اجرای سیستم ارتینگ در ساختمان ها

سیستم ارتینگ چیست؟

سیستم ارتینگ یا سیستم اتصال به زمین، سیستمی است که با هدف حفاظت از تجهیزات الکتریکی در برابر خطر صاعقه و تخلیه الکتریکی، از طریق شبکهٔ شار انجام می شود. این سیستم تشکیل شده از مجموعه ای از اتصالات، سیم ها و ادوات الکتریکی است که تمامی اجزای آن، یکپارچه به هم و به زمین متصل هستند.

هدف اصلی سیستم ارتینگ، جلوگیری از تجمع شارژ الکتریکی در محیط و کاهش پتانسیل الکتریکی زمین است. سیستم ارتینگ برای جذب شارژ الکتریکی و هدایت آن به سمت زمین، از یک سری تجهیزات الکتریکی مانند قطعات مانع توپر، سیم ها، صاعقه گیرها و چاه ارت استفاده می‌کند. تمامی این مولفه ها باید با یکدیگر و با زمین به صورت مستقیم، یکپارچه و دارای مقاومت مناسب متصل شوند.

سیستم ارتینگ به دو صورت نصب می شود. در صورت نصب این سیستم در یک ساختمان، انتخاب صاعقه گیرهای مناسب و اتصال آنها به دستگاه ارتینگ، به همراه نصب چاه ارت، تأمین کننده اصلی محافظت مورد نیاز خواهند بود. برای نصب سیستم ارتینگ در محیط های صنعتی باید این سیستم از لحاظ مکانیکی، الکتریکی و مغناطیسی مورد بررسی قرار گیرد و قادر به مقابله با شرایط آب و هوایی و نویزهای مغناطیسی باشد.

در کل، سیستم ارتینگ باید توسط متخصصین مجرب و متخصصین حفاظت در بالاترین سطح کیفیت و عملکرد نصب شود.

اجرای سیستم ارتینگ در ساختمان ها

سیستم ارتینگ در پیشگیری از احتمال حوادث خطرناک مانند شوک الکتریکی، آتش سوزی و صاعقه بسیار موثر است. ساختمان هایی که بیش از ۳۰ متر ارتفاع دارند، باید با سیستم ارتینگ مجهز شده باشند. این سیستم به طور معمول با استفاده از موادی همچون مس، فولاد و آلومینیوم ساخته می شود و در ساختمان به عنوان یک سیم هادی تجهیز می شود.

برای نصب سیستم ارتینگ در ساختمان، بهتر است یک مهندس برق متخصص یا شرکت مجاز توسط سازمان مربوطه، مسئول این کار باشد. این فرد باید قادر باشد تا سیستم ارتینگ را در ساختمان کنترل و تمام واحدهای آن را متصل کند.

در نهایت، برای اجرای سیستم ارتینگ، باید یک بررسی کامل از ساختمان انجام شود تا محل نصب تعیین شود. همچنین، در صورت نصب سیستم ارتینگ باید چک لیست اجرایی مربوطه رعایت شود. توصیه می شود که نصب و راه اندازی سیستم ارتینگ در ساختمان توسط یک فرد حرفه ای و متخصص در زمینه ارتینگ انجام شود.

اجرای سیستم ارتینگ به روش سطحی

سیستم ارتینگ به روش سطحی از روش‌های محبوب برای ارتقاء مقاومت الکتریکی سطحی فلزات است. در این روش، ارتینگ سطحی با استفاده از یک اجزای فلزی، مانند بسته‌ای از مفاهیم الکتریکی و مواد شیمیایی به سطح فلز ایجاد می شود. در عمل، یک قطعه فلزی برای ایجاد ارتینگ سطحی به یکی از قسمت‌های قابل دسترس در ساختمان متصل می‌شود، مانند دستگاه‌های الکتریکی، دستگیره‌های در، تجهیزات برقی و غیره. چنین ارتینگی می تواند به عنوان یک مسیر بازگشت برای جریان الکتریکی ناشی از صاعقه یا هرگونه خطر دیگری به ساختمان یا دستگاه های الکتریکی تامین کند. این روش برای بالا بردن ایمنی و محافظت از صدمات پی در پی برای افراد و وسایل یکی از اصلی ترین روش های ارتباطی بین تجهیزات مختلف در ساختمان ها است.

اجرای سیستم ارت به روش زمین عمقی

سیستم ارت به روش زمین عمقی، یک روش پیشرفته برای ایجاد یک مسیر بازگشت جریان الکتریکی به زمین است. در این روش، یک پایه فلزی به عمق قابل توجهی در زمین فرو می‌شود، که به عنوان الکترود گراندینگ و یک مسیر بازگشت برای جریان الکتریکی عمل می‌کند. این سیستم عموماً برای ارتباط تجهیزات برقی با سیستم برقی ساختمان‌ها یا ایستگاه‌های برق استفاده می‌شود.

به طور کلی، انواع مختلف الکترودهایی که برای انجام سیستم زمین عمقی استفاده می‌شوند، شامل پایه‌های فلزی، قطب‌های فلزی، میله‌های فلزی و همچنین صفحات فلزی می‌شوند. در طراحی سیستم ارت به روش زمین عمقی، عمق، عرض، تعداد و فاصله الکترودها می‌تواند بر اساس شرایط متفاوت همانند نوع خاک، تغییرات دمایی، خطرات طبیعی و نیازهای ساختمان مورد نیاز خود را داشته باشد.

به طور خلاصه، این روش سیستم ارت به روش زمین عمقی به عنوان روش مقاوم به تغییرات آب و هوا و محافظت در برابر خطرات الکتریکی ناشی از برق دورانی و صاعقه پیشنهاد می‌شود. این روش برای بسیاری از محیط های ساختمانی و صنعتی مناسب است.

روش های اجرای صحیح سیستم ارتینگ ساختمان

سیستم ارتینگ یکی از موارد اساسی ایمنی ساختمان ها است و باید به درستی و با رعایت همه استانداردهای ایمنی اجرا شود. در زیر روش های اجرای صحیح سیستم ارتینگ ساختمان را شرح خواهیم داد:

شناسایی نیازها: در ابتدا باید نیازهای ساختمان را شناسایی کرده و با توجه به موقعیت بر روی محل نصب سیستم ارتینگ و ضرورت استفاده از سیستم ارتینگ، نوع سیستم ارتینگ مناسب انتخاب شود.

محاسبات مهندسی: محاسبات مهندسی لازم برای بررسی نوع سیستم ارتینگ مناسب، تحلیل بارهای پیش‌بینی شده و مهندسی معکوس براساس قطعات مورد استفاده و ظرفیت های سیستم ارتینگ انجام می شود.

انتخاب قطعات: با توجه به نیازهای ساختمان قطعات مناسب برای سیستم ارتینگ انتخاب می‌شوند و باید به قوانین و استانداردهای مرتبط با انتخاب قطعات توجه شود.

نصب سیستم: بعد از تهیه قطعات لازم و تحلیل بارهای پیش‌بینی شده، سیستم ارتینگ نصب می‌شود. در این مرحله باید به رعایت استانداردهای ایمنی و اجرای سیستم ارتینگ صحیح توسط یک تیم متخصص توجه شود.

بازرسی و تست سیستم: بعد از نصب سیستم ارتینگ، باید بازرسی و تست سیستم صورت گیرد. این اقدام به کشف مشکلات محتمل در سیستم ارتینگ قبل از استفاده توسط کاربران کمک می کند.

بررسی دوره ای: سیستم ارتینگ ساختمان باید به طور دوره‌ای بررسی و تست شود تا در صورت وجود مشکلات، اقدامات لازم جهت برطرف کردن آن‌ها انجام شود.

بازنگری و به روز رسانی: با توجه به تغییرات در نیازها یا سازه ساختمان، سیستم ارتینگ باید بازنگری و به روز‌رسانی شود.

به طور کلی، رعایت استانداردهای ایمنی و انجام به روز رسانی‌های مناسب برای سیستم ارتینگ ساختمان می‌تواند کمک کننده در استفاده ایمن از ساختمان باشد.

اجزای سیستم ارتینگ ساختمان را بشناسید

 با توجه به اینکه سیستم ارتینگ یک سیستم الکتریکی و حفاظتی است، بعضی از اجزای آن عبارتند از:

1- میله‌های زمینی: این میله‌ها به طول ۲-۳ متر بصورت عمودی در زمین نصب می‌شوند و به منظور افزایش سطح تماس با زمین و پایداری، در حداقل فاصله ۲۰ متری از هم قرار می‌گیرند.

2- پایه‌های نصب: این پایه‌ها به منظور نصب میله‌های زمینی و اتصال سیم‌های مربوطه به آنها استفاده می‌شوند.

3- سیم‌های مسی: این سیم‌ها، به منظور انتقال جریان الکتریکی از قسمت‌های فلزی ساختمان به میله‌های زمینی، استفاده می‌شوند. سیم‌های مسی به دلیل داشتن هدایت الکتریکی بالا و شاخص میله‌های زمینی به عنوان بهترین انتخاب برای سیستم ارتینگ ساختمان شناخته شده‌اند.

4- اتصالات و کانکشن‌ها: این اجزا، به منظور اتصال سیم‌های مسی به پایه‌های نصب و کانکشن کردن آن‌ها با یکدیگر استفاده می‌شوند.

5- برقرارکننده و انتقال‌دهنده: این اجزا بسته به شرایط فضایی ساختمان شامل پره‌های گلویی، شیلد و چهارچوب‌های فلزی برای کابل، اسکرو برای چسباندن مس و... عمل می‌کنند.

آشنایی با اجزای سیستم ارتینگ باعث می‌شود در انتخاب متریال‌های مناسب و انجام نصب صحیح سیستم ارتینگ ساختمان، موفقیت بیشتری داشته باشید.

نحوه نصب صاعقه گیر در سیستم ارت

نصب صاعقه گیر در سیستم ارت، به منظور حفاظت ساختمان در برابر جریان های الکتریکی مانند صاعقه و ایجاد یک مسیر سریع و امن برای تخلیه جریان‌های الکتریکی است. در ادامه نحوه نصب صاعقه گیر در سیستم ارت را شرح می‌دهیم:

1- شناسایی نقاط حساس: قبل از شروع نصب صاعقه گیر، نقاط حساس در ساختمان از جمله سطوح بالایی ساختمان، سیم کشی‌ها، لوله‌های برق و دیگر سیستم‌های الکتریکی شناسایی می‌شوند.

2- انتخاب نوع صاعقه گیر : برای انتخاب صاعقه گیر، حجم ساختمان مورد بررسی قرار می‌گیرد تا بتوان تعیین کرد کدام صاعقه گیر انتخاب شود و چند عدد صاعقه گیر نیاز است. شرکت نیرو ایستا به عنوان نماینده انواع صاعقه گیرها از جمله صاعقه گیر الکترونیکی لیوا ، الیپس ، امگا ، تندر و ... می تواند در این امر شما را یاری رساند .

3- تعیین موقعیت نصب صاعقه گیر: این اجزاء برای خدماتی می‌توانند کابین، پارکینگ، برج‌های آنتن، کفچه و نقاط اتصال فلزات در خلوت ساختمان مورد استفاده قرار گیرند، وایر را به مکان‌هایی لمس کرد که دور جریان الکتریکی باشند.

4- نصب پایه‌های اتصال: ابتدا پایه‌های اتصال (ground rods) در موقعیت تعیین شده با استفاده از ابزار نصب واشرات مورد نیاز روی میله قرار می‌گیرند.

5- برق رسانی: با استفاده از سیم‌های مسی، اتصال‌ها و یا کانکشن‌ها قطعات مختلفی از صاعقه گیر به هم متصل می‌شوند تا بتوان جریان الکتریکی در این قسمت‌ها تخلیه کرد.

6- نصب صاعقه گیر: صاعقه‌گیر دیگر در نقاطی که نیاز به محافظت در برابر صعودی‌های الکتریکی و جریان‌های بازگشتی هست، نصب می‌شود. برای نصب صاعقه گیر، موقعیت‌های نصب صاعقه گیر با دقت بسیار بالا و بر حسب استانداردهای موجود و دستورالعمل‌های سازندگان آن تعیین می‌شود.

7 - تست سیستم: پس از نصب کامل ، تست های سیستم روی آن آغاز می شود. این تست ها برای بررسی سلامت سیستم عملیاتی و کارکرد درست و قابل اطمینان اجرا می شود.

اهمیت نصب صاعقه گیر در سیستم ارت بسیار است، چون بدون آن احتمال خطرات و صدمات جانی و مالی در صورت وقوع صعقه و انفجار به شدت بالا خواهد بود. به همین دلیل نصب و نگهداری مناسب صاعقه‌گیر بسیار مهم محسوب می‌شود.

اهمیت صاعقه گیر در سیستم ارتینگ

سیستم ارتینگ یکی از مهمترین اجزای محافظتی ساختمان ها و سیستم های الکتریکی در برابر صاعقه می باشد. صاعقه یکی از خطرات قابل توجه برای سیستم های الکتریکی و الکترونیکی است که منجر به تخریب تجهیزات و حتی حوادث جانی نیز می‌شود. به همین دلیل سیستم ارتینگ نقش بسیار مهمی در حفاظت از تجهیزات و افراد دارد.

سیستم ارتینگ توسط یک صاعقه گیر کنترل می‌شود. صاعقه گیرها به عنوان دستگاه‌هایی مورد استفاده قرار می‌گیرند که هدف آنها جذب صاعقه و هدایت آن به آرامگاه زمین است. بدین ترتیب، تجهیزات و سیستم‌های الکتریکی تحت محافظت این دستگاه قرار می‌گیرند و باعث جلوگیری از تلفات ناشی از صاعقه خواهند شد.

پس از نصب صاعقه گیر، پیمانکار مسئول نصب سیستم ارتینگ باید این دستگاه را بررسی کند تا بتواند از صحت عملکرد آن اطمینان حاصل کند. همچنین باید با دستورالعمل‌های سازنده صاعقه گیرها همخوانی داشته باشد تا بتواند به شکل صحیحی تنظیمات لازم برای صاعقه گیر انجام دهد. در نهایت، اعمال بازرسی‌های دوره‌ای برای اطمینان از عملکرد صحیح صاعقه گیر نیز امری ضروری و حیاتی است.

نقش چاه ارت در سیستم ارتینگ

چاه ارت ساختمان به عنوان یکی از اجزای سیستم ارتینگ، نقشی بسیار مهم در تبادل شارژ الکتریکی در پایین زمین ایفا می‌کند. هدف اصلی چاه ارت، جلوگیری از تجمع شارژ الکتریکی در سطح زمین و کاهش پتانسیل الکتریکی زمین است. چاه ارت به دو صورت عمودی و افقی قابل تأسیس است که به ترتیب در پایین‌ترین سطح زمین و عمود بر سطح زمین قرار می‌گیرد. چاه ارت عمودی با آب‌گیری از فشار آب زیرزمینی و عملیات حفر به دست می‌آید. چاه ارت افقی نیز به دلیل مشکلات حفر و آب‌گیری در برخی موارد جایگزین چاه ارت عمودی است.

چاه ارت به عنوان قسمتی از سیستم ارتینگ، با جذب شارژ الکتریکی بر روی دیواره‌های داخلی خود، اطمینان حاصل می‌کند که پتانسیل الکتریکی زمین در حد مطلوب و مجاز باقی می‌ماند. انتخاب چاه ارت به همراه محاسبات ریاضی و محاسبات نیروی چشمه الکتریکی، به دست آمدن ابعاد درست و نصب صحیح چاه ارت برای دستیابی به عملکرد لازم سیستم ارتینگ از اهمیت بالایی برخوردار است.

بدون چاه ارت صحیح و مناسب، سیستم ارتینگ آسیب دیده و علاوه بر ایجاد خسارت شایان توجهی به افراد و تجهیزات، قابلیت مقاومت به دفعات بعدی صاعقه را نیز ندارد. بنابراین، نقش چاه ارت در سیستم ارتینگ و قابلیت حفاظت از تجهیزات در برابر آسیب ناشی از تخلیه الکتریکی، به شدت حیاتی و قابل توجه است.

همانطور که بارها در این مقاله تاکید کردیم در تمام مراحل اجرای سیستم ارتینگ بایستی نظارت صد درصدی بر فرآیندها وجود داشته باشد. بهتر است این مهم را با مشورت کارشناسان باتجربه و شرکت های معتبر همچون شرکت مهندسی نیرو ایستا اجرا کنید. با توچه به سابقه +35 ساله این شرکت در اجرای انواع سیستم های ارتینگ در کشور توصیه می‌شود قبل از هر اقدامی با کارشناسان این شرکت تماس بگیرید و از مشاوره رایگان مهندسان این شرکت استفاده کنید.