تنش آبی تابستان چگونه مدیریت خواهد شد؟

ایران با اقلیم خشک و نیمه‌خشک، متوسط بارش کشوری حدوداً برابر با ۲۵۰ میلیمتر دارد که حدود یک سوم متوسط جهانی است. همچنین از نظر توزیع مکانی بارش در پهنه کشوری در شرایطی قرار دارد که پراکندگی بارش نامتوازن بوده و در برخی مناطق کشور بارش‌ها مطلوب و در برخی مناطق با بارش‌های اندکی روبرو هستیم.

ارتفاع ریزش‌های جوی در سال آبی گذشته تاکنون معادل ۲۰۲.۷ میلیمتر بوده که نسبت به دوره بلند مدت ۱۴ درصد کاهش داشته و نسبت به دوره مشابه سال گذشته ۱۰ درصد افزایش را نشان می‌دهد. استان‌های گلستان، گیلان، خراسان رضوی، هرمزگان و کرمان بیشترین میزان کاهش بارش نسبت به سال گذشته را داشته اند و استان تهران هم اگرچه وضعیت بارش بهتری به نسبت سال گذشته دارد، اما در مقایسه با بلند مدت ۲۷ درصد نزولات کمتری را شاهد بوده است.  

شاخص‌های منابع آبی کشور نشان می‌دهد که مخازن سد‌ها به ۶۴ درصد پرشدگی رسیده اند و افزایش ۲۰ درصدی نسبت به سال گذشته داشته اند. همانطور که اشاره شد به علت پراکندی بارش بعضی از سد‌ها ذخایر بهتری نسبت به سال گذشته دارند و در برخی سد‌ها نیز کاهش‌هایی تا ۸۸ درصد به ثبت رسیده است.

با آغاز گرما و افزایش تقاضای مصرف آب، تنش آبی مهمان ناخوانده استان‌های کشور می‌شود و به گفته محمد حسن نامی رئیس سازمان مدیریت بحران کشور، تنش آبی امسال هم در کشور وجود دارد.

او می‌گوید: ۲۴ استان کشور اکنون با تنش آبی روبرو هستند که این تنش در ۷ استان خیلی شدید است. مسئله‌ای که لزوم اجرای برنامه‌های مدون و همینطور توجه به مدیریت مصرف را برجسته می‌کند.

رفع تنش آبی در اولویت دولت قرار گرفته و در جلسه‌ای که اخیرا برای بررسی ۲۴۰ طرح اولویت دار و اضطراری وزارت نیرو با حضور محمد مخبر معاون اول رئیس جمهور ترتیب داده شد، معاون رئیس جمهور از وزارت نیرو و سازمان برنامه و بودجه خواست با توجه به شروع فصل تابستان در راستای تامین منابع مالی و سرعت بخشی به اجرای طرح‌های اضطراری بیش از پیش بکوشند.

۲۴۰ طرح اضطراری برای رفع تنش آبی

این۲۴۰ طرح و پروژه اولویت دار وزارت نیرو شامل ۵۲ طرح در حوزه سد، ۲۸ طرح در بخش شبکه آبیاری و زهکشی، ۱۰۰ طرح آبرسانی شهری، یک طرح آبرسانی به ۱۰ هزار روستا و ۵۹ طرح در بخش فاضلاب می‌شود.

فیروز قاسم زاده سخنگوی آب در خصوص میزان بارش‌ها و وضعیت تامین منابع آبی می‌گوید:کاهش بارش در برخی نقاط کشور باعث شده به خصوص در نوار شمالی، مرکزی و شرق کشور وضعیت رودخانه‌ها و ذخایر سد‌ها در شرایط نامناسبی قرار بگیرد به طوری که در برخی حوضه‌ها تا نزدیک ۵۰ درصد کاهش در ورودی سد‌ها ثبت شده است.

به گفته قاسم زاده در چنین شرایطی، تأمین آب مصارف مختلف در مناطق دارای کمبود بارش و کسری ذخایر آبی با موانع جدی روبرو است، اما بر اساس تمرکز ویژه‌ای که در وزارت نیرو بر روی مدیریت منابع و مصارف حوضه‌های آبریز بوده است و از سوی دیگر اجرای طرح‌های اضطراری که برای مقابله با هرگونه تنش آبی در استان‌های مختلف در حال پیگیری است، برنامه‌ریزی منسجمی برای عبور بدون تنش در تأمین شرب شهر‌ها و روستا‌های کشور صورت پذیرفته است.

البته او همچنین متذکر می‌شود که در مسئله تامین آب نیز کاهش سرانه مصرف آب شرب در شهر‌های مختلف در برنامه‌ها قرار دارد و انتظار می‌رود با تبیین وضعیت منابع آبی برای عموم مردم، پیگیری برنامه‌ها و سیاست‌های کاهش مصرف از جمله رفتار تعرفه‌ای متفاوت و پلکانی در رده‌های مختلف مصرفی و نیز پاداش کاهش مصرف و همینطور همراهی و همدلی مردم در بحث مدیریت مصرف کاهش بیش از ۱۰ درصدی از محل مدیریت مصرف در سطح خانوار را شاهد باشیم.

۱۲۰ میلیون مترمکعب ذخیره آبی با صرفه جویی تهرانی‌ها

در مسئله جلوگیری از ایجاد تنش آبی، تامین آب پایتخت با توجه به تمرکز بالای جمعیت و وضعیت ذخایر سد‌های پنجگانه مورد توجه بوده که محسن اردکانی مدیرعامل آبفای استان تهران در این خصوص می‌گوید: سالانه در استان تهران، یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون متر مکعب آب توزیع می‌شود که در شهر تهران این میزان یک میلیارد و ۱۲۰ میلیون مترمکعب است. ۱۰ درصد صرفه جویی آب در شهر تهران، معادل ۱۲۰ میلیون مترمکعب خواهد بود؛ که رقم قابل توجهی است.

او گفت: وظیفه ما این است که آب مصرفی شهروندان را تامین کنیم، اما این موضوع یک کار مشترک است و مردم هم باید با ما همکاری کنند. در فروردین و اردیبهشت شاهد همکاری خوبی از سوی مردم بودیم و از این بابت تشکر می‌کنیم.