زوایای پنهان اعزام جنگنده‌های اف‌۱۶ آمریکا به خلیج فارس

امنیتی‌کردن منطقه خلیج‌فارس به بهانه واهی مقابله با تهدیدات ایران، سیاست آمریکا در منطقه غرب‌آسیاست و این راهبرد با هدف افزایش حضور نظامی در مرکز تجارت جهانی انرژی، مقابله با افزایش نفوذ چین و انعقاد قرارداد‌های جدید دفاعی با شیخ‌نشین‌های شورای همکاری خلیج‌فارس دنبال می‌شود. بر همین اساس هفته گذشته وزارت دفاع آمریکا اعلام کرد قرار است جنگنده‌های اف ۱۶ را با هدف آنچه «مقابله با اقدامات جمهوری اسلامی در توقیف کشتی‌ها» خوانده می‌شود، در منطقه خلیج‌فارس مستقر کند.

روز جمعه ۲۳تیرماه بود که یک مقام پنتاگون اعلام کرد آمریکا برای مقابله با اقدامات ایران در توقیف کشتی‌ها، استفاده از هواپیما‌های جنگنده در محدوده تنگه هرمز را افزایش می‌دهد. این مقام ارشد پنتاگون همچنین مدعی شد آمریکا در آخر این هفته جت‌های جنگنده اف‌۱۶ را به منطقه خلیج‌فارس می‌فرستد تا جنگنده‌های تهاجمی ای۱۰ را که بیش از یک هفته در آنجا مشغول گشت‌زنی هستند تقویت کند.
اما ماجرا چیست؟

ظاهرا در این مأموریت قرار است جنگنده‌های مذکور در کنار جنگنده‌های تهاجمی ای‌۱۰ قرار بگیرند و گشت‌های دریایی آمریکا در خلیج‌فارس را تقویت کنند. البته کمی بعد پنتاگون اعلام کرد، ناو یو. اس. اس توماس هادتر و چندین جنگنده اف‌۳۵ را نیز به بهانه محافظت از خطوط کشتیرانی از دریای‌سرخ راهی خلیج‌فارس خواهد کرد.


پایان فاز دوستی عربی

پس از فاصله‌گرفتن دولت‌های عریی منطقه از واشنگتن و نزدیک‌شدن به چین، روسیه و جمهوری اسلامی ایران، حالا آمریکایی‌ها تصمیم گرفتند با تجدیدنظر در سیاست‌های پیشین خود نوعی حضور هوشمند را در منطقه دنبال کنند تا به این وسیله علاوه بر حفظ موازنه در برابر رقبای نوظهور، جلوی تشدید پیوند متحدان قدیمی عرب با بلوک‌بندی‌ها و کریدور‌های جدید جهانی را بگیرند. نمایش جدید آمریکا در آب‌های خلیج‌فارس پنجم جولای به اجرا درآمد. نیروی دریایی آمریکا با انتشار بیانیه‌ای جهت‌دار اعلام کرد جلوی توقیف دو نفتکش را در خلیج‌عمان به وسیله نیرو‌های وابسته به ایران گرفته است. تیم هاوکینز، سخنگوی ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکا نیز با بازگو کردن این ادعا گفت نیرو‌های ایرانی پس از پاسخ نیروی دریایی آمریکا به سیگنال‌های اضطراری یک نفتکش از منطقه عقب‌نشینی کردند. این ادعای مضحک در حالی از سوی مقام‌های آمریکایی تکرار شد که پیش‌تر نیرو‌های مسلح ایران در آب‌های خلیج‌فارس بر مبنای مأموریت‌های محول جلوی حرکت کشتی‌هایی که امنیت زیست‌محیطی خلیج‌فارس را به خطر می‌اندازند یا غیرقانونی وارد آب‌های سرزمینی ایران شدند می‌گیرند. به گواه منابع غربی، نیروی دریایی ایران بدون توجه به تهدیدات ناوگان پنجم آمریکا اقدامات لازم را در زمینه ۲۰ کشتی متخلف در آب‌های منطقه خلیج‌فارس انجام داده است.
گسترش روابط ایران با دولت‌های عربی

کارشناسان موضوعات منطقه بر این عقیده‌اند افزایش تحرکات امنیتی واشنگتن در خلیج‌فارس و دریای عمان می‌تواند مانع جدی بر سر راه گسترش روابط ایران با دولت‌های عربی و حتی تهدیدی علیه توافق پکن باشد. با توجه به اظهارات مقام‌های ایرانی و پادشاهی سعودی به نظر می‌آید حفظ امنیت مشترک خلیج‌فارس یکی از توافقات اصلی میان دو کشور در جریان مذاکرات امنیتی ــ سیاسی بوده است. این موضوع چنان در مذاکرات تهران ــ ریاض حائز اهمیت بود که رسانه‌های قطری همزمان با خروج امارات از ائتلاف دریایی آمریکا در منطقه از احتمال شکل‌گیری نیروی دریایی مشترک با حضور ایران، عربستان‌سعودی، امارات و برخی دولت‌های منطقه شمال اقیانوس‌هند خبر دادند. در چنین شرایطی نیروی دریایی آمریکا قصد دارد با امنیتی کردن فضای خلیج‌فارس و تکرار اتهامات تکراری علیه ایران، جلوی استقرار ثبات و شکل‌گیری روابط مثبت میان کشور‌های غرب‌آسیا را بگیرد.

روابط ایران با دول عربی
استقرار ربات‌ها و شهپاد‌های شناور

البته آن‌طور که بلومبرگ گزارش کرده آمریکا در ماه می‌به دنبال متقاعد کردن کشور‌های عرب حوزه خلیج‌فارس برای استقرار ربات‌ها و شهپاد‌های شناور در آب‌های خلیج‌فارس و دریای عمان بود. پیشتر کوپر، فرمانده ناوگان پنجم آمریکا با تأیید این خبر از برنامه آمریکا برای استقرار صد ربات بدون سرنشین در آب‌های خلیج‌فارس خبر داده بود.
ایجاد بحران ساختگی میان کشور‌های مسلمان

در فوریه سال گذشته میلادی هم نیروی دریایی آمریکا از برنامه‌ریزی برای استقرار ربات‌های رباتیک رژیم‌صهیونیستی در منطقه خلیج‌فارس خبر داده بود. از سال ۲۰۱۷ میلادی تاکنون پنتاگون سعی کرده است به بهانه تغییر سیاست‌های آمریکا در نشست‌هایی همچون نقب یا توافق صلح ابراهیم مقدمات ادغام نظامی ــ امنیتی رژیم‌صهیونیستی و کشور‌های عربی را فراهم کند، اما به‌دلیل استقبال نکردن دولت‌هایی همچون پادشاهی سعودی، امارات، اردن و مصر توفیقی در این مسیر به دست نیاورده است. حال بار دیگر ناوگان پنجم آمریکا در خلیج‌فارس به بهانه افزایش تهدیدات ایران به‌دنبال امنیتی‌سازی فضای منطقه و ایجاد بحران ساختگی میان کشور‌های مسلمان است. بر همین اساس به نظر می‌آید احتمال درگیری محدود و کنترل‌شده از سوی نیرو‌های آمریکایی علیه نیرو‌های ایرانی در آب‌های شمال اقیانوس‌هند با هدف جدی نشان دادن تهدیدات دریایی، سناریویی بسیار محتمل و جدی باشد.
ایجاد اهرم چانه‌زنی در میز مذاکرات

روی دیگر افزایش حضور نظامی آمریکا در خلیج‌فارس را می‌توان ایجاد اهرم چانه‌زنی در میز مذاکرات هسته‌ای دانست. در چند ماه اخیر با کنار رفتن تیم رابرت مالی از مذاکرات هسته‌ای و تبادل زندانیان، افراد نزدیک به جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ‌سفید همچون برت مک‌گرک و پالی نقش پررنگ‌تری در پرونده ایران ایفا می‌کنند. در راهبرد تیم جدید و عملگرای دموکرات‌ها تشدید حضور نیرو‌های آمریکا در غرب‌آسیا و مقابله با محور مقاومت به‌عنوان تاکتیکی مؤثر برای مهار رفتار ایران، کنترل برنامه دفاعی ــ هسته‌ای و نفوذ منطقه‌ای تهران ارزیابی می‌شود. برای مقابله با این سیاست لازم است علاوه بر در نظر گرفتن توافقات اخیر با دولت‌های عرب منطقه، سیاست افزایش فشار بر نیرو‌های آمریکایی در منطقه خلیج‌فارس، شمال سوریه و عراق در دستورکار محور مقاومت قرار گیرد.
برنامه‌ریزی بلندمدت واشنگتن برای حضور در قلب انرژی

پس از پایان جنگ نخست خلیج‌فارس به‌تدریج نیروی دریایی آمریکایی به بخش جدایی‌ناپذیر از ساختار امنیتی دولت‌های عربی در برابر تهدیدات خارجی بدل شد. وجود پایگاه‌ها و استقرار نیرو‌ها ــ تجهیزات آمریکایی در شیخ‌نشین‌های حاشیه خلیج‌فارس نشان‌دهنده برنامه‌ریزی بلندمدت واشنگتن برای حضور در قلب انرژی و مرکز ترانزیت جهانی است. با وجود این، تغییر سیاست‌های غرب آسیای آمریکا از زمان باراک اوباما، مقدمه‌ای برای افزایش حضور سایر قدرت‌های جهانی در غرب‌آسیا و شکل‌گیری نظم جدید امنیتی در منطقه شد. عادی‌سازی روابط بلوک محافظه‌کار عرب، توافق پکن و حتی پیمان ابراهیم به معنای درهم‌شکسته‌شدن نظم آمریکایی و تولد غرب آسیای جدید است. در چنین شرایطی دولت بایدن تصمیم دارد با دنبال‌کردن سیاست بازگشت به منطقه و ایجاد بحران ساختگی با ایران جلوی شکل‌گیری پیمان‌های امنیتی بلندمدت و صلح پایدار در غرب آسیا را بگیرد.

تشدید فعالیت جنگنده‌ها و ناو‌های آمریکا در منطقه می‌تواند سیگنالی در زمینه تشدید برخورد‌های امنیتی در آینده نزدیک باشد. این درحالی‌است که حدود چهار سال پیش بود که در اوج وجود تنش منطقه‌ای و با بهره‌گیری از تیرگی ایجادشده در روابط جمهوری اسلامی ایران و برخی همسایگان، در حوزه خلیج‌فارس یک ائتلاف امنیت دریایی به رهبری آمریکا و متحدانش آغاز کار خود را رسما اعلام کرد، اما با عبور از آن مقطع اکنون انتشار خبر تشکیل یک ائتلاف دریایی منطقه‌ای با حضور ایران، عربستان، امارات، قطر، بحرین، عراق، پاکستان و هند تحولی جدی و عمیق در جغرافیای سیاسی منطقه را آشکار ساخته است؛ تحولی که در قالب آن نه‌تن‌ها از نفوذ قدرت‌های فرامنطقه در خلیج‌فارس و مناسبات آن کاسته خواهد شد بلکه می‌تواند در امتداد خود فراهم‌کننده مقدمات شکل‌گیری یک نظام همگرایی اقتصادی ــ سیاسی در منطقه باشد. پیش از این امیر دریادار شهرام ایرانی، فرمانده نیروی دریایی ارتش نتیجه این اقدام را رسیدن کشور‌های منطقه به این باور دانست که «اگر قرار است امنیتی در منطقه برقرار باشد، حتما با هم‌افزایی و همکاری یکدیگر قابل انجام و برقراری است.»

سرلشگر فدوی
واکنش فرمانده ارتش به اعزام جنگنده‌های آمریکا

امیر سرلشکر سیدعبدالرحیم موسوی، فرمانده کل ارتش جمهوری اسلامی ایران در رزمایش اقتدار هوایی فداییان حریم ولایت نیروی هوایی گفت: خداوند بزرگ را شاکریم که تمام برنامه‌های روزانه و شبانه رزمایش اقتدار هوایی فداییان حریم ولایت در حوزه‌های مختلف با دقت و با سرعت عمل خلبانان تیزپرواز و کارکنان فنی متعهد و متخصص نیروی هوایی ارتش با هواپیما‌های با سرنشین و پهپاد‌ها انجام شد. وی افزود: پیام این رزمایش، پیام آمادگی و اقتدار برای پاسداری از استقلال، تمامیت‌ارضی و آرمان‌های مقدس انقلاب اسلامی و صیانت قاطع از منافع ملت بزرگ ایران، تقویت و ارتقای همکاری‌های منطقه‌ای و آتش خشم برای دشمنان جمهوری اسلامی ایران است. موسوی خاطرنشان کرد: به لطف خداوند و همت فرمانده و خلبانان جوان و متبحر نیروی هوایی، مراحل مختلف این رزمایشِ دوره‌ای و سالیانه منطبق با برنامه‌های آموزشی و عملیاتی در حضور داوران و ارزیابان ستاد کل نیرو‌های مسلح و قرارگاه مرکزی حضرت خاتم‌الانبیا (ص) انجام شد. وی تاکید کرد: از مهم‌ترین نتایج رزمایش‌های نیرو‌های مسلح، ارتقای آمادگی روحی و رزمی، بازداشتن دشمنان از هرگونه تعدی به تمامیت‌ارضی، منافع ایران و مردم عزیز است. فرمانده کل ارتش در پاسخ به سؤال خبرنگاری مبنی بر اعلام آمریکا برای اعزام تعدادی جنگنده و یک ناو جنگی به منطقه گفت: آمریکایی‌ها سالیان سال با خیالات واهی در منطقه حضور پیدا کرده و رفته‌اند، اما سرانجامِ این منطقه برای کشور‌های منطقه و امنیت منطقه نیز فقط با مشارکت کشور‌های منطقه پایدار خواهد شد. سرلشکر موسوی تاکید کرد: حضور نیرو‌های فرامنطقه‌ای به‌جز ایجاد ناامنی و خسارت برای مردم و کشور‌های منطقه، نتیجه‌ای نخواهد داشت.

منبع: روزنامه جام جم