کیفیت خودرو‌های داخلی، مصرف بنزین را افزایش داده است/ بنزین بی کیفیت چه آسیبی به موتور خودرو می‌زند؟

کیفیت پایین خودرو‌های داخلی علت اصلی بر میزان مصرف سوخت در کشور شده است در مقابل خودروسازان بومی چندان بدنبال کاهش مصرف سوخت در خودرو‌ها نیستند، دلیل این مساله را باید در نبود تکنولوژی روز، بازار انحصاری و این تفکر که هر آنچه تولید کنند، به‌فروش می‌رسد، جست‌وجو کرد. همین امر سبب شده تا دو خودروساز بزرگ کشور چندان به دنبال اصلاح میزان مصرف سوخت محصولات خود نباشند.

مصرف بنزین در خودروهای داخلی دو برابر میانگین جهانی است که این موضوع ایران را از درآمد سالانه ۲۷۰ هزار میلیارد تومانی از طریق صادرات بنزین محروم کرده است.

 

 

 

بعد از گذشت ۵ ماه از سال ۱۴۰۱، پیش‌بینی‌ها درباره سر‌به‌سر شدن تولید و مصرف بنزین در کشور محقق شده است و بنابر گزارش شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، مصرف بنزین به بیش از ۱۰۰ میلیون لیتر در روز رسیده است. در صورت تداوم روند فعلی، مصرف از تولید پیشی گرفته و ایران تبدیل به واردکننده بنزین می‌شود.

طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس با عنوان «بررسی رویکرد‌های مختلف به توسعه صنعت پتروپالایشگاهی در کشور» مصرف سرانه بنزین در ایران تقریبا دو برابر میانگین جهانی است.

نگاهی به میزان مصرف سوخت محصولات پرتیراژ داخلی به خوبی نشان‌دهنده وضعیت ناخوشایند میزان مصرف سوخت توسط محصولات شرکت‌های خودروساز داخلی است. در میان محصولات شرکت خودروسازی سایپا، خانواده X۱۰۰ یا همان پراید به‌عنوان کم‌مصرف‌ترین خودروی تولید داخل حضور دارد. آن‌طور که سایپا در بخش مشخصات فنی این خانواده اعلام کرده است، مصرف سوخت این خانواده به صورت سیکل ترکیبی ۴۴/ ۶ لیتر به ازای طی مسافت ۱۰۰ کیلومتر است.

البته این خانواده قرار است از سبد محصولات این خودروساز به تدریج تا تابستان سال آینده حذف شود. تیبا و ساینا به‌عنوان جایگزین‌های این خودرو معرفی شده‌اند. هر دو جایگزین این خودرو میزان مصرف به مراتب بیشتری از آن دارند. تیبا صندوقدار و ساینا که قرار است بازار پراید ۱۳۱ و ۱۳۲ را پر کنند، میزان مصرف سوخت ترکیبی آن‌ها نیز به ترتیب ۹۵/ ۶ و ۷ لیتر به ازای ۱۰۰ کیلومتر پیمایش مسافت است. تیبا ۲ نیز به‌عنوان جایگزین پراید ۱۱۱ میزان مصرفی به معادل ۵۳/ ۶ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر دارد. این خودرو نزدیک‌ترین محصول جایگزین به خانواده پراید در سبد محصولات سایپا به لحاظ میزان مصرف سوخت محسوب می‌شود.

حال سراغ محصولات شرکت ایران‌خودرو می‌رویم. در این شرکت نیز میزان مصرف سوخت به صورت سیکل ترکیبی آن‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد. در میان سبد محصولات ایران خودرو اما، پژو ۲۰۶ هاچ بک کمترین میزان مصرف سوخت را به خود اختصاص داده است. این خودرو به ازای طی کردن مسافت ۱۰۰ کیلومتری ۴/ ۶ لیتر بنزین مصرف می‌کند. بعد از آن رانا قرار دارد که مصرفی معادل ۶/ ۶ لیتر به ازا طی ۱۰۰ کیلومتر دارد. خودروی پژو ۴۰۵ که همانند پراید در مسیر خارج شدن از سبد محصولات این خودروساز قرار دارد، به ازای میزان کیلومتر طی شده ۹ لیتر بنزین می‌سوزاند که عدد قابل‌توجهی است. آن طور که ایران خودرویی‌ها می‌گویند قرار است سمند، پژو پارس و رانا جایگزین این خودرو شوند. هر چند که میزان مصرف پژو ۴۰۵ به نوعی سقف مصرف در میان محصولات این خودروساز را به خود اختصاص داده است. اما محصولات جایگزین نیز وضعیت چندان بهتری از آن ندارند. سمند در بازه ۵/ ۷ لیتر مصرف به ازای ۱۰۰ کیلومتر قرار دارد و پژو پارس ۱۵/ ۸ لیتر بنزین مصرف می‌کند. تنها در میان آن‌ها رانا با مصرف ۶/ ۶ لیتر تا حدودی وضعیت بهتری از پژو ۴۰۵ دارد.

اما دلیل اصلی مصرف بالای بنزین در کشور به کیفیت پایین خودرو‌های داخلی بازمی‌گردد؛ جلیل سالاری، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، در این‌باره می‌گوید: تعداد خودرو‌های شخصی و موتورسیکلت در کشور حدود ۲۵ تا ۲۶ میلیون دستگاه را شامل می‌شود، اگر استاندارد جهانی را در این خودرو‌ها و موتورسیکلت‌ها داشته باشیم ۵۰ درصد کاهش مصرف خواهیم داشت، یعنی روزانه ۵۰ میلیون لیتر کاهش مصرف است و این حجم کاهش ارزش افزوده بالایی داشته و برای کشور و ارزآوری دارد.

اگر قیمت هر لیتر بنزین بین ۰.۵ تا ۰.۷ دلار بر هر لیتر در نظر گرفته شود، با یک حساب سرانگشتی میزان هدررفت بنزین به دلیل کیفیت پایین خودرو‌های داخلی سالانه ۱۰ میلیارد دلار است. حتی اگر نرخ ارز را ۲۵ هزار تومان در نظر بگیریم، عدم النفعی بیش از ۲۷۰ هزار میلیارد تومان در سال به کشور وارد می‌شود.

بنزین بی کیفیت چه آسیبی به موتور خودرو می‌زند؟

شرکت‌های سازنده خودرو خیلی تلاش می‌کنند تا موتور‌های کم سروصدا، کم‌مصرف، با کارکرد نرم و خلاصه از هر نظر مطلوب را برای محصولات خود تولید کنند، اما در این بین گاهی اوقات مشتری نسبت به نوع عملکرد موتور ماشین خود رضایت ندارد و ایراد را به شرکت سازنده از همه جا بی‌خبر نسبت می‌دهد. حال آنکه مشکل اصلا به شرکت خودروساز ارتباطی ندارد؛ زیرا کارشناسان و مهندسان کمپانی‌ها معمولا درجه کیفیت بنزین و سایر مایعات مورد نیاز موتور را به اطلاع مشتریان می‌رسانند، اما مالک خودرو از سوخت بی‌کیفیت استفاده می‌کند و همین مسئله دلیل بروز ایرادات مختلف برای موتور خودرو می‌شود.

عملکرد ناصحیح موتور همراه با ریپ و لرزش بیش از حد

 

همان‌طور که اشاره کردیم پیشرانه خودرو‌ها نیاز به سوخت با درجه کیفیت مناسب دارد و بسته به ضریب تراکم سیلندر و سایر متغیر‌های فنی، هر اتومبیل بنزین خاصی مصرف می‌کند تا بتواند کیفیت عملکرد خود را در وضعیت استاندارد نگاه دارد.

در این بین اگر شما بنزین بی کیفیت با درصد رطوبت بالا یا درجه اکتان پایین‌تر از استاندارد کارخانه درون باک بریزید، احتمالا پس از روشن شدن موتور متوجه خواهید شد که سروصدای آن کمی بیشتر شده و لرزش زیادتری از سمت موتور به درون اتاق فرستاده می‌شود. احتمال به وجود آمدن ناک و ریپ در این حالت زیاد خواهد بود و درنتیجه شما دیگر عملکرد نرم و کم سروصدای موتور اتومبیل را دریافت نخواهید کرد.

وقتی که بنزین کم کیفیت به داخل سیلندر وارد می‌شود، پس از متراکم شدن نمی‌تواند احتراق باکیفیت داشته باشد و احتمالا ناقص می‌سوزد. درنتیجه پیامد‌هایی مثل لرزش، ناک، ریپ زدن و تا حدی افزایش مصرف را در موتور خودرو به وجود می‌آورد؛ بنابراین یکی از اثرات بنزین بی کیفیت روی موتور خودرو، همین عملکرد همراه با ریپ و لرزش بیش از حد خواهد بود.

افت توان موتور

اگر بنزین با درجه کیفی مناسب به سیلندر موتور راه پیدا نکند، آنگاه کیفیت احتراق و انرژی حاصل از سوختن بنزین درون موتور به اندازه زمانی که خودرو از سوخت مرغوب استفاده می‌کند، نخواهد بود. درنتیجه توان خروجی پیشرانه کاهش می‌یابد و خودرو دچار افت شتاب و قدرت خواهد شد. این مسئله می‌تواند کیفیت رانندگی و عملکرد خودرو را تحت تأثیر بسیار منفی قرار دهد و مشکلات زیادی در پی داشته باشد؛ بنابراین افت توان و کاهش میزان شتاب خودرو از دیگر پیامد‌های استفاده از بنزین بی کیفیت خواهد بود.

کثیف شدن غیرعادی قطعات درونی موتور و احتمال آسیب به بخش‌های حساس موتور

مسلما وقتی بنزین بی کیفیت باشد یا کیفیت کمی داشته باشد، احتمال سوختن ناقص آن هم وجود دارد و درنتیجه دوده‌های بیشتری درون موتور شکل خواهد گرفت. این دوده‌ها می‌توانند محفظه احتراق و به‌ویژه سر شمع‌ها را کثیف کرده و موجب افت کیفیت و کارایی موتور شوند. لرزش غیرعادی موتور، کثیفی بخش‌های حساس و اضافه شدن ناخالصی‌ها به درون محفظه سیلندر می‌تواند به‌صورت بالقوه موجب لرزش غیرعادی پیستون‌ها سر جای خود شود و همین امر ممکن است موجب صدمه بخش‌های حساسی مثل رینگ پیستون و دیواره سیلندر شود. احتمال بروز این عیب بسیار کم است، اما در صورت وقوع، مشکلاتی نسبتا پرهزینه مثل روغن‌سوزی را برای موتور به دنبال خواهد داشت؛ بنابراین با دانستن این نکته می‌توان بیش‌ازپیش به اهمیت استفاده از سوخت باکیفیت در موتور خودرو پی برد.

بد استارت خوردن موتور خودرو

اگر بنزین بی کیفیت با درجه اکتان پایین یا میزان رطوبت بالا در لحظه استارت وارد محفظه احتراق شود، این سوخت نمی‌تواند پس از اعمال جرقه فورا منفجر شود؛ بنابراین خودرو در لحظه استارت روشن نمی‌شود یا بد روشن می‌شود. با این حساب اگر بنزین بی کیفیت درون باک خودرو جمع شده باشد، آن وقت بد استارت خوردن موتور و بد روشن شدن آن محتمل است. ضمنا ممکن است پیشرانه به اعمال فشار روی پدال گاز خوب جواب ندهد و گاهی دچار کپ کردن و خوب گاز نخوردن شود.

جمع‌بندی: بنزین بی کیفیت با موتور چه می‌کند؟

در پایان مقاله “ بنزین بی‌کیفیت با موتور خودرو چه می‌کند؟ ” توصیه می‌شود که همواره از پمپ‌بنزین‌های معتبر سوخت اتومبیل خود را تهیه کنید و ترجیحا زیاد به سراغ جایگاه‌های سوخت‌گیری قدیمی که برای مدت‌ها مخازن بنزین خود را تعویض یا تعمیر نکرده‌اند، نروید؛ چراکه مخازن سوخت در زیر زمین به‌تدریج دچار فرسودگی می‌شوند و ناخالصی‌های موجود در بنزین را افزایش می‌دهند. همچنین ضریب نفوذ رطوبت به درون این مخازن نیز بیشتر است و درنتیجه احتمال ارائه بنزین بی کیفیت یا کم کیفیت در این جایگاه‌ها بیشتر از پمپ‌بنزین‌های جدید خواهد بود.