خداداد غریب پور در ۱۷ آذر ۹۹ رفت وجیه الله جعفری آمد. وجیه الله جعفری در ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۲ رفت امیر خرمی شاد آمد. امیرخرمی شاد در ۲۱ تیر ۱۴۰۲ رفت محمدرضا موثقی آمد. در مدت دو سال و ۷ ماه، سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) حضور ۴ مدیر را تجربه کرده است، عددی که حکایت از بی ثباتی مدیریت در بزرگترین مجموعه معدنی کشور دارد. این در حالی است که تنها در مدت دو ماه دو مدیر تغییر کرده که این تغییرات مدیریتی، تغییرات متعددی در زیرمجموعه ایمیدرو را رقم زده، اتفاقی که می‌تواند برای بخش معدن کشور بحران آفرین باشد.

بکارگیری مدیران توانمند و متخصص

یکی از چالش‌های بزرگ در انتصاب مدیران، بکارگیری افرادی است که هیچ تخصص و تجربه‌ای در زمینه مسوولیت تعریف شده ندارند که نتیجه آن بروز یک سردرگمی است. از آنجا که مدیر منصوب تخصص و تجربه ندارد و در مقابل مدیران با تجربه و کارآمدی که زیر مجموعه او هستند، دست بسته است، ناچار می‌شود افرادی را منصوب کند که همچون خودش تجربه و تخصصی در آن زمینه ندارند. بنابر این یک مجموعه مدیریتی درگیر روش منسوخ و شکست خورده آزمون و خطا می‌شود. در این بین عده‌ای متملق به تعریف و تمجید از تصمیمات اشتباه مدیر جدید می‌پردازند تا پستی بگیرند یا پست خود را حفظ کنند. در نهایت بحران مدیریتی به بحران بهره وری منجر می‌شود.

اهمیت معدن برای مدیریت تحریم

در شرایط کنونی با تهدید بزرگی به نام تحریم رو به رو هستیم، تحریمی که صادرات نفت را هدف گرفته و تعیین جایگزینی برای مدیریت این تهدید اهمیت بسیاری دارد. به همین دلیل تصمیم کلان کشور بر این قرار گرفت معادن جایگزین نفت شوند. پس از بررسی‌های همه جانبه، مشخص شد که معادن به اندازه‌ای اهمیت دارند که مقام معظم رهبری بخش معدن را از ظرفیت‌های مهم کشور دانستند و گفتند: بازار نفت که با یک اشاره قدرت‌ها و در پی آن اقدامات عناصر خبیث منطقه، از ۱۰۰ دلار به ۴۰ دلار می‌رسد، به هیچ وجه قابل اطمینان نیست و باید به فکر جایگزین مناسب برای آن باشیم که بهترین جایگزین، بخش معدن است. این بیانات رهبر انقلاب بخوبی اهمیت بخش معدن و مدیریت آن را اثبات می‌کند.

نیاز ایمیدرو به مدیران متخصص

بی شک ایمیدرو یکی از مهمترین بخش‌های تخصصی وزارت صمت است. هنگامی که بار اقتصاد کشور بر دوش معدن گذاشته شده، ایمیدرو اهمیت هزار چندان دارد، بنابر این حق نداریم از ایمیدرو در هر بازی استفاده کنیم به ویژه آنکه این بازی از نوع بازی‌های جناحی و سیاسی باشد. رفتن و آمدن دولت‌ها در گام اول باعث تغییرات اتوبوسی می‌شود که تغییرات اتوبوسی، تغییرات تفکرات مدیریتی را بدنبال دارد. در این هنگام تمام تصمیماتی که تاکنون گرفته شده، به ورطه فراموشی سپرده می‌شود و رویکرد‌ها با تفکرات جدید متحول می‌شود که این تحولات، هزینه بر است. بنابر این باید از مدیران متخصص و توانمندی در حوزه معدن استفاده شود. خوشبختانه تمامی تحولات مدیریتی که در ایمیدرو صورت گرفته، با مدیران متخصص بوده و تمامی مدیران از بین افراد آگاه و مسلط به حوزه معدن انتخاب شده است.

بیشتر بخوانید:

افزایش بهره‌وری و پرهیز از خام فروشی اولویت اصلی در دوره جدید است

بلاتکلیفی در ایمیدرو

بدترین رویکرد در ایمیدرو، انتصاب سرپرست است. سرپرست نسبت به آینده خود اطمینانی ندارد و منتظر آن است که هر لحظه مدیری سفارشی از بالا معرفی شود. بنابر این تصمیمات جدی نمی‌گیرد و نگران این است که با آمدن مدیر جدید، ناچار به پاسخگویی شود. از آنجا که سرپرست فرصت نمی‌کند دیدگاه‌های خود را پیاده کند، هر تصمیمی می‌تواند در آینده به زیان سرپرست تمام شود، زیرا اعتبار اختصاص یافته هرگز به نتیجه نمی‌رسد و از این تخصیص اعتبار به عنوان تضییع بیت المال یاد می‌شود. از سوی دیگر مدیران دیگر بخش‌ها نیز دست به عصا حرکت می‌کنند، زیرا نگران این هستند که با تغییر مدیرعامل جدید، آن‌ها نیز تغییر کنند. بنابر این رکود در زیرمجموعه‌ها صورت می‌گیرد.

در آرزوی ثبات مدیریتی ایمیدرو

با استیضاح فاطمی امین و رای اعتماد مجلس به عباس علی آبادی، وزارت صمت دچار تحولات مدیریتی شد که این تحول در ایمیدرو نیز صورت گرفت و محمدرضا موثقی نیا به عنوان سرپرست سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) منصوب شد. موثق‌نیا دانش‌آموخته رشته‌های مکانیک و صنایع از دانشگاه‌های تهران و صنعتی شریف است که اخذ رتبه ۲ ابتکار در جشنواره سیزدهم خوارزمی را هم در کارنامه علمی خود دارد. از سوی دیگر سوابق مدیریتی قابل توجهی دارد که می‌تواند باعث تحول و ابتکار در مدیریت بخش معدنی کشور شود. فارغ از اینکه موثق نیا به کدام جناح گرایش دارد، باید منافع ملی را بر منافع شخصی و جناحی ترجیح داد و به فکر ثبات مدیریتی در بخش‌های مهم اقتصادی همچون ایمیدرو بود. وزیر صمت باید بداند که در شرایط جنگ اقتصادی، حق نداریم بخش‌های مهم اقتصادی همچون معدن را که بدین اندازه روی آن حساب باز شده، دچار چالش کنیم. بنابر این بهتر است هرچه سریعتر حکم سرپرستی را به حکم مدیرعاملی تغییر دهد تا ایمیدرو از بلاتکلیفی رهایی یابد.

تغییرات با کدام تفسیر

در شرایطی خرمی شاد برکنار و واثقی نیا منصوب شد که هیچ توجیهی برای این مهم وجود ندارد. سوابق خرمی شاد حکایت از حضور در ایمیدرو داشته و تنها دو ماه بر ایمیدرو مدیریت کرده است. بنابر این نمی‌توان عملکرد او را زیر سوال برد، زیرا مدت زیادی مدیریت نکرده که بتوان مدیریت او را زیر تیغ نقد برد. اگر حکم واثقی نیا با بررسی و درایت صادر شده، چرا باید حکم به سرپرستی او بدهند و ایمیدرو را همچنان در بحران سرپرستی نگاه داشت. سوال اینجاست که چه اشکالی در خرمی شاد بوده که وزیر صمت در اقدامی عجولانه او را برکنار و سرپرست را منصوب کرده است. با توجه به اینکه سوابق مدیریتی و علمی موثقی نیا حکایت از توانمندی دارد، چرا باید حکم سرپرستی داد و مجموعه ای بدین بزرگی را در بلاتکلیفی گذاشت.

دکتر زهرا نظری مهر / حقوقدان