تراز دریاچه ارومیه وضعیت مناسبی ندارد

محمد جوان‌بخت معاون وزیر نیرو در نشست خبری گفت: در بخش آب کمترین اعلام برنامه با عکس العمل‌های زیادی روبرو می‌شود. وضعیت آب کشور از منظر منابع آبی شرایط ویژه‌ای دارد و به دلیل تغییر اقلیم در سال‌های اخیر اتفاقات حدی در کشور مانند خشکسالی و سیل رخ داده است. با محدودیت منابع آبی مواجه هستیم، اما مصرف به موازات این محدودیت توسعه یافته است. ما در مدیریت این عرصه با وضعیت ویژه‌ای مواجه هستیم. تشخیص، پیش بینی و برنامه ریزی صحیح برای حل مشکلات بسیار مهم است، زیرا همه ساله با صد‌ها نقطه دارای تنش در کشور مواجه هستیم. بحث زیرساخت هم مهم است و الزاما در جایی آب باشد به معنای آبرسانی نیست. چرا که ابرسانی نیازمند خط انتقال و تصفیه است.

او ادامه داد: سد دوستی بین ما ترکمنستان تأمین کننده آب شرب مشهد است و در سال گذشته هیچ آبی وارد آن نشده است. شهری که ۱۲ متر مکعب تقاضای لحظه‌ای آب دارد. بیش از دو سال است که آبی وارد چاه نیمه‌های سیستان و بلوچستان نشده و تلاش داریم در ۳ مرحله این موضوع را مدیریت کنیم. مرحله اول فاز اضطراری است که در حال انجام است. بخش دوم انتقال آب از مناطق شرقی استان بوده و ابر پروژه انتقال آب به سیستان و بلوچستان که در دست اقدام است.

معاون وزیر نیرو گفت: با توجه به اینکه بخش عمده آب در حوزه کشاورزی مصرف می‌شود در دوسال گذشته هماهنگی با وزارت کشاورزی انجام شده و تعامل و همراهی خوبی را داشتیم. در پایه آب سد کرخه با مدیریتی که شد و تهیه جداول منابع و مصارف دقیق بیشترین سطح کشت گندم را امسال داشتیم. صیانت از سفره‌های آب زیرزمینی در دستور کار بوده و همینطور قانون ما را به باز تخصیص آب صنایع موظف می‌کند. تکلیف قانونی داریم که مدیریت توامان آب و برق و مدیریت مصرف چاه‌های کشاورزی از طریق کنتور‌های آب و برق را انجام دهیم.

جوان بخت در خصوص دیپلماسی آب گفتدر حوزه تعامل با عراق هماهنگی خوبی داریم در حوزه شرقی و افغانستان بعد از سال‌ها هیئت فنی ما را برای بازدید پذیرفت. امیدواریم در بحث‌های بعدی نحوه دریافت حق آبه را مشخص کنیم.

او ادامه داد: یکی از راه‌های مدیریت آب کشور، مدیریت مصرف است. وزارت نیرو صرفا بر اجرای طرح‌های زیرساختی نمی‌تواند تمرکز داشته باشد و قطعا یکی از الزامات اصلاح مشکل آب کشور اقدامات مدیریت مصرف به روش‌های مختلف است. در سال آبی شرایط نسبتا بهتری داریم، اما نکته مهم این است که در کدام نقاط استحصال بهتری داشتیم.

عیسی بزرگ زاده در ادامه گفت: رودخانه ارس از لحاظ حجم و دبی رودخانه مهمی محسوب می‌شود. از آنجایی که مسئله کیفیت آب همیشه مورد توجه وزارت نیرو بوده است. تشکیلات زمین شناختی رودخانه ارس، آلودگی ایجاد می‌کرد. از سال‌ها پیش کمیته مشترکی بین ایران و ارمنستان برای پایش کیفی روخانه ارس ایجاد شد و در آن زمان متوجه شدیم که معادن مس وجود دارد که آلودگی‌های را وارد رودخانه می‌کند. ما در رودخانه ارس فقط پایش نمی‌کنیم و نمونه برداری از گونه‌های گیاهی و آبزی را انجام می‌دهیم و کیفیت خط قرمز ما است.

نقش کلیدی ایجاد تشکل آب بران در تحویل حجمی آب

او در پاسخ به باشگاه خبرنگاران جوان در خصوص تحویل حجمی گفت: تحویل حجمی آب معنای فنی دارد و به این معناست که ما باید در هر زمان و در هر مکان آب را به بخش‌های مختلف را تامین کنیم. خوبشختانه در شبکه‌های مدرن و نیمه مدرن به دلیل سازه‌های منظمی که دارند به راحتی می‌توانیم بگوییم که تحویل حجمی را انجام می‌دهیم و پیشرفت‌های خوبی داشتیم. درمورد شبکه سنتی به دلیل اینکه ایران کشور خشک و نیمه خشکی است، در خود مزارع سیستم‌های آب بران را مردم منطقه دارند. همکاران ما در وزارت جهاد کشاورزی باید تشکل‌های بهره وران را تشکیل دهند تا سامانه‌هایی که ایجاد می‌کنیم تحویل آن‌ها دهیم.

بزرگ زاده در پاسخ به سوال دیگری در خصوص هوشمندسازی کنتور چاه‌ها گفت: وقتی چاهی حفر می‌شود، میزان انرژی مصرفی سیستم پمپاژ با عمق چاه و میزان آبی که استحصال می‌کند رابطه مستقیم دارد. با پایش انرژی مصرفی می‌توان به برداشت دبی هم برسیم. در حال حاضر امکان پایش بیش از ۲۰۰ هزار چاه از ۲۲۰ هزار چاه را داریم.

دریاچه ارومیه شرایط مناسبی ندارد

بزرگ زاده در ادامه در خصوص شرایط دریاچه ارومیه گفت: دریاچه ارومیه شرایط خوبی ندارد و تراز آن ۱۲۶۹.۹۴ است که در سال ۹۴ به تراز ۱۲۷۰.۰۴‌رسید. حجم مخزن ۸۳۰ میلیون مترمکعب و وسعت آن ۶۶۵ کیلومتر مربع است. آن چیزی که مسلم است معنی کاهش حجم آب دریاچه ارومیه ساده آن است که مجموع بارش‌های حوزه که تبدیل به منابع آبی می‌شود از مجموع مصارف کمتر است و به همین دلیل ورودی به دریاچه کمتر می‌شود. ۴۰ درصد کاهش مصرف در حوضه دریاچه ارومیه باید داشته باشیم تا تراز دریاچه مثبت شود.

امینی در ادامه این نشست گفت: ۳۷ میلیون از جمعیت کشور را تحت پوشش فاضلاب داریم و حدود ۱ میلیارد و ۶۰۰ میلیون مترمکعب فاضلاب به صورت سالانه تصفیه و تبدیل به پساب می‌شود. بخشی از این پساب به آب‌های سطحی واریز می‌شد و بخشی از آن نیز در مصارف کشاورزی بود.

۲۶۹ شهر دچار تنش آبی هستند

امینی گفت: شرایط اقلیمی و کاهش بارش باعث شده به صورت سالانه بخشی از شهر‌ها دچار ناترازی منابع و مصارف می‌شوند. این ناترازی دسترسی مشترکان به آب شرب را دچار مخاطره میکند. در سطح کشور ۲۶۹ شهر دارای تنش داریم. در شهر مشهد به جهت شرایط بحرانی شهر دوستی پروژه‌های متعددی را تعریف. کردیم که در حال انجام است.

قاسم زاده در پایان گفت: جنوب غرب کشور بارندگی خوبی داشت و حوزه آبریز ما تولید آب خوبی داشتند. ورودی سد‌های ما نسبت به سال گذشته ۲۷ درصد رشد داشتیم که ۱۴ درصد نسبت به بلند مدت کاهش داشته است. البته برخی از سد‌های های ما ورودی در حد صفر داشته است. ۵۱ درصد مخازن کشور دارای پرشدگی است که در این زمان رقم مناسبی است.