به گزارش گروه بانک و بیمه پول نیوز، مطالبات غیرجاری شامل تمامي مطالباتي است که ذيل عنوانهاي سررسيد گذشته (۲ تا کمتر از ۶ ماه از موعد پرداخت آن گذشته)، معوق (۶ تا کمتر از ۱۸ ماه از موعد پرداخت آن گذشته) و مشكوكالوصول (بيش از ۱۸ ماه از از موعد پرداخت آن گذشته) قرار ميگيرد.
نسبت مطالبات غیرجاری به تسهیلات در بانک قرضالحسنه مهر ایران در سال ۱۳۹۶ تنها ۱.۱ درصد بوده که در سالهاي بعد با سير نزولي، حتي از اين عدد نيز کمتر ميشود. اين نسبت در سالهاي ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ بهترتيب يک و ۰.۷۵ درصد بوده است.
بانکی که مطالبات غیرجاری کمتری داشته باشد ميتواند با اتکا به منابع آزاد شده خود، تسهيلات بيشتري نيز پرداخت كند كه اين امر علاوه بر اينكه موجب تحصيل درآمد بيشتر براي بانك خواهد شد، باعث بهرهمنده تعداد بيشتري از مشتريان بانك از تسهيلات نيز ميشود. در مقابل، افزايش مطالبات غيرجاري بانكي منجر به مشكلات شديد در مديريت بانكي، نه فقط به دليل كاهش كيفيت داراييها، بلكه به دليل كاهش سود بانكها و همچنين ايجاد مشكلات بين بانكي و كانالهاي تأمين سرمايه خواهد شد. اصليترين دليلي كه بانك مهر ايران موفق شده به تعداد قابل توجهي از مشتريان خود تسهيلات اعطا كند، پايين بودن نسبت مطالبات غيرجاري اين بانك است. تعداد مشترياني كه از اين بانك در طول سالهاي گذشته تسهيلات دريافت كردهاند، سير صعودي قابل توجهي داشته كه آن را بايد ناشي از افزايش منابع و در عين حال پايين نگاه داشتن نسبت تسهيلات غيرجاري دانست.
عوامل متعددی در معوق شدن بازپرداخت تسهیلات اعطایی نقش دارند که برخي از آنها عوامل بيروني و مربوط به متغيرهاي کلان اقتصادي نظير نرخ رشد اقتصادي، نرخ بيکاري، بحرانهاي مالي، تغيير نرخ ارز و ... هستند. برخي ديگر عوامل ماهيتي تسهيلات نظير نرخ بهره، ميزان و کيفيت وثايق دريافتي، كيفيت رفتاري و اعتباري مشتري و مواردي از اين قبيل است. البته عواملي نيز معطوف به كيفيت اعتبارسنجي بانك، حجم تسهيلات اعطايي، تغيير در داراييها و سرمايه بانك است.
بهطور کلی مطالبات غیرجاری از طرف دریافتکنندگان تسهيلات، ناشي از دو بخش است: يکي بخش ارادي و اختياري فرد تسهيلاتگيرنده و بخش ديگر تحت تأثير عوامل خارج از اختيار تسهيلاتگيرندگان است که ميتواند ناشي از شرايط كلان اقتصادي و مالي باشد. اين عوامل در كنار برخي عوامل ديگر نظير عملكرد بانك در اعطاي تسهيلات، چگونگي اعتبارسنجي بانك، حجم تسهيلات اعطايي بانك، تغيير در داراييهاي بانك و ساير عوامل مختص بانكي مهمترين عوامل مؤثر بر مطالبات غيرجاري بانكها را تشكيل ميدهند.