلا چطور بوده و آیا این بازار توانست یک مقدار از نقدینگی سرگردان و موجود در کشور را جذب کند؟

-خیر. وضعیت بازار طلا و سکه در سال 1398 برخلاف سال 1397 بود ولی در سال 1397، بیش ترین جذب نقدینگی به سمت بازار طلا و سکه داشتیم. در سال های 1396 و 1397، عده ای از مردم، از این بازار، به دلیل نوسانات شدید قیمت طلا و سکه زیان دیدند.
بنابراین، تجربه مردم باعث شد که در سال 1398، سرمایه بسیار کمتری به سمت بازار طلا و سکه بیاید و در نتیجه یک رکود خیلی شدید در این بازار حاکم بود.
در طول سال 1398، حباب قیمتی سکه به صفر رسید و این کاهش حباب به صفر، دلیلی بر کاهش تقاضا و کاهش داد و ستدها در این بازار بود.

*در سال 1398 چند بار قیمت سکه طلا به بالای 5 میلیون تومان رفت و باز به زیر 5 میلیون تومان بازگشت. با توجه به این بعد زا تنش آمریکا و ایران، نرخ ارز کاهش شدید نداشته و نرخ دلار در حد 13 هزار تومان است، چه عاملی باعث شد که قیمت به زیر 5 میلیون تومان برگردد؟

-یک اتفاق عجیبی که در مقطع پایان سال 2019 و شروع سال 2020 میلادی رخ داد، این بود که تحولات سیاسی شدیدی یا بحران شدیدی در حوزه بین المللی داشتیم. روابط جنگی ایران و آمریکا، باعث شد که ارزش سهام به شدت سقوط کند و کاهش ارزش سهام، منجر به بالا رفتن قیمت جهانی طلا شد.
در همین مدت، قیمت اونس جهانی به بالای 1600 دلار رفت که در هفت سال بی سابقه بود.

*نرخ دلار تغییر چندانی در روزهای اخیر نداشت و از آن طرف قیمت هر اونس طلا حدوداً 1550 دلار است. به نظر شما، آیا عامل روانی در حقیقت عامل اساسی بود و در این زمینه تاثیر گذاشت که با کاهش تنش ها، چند صد هزار تومان قیمت سکه پایین آمد؟

-عامل روانی، خیر. اقلاً چند ماهی هست که قیمت های ما کاملاً شفاف و بر اساس واقعیت است. در روز سه شنبه 23 دی 1398، به نسبت 2 روز قبل از ان، حدود 38 دلار قیمت جهانی اونس کاهش داشت.
این 38 دلار، تاثیر کاهشی روی قیمت سکه طلا می گذارد و بنابراین، عامل هیجانی تاثیر ندارد.

*یعنی جنابعالی، کاهش حدوداً 400 هزار تومانی سکه در روزهای اخیر را فقط ناشی از 38 دلار کاهش قیمت جهانی طلا می دانید؟

-بله. از زمان اوج گرفتن قیمت اونس طلا تا به الان (24 دی) حدود 60 دلار کاهش داشته است. این 60 دلار کاهش می تواند سکه را از 5 میلیون و 200 هزار تومان به 4 میلیون و 700 هزار تومان کاهش بدهد یعنی حدوداً 500 هزار تومان کاهش قیمت سکه، نتیجه همین 60 دلار کاهش قیمت اونس است.

*از طرفی و در دراز مدت، قیمت سکه در سال 1370 در حد 12 هزار تومان بوده و در حال حاضر دی ماه 1398 قیمت سکه 4 میلیون و 700 هزار تومان است. این مقدار افزایش شدید قیمت سکه طلا، چه پیامی به اقتصاد و مردم ایران می دهد؟

-اساساً قیمت ها، با هم افزایش پیدا می کنند و همین رشد قیمت طلا و سکه، در خودرو، مسکن و گوشت اتفاق افتاده است.
البته قیمت هایی که به نوعی، ارز در آنها دخالت دارد همپای همدیگر کاهش و افزایش پیدا می کنند. هر چند که در حوزه مسکن، تقاضا شدیداً تاثیر دارد ولی در حوزه سکه و طلا، تقاضا تاثیر دارد ولی نمی تواند زیاد تاثیر داشته باشد.
درست است که سکه و طلا در مورد قیمت یا ارزش پول، شاخص هستند ولی کالاهای دیگر هم مثل مسکن و اتومبیل می توانند ارزش سرمایه ای داشته باشند و سرمایه ها را جذب کنند.

*در روز 15 اردیبهشت 1397 قیمت سکه در حد یک میلیون و 960 هزار تومان بود و جنابعالی در همان زمان اعلام کردید که افزایش قیمت طلا و سکه غیر منطقی است ولی تقاضا برای خرید سکه به خاطر نگرانی بابت حفظ ارزش دارایی است.
آیا کسانی که با آن قیمت، اقدام به خرید سکه کردند نسبت به قیمت فعلی در زمستان 1398، ارزش دارایی خود را حفظ کردند؟

-بله. اما در همان مقطع زمانی، قیمت طلا واقعی بود ولی قیمت سکه، واقعی نبود. در حال حاضر که می گوییم قیمت سکه، حباب ندارد به دلیل این است که عرضه و تفاضا، متعادل هستند اما در هیچ زمانی، طلا دارای حباب نبوده.
سکه چون تقاضا در آن دخیل است می تواند حباب داشته باشد. وقتی جواب تقاضا داده نشود حباب روی آن ایجاد می شود. در حال حاضر هم قیمت سکه، واقعی است.

*قیمت جهانی طلا در ژانویه سال 2019(دی 1397) زیر 1300 دلار بود و بعد از یک سال و در حال حاضر در 1550 دلار است. از جنبه جهانی، شما فکر می کنید قیمت جهانی طلا چه وضعیتی را تجربه خواهد کرد؟

-عوامل زیادی در قیمت جهانی طلا دخیل است که یکی از عوامل اصلی، بحث تقاضا هست و بحث دوم قیمت تمام شده است. همچنین قیمت جهانی نفت و شاخص های اقتصادی در این زمینه تاثیر دارند.
البته با وقوع بحران اقتصادی در سال 2008 میلادی، ما افزایش قیمت طلا را داشتیم و قیمت اونس به بالای 1800 دلار افزایش پیدا کرد و باز به قیمت منطقی 1200 یا 1300 دلاری برگشت.
از سال 2011 میلادی به بعد، روند افزایش قیمت طلا بر اساس شاخص های اقتصادی بود و عامل عمده ای مثل بحران وجود نداشته که بخواهد قیمت طلا را به صورت جهشی بالا برود.

*در حوزه داخلی، تنش بین ایران و آمریکا کاهش پیدا کرده و آقای همتی رئیس کل بانک مرکزی در مدت یک و نیم سال ریاست خود نشان داده که به دنبال مداخله عریان و شدید در بازار ارز نیست و اخیراً هم گفته بعد از اتفاقات بین آمریکا و ایران، ثبات بازار ارز زمان بَر خواهد بود.
به اعتقاد شما، در حوزه داخلی، در خصوص قیمت طلا و سکه وضعیت چگونه خواهد شد؟

-مدیریت جدید بانک مرکزی تا الان خوب بوده و به خوبی قیمت ارز را در کنترل خود داشته است ولی عاملی هم به نام ارزش پول ملی وجود دارد. ارزش پول ملی با بالا رفتن تولید و کاهش واردات، بالا می رود و در نتیجه نرخ ارز کاهش پیدا می کند.
وقتی ارز از کشور خارج نشود، پشتوانه ارزی ما قوی می شود و در نتیجه ارزش ریال بالا رفته و کاهش قیمت طلا و سکه رخ می دهد. بنابراین قیمت ارز بستگی به میزان تولید داخلی دارد که ارزش ریال را بالا ببرد.

*در ماه ها و سال آینده بازار طلا و سکه می تواند نقدینگی موجود در بازار را به سمت خودش بکشاند و جذب کند؟

-به نظرم بعید می آید. چون مردم، تجربه تلخی در بازار طلا و سکه دارند افرادی زیادی از مردم، زیان دیدند. این زیان باعث شده که میل به سرمایه گذاری در مردم، روی طلا و سکه کاهش پیدا کند.

*به نظر شما حالا که میل به خرید و فروش سکه و طلا کاهش پیدا کرده، سرمایه ها و نقدینگی به کجا می رود؟

-تحولات سیاسی و اقتصادی، اینقدر سریع رخ می دهد که به نظر من، این روزها قابل پیش بینی نیست. من حتی با خیلی از دوستان که در حوزه اقتصادی صاحب تفکر هستند، صحبت می کنم، می گویند این روزها غیر قابل پیش بینی است.