۲۱۳۸ پژوهشگر ایرانی در زمره پژوهشگران پراستناد دو درصد برتر جهان قرار گرفتند

دکتر سید احمد فاضل زاده رئیس مؤسسه ISC گفت: موسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام (ISC)، بعنوان «قلب و مغز علم و فناوری کشور» وظیفه سنجش و پایش عملکرد علمی ایران و دیگر کشور‌های اسلامی را بر پایه تحلیل­‌های علم ­سنجی به عهده دارد، هر ساله آخرین یافته ­های علم­ سنجی برگرفته از منابع و مراجع معتبر مختلف را تحلیل و گزارش می­‌کند، تا از این رهگذر ضمن آگاهی ­بخشی درباره عملکرد علمی کشور و آخرین تحولات آن، اطلاعات مفیدی را در اختیار مدیران و متولیان علم و فناوری کشور برای برنامه ­ریزی و سیاستگذاری در راستای تشویق و تقویت نقاط قوت و چاره‌اندیشی برای رفع کاستی ­ها و چالش‌ها فراهم نماید.

فاضل زاده گفت: یکی از این گزارش ها، بر پایه آخرین یافته­‌های پروژه مشترک الزویر و گروهی از پژوهشگران دانشگاه استنفورد که به «فهرست دانشگاه استنفورد» معروف شده است انجام می‌شود. این گروه در چند سال اخیر، با تحلیل داده ­های پایگاه اسکوپس بر اساس روش­ شناسی ویژه ­ای، اقدام به شناسایی و ارائه فهرستی از پژوهشگران پراستناد برتر جهان در یک پایگاه اطلاعاتی کرده­اند. روش­ شناسی ابداع شده، مبتنی بر مجموعه­‌ای از سنجه ­های استنادی استاندارد شده برای ارزیابی تاثیر استنادی پژوهشگران در رشته­‌ها و حوزه­‌های علمی مختلف است. آنان با ترکیب این سنجه­ ها، شاخصی به نام «شاخص استنادی مرکب» را ابداع و در مقاله سال ۲۰۱۶ خود معرفی و محاسبه کرده ­اند. این شاخص مبتنی بر تعداد استنادات دریافتی، جایگاه (الگوی هم-­نویسندگی) و شاخص هرش نویسندگان می ­باشد.

وی گفت: خوشبختانه بمنظور قدردانی از پژوهشگران پر استناد یک و دو درصد فعال در دانشگاه‌ها و موسسات پژوهشی و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از سال گذشته با تدبیر دکتر زلفی گل وزیر محترم علوم، تحقیقات و فناوری، حمایت مالی جهت پرداخت پژوهانه تشویقی صورت گرفته است و در سال جاری نیز تداوم خواهد شد.

رئیس مؤسسه ISC گفت: تازه ­ترین بروزرسانی این پایگاه در مهر ماه ۱۴۰۲ (اکتبر ۲۰۲۳) منتشر شده است. این فهرست، عملکرد استنادی نویسندگان را به ازای برونداد‌های پژوهشی منتشر شده آنان در بازه زمانی ۱۹۶۰ تا ۲۰۲۲ در ۲۲ حوزه موضوعی اصلی و ۱۷۴ حوزه فرعی تحلیل کرده و بر این اساس، نویسندگانی را که در زمره پژوهشگران پراستناد دو درصد برتر جهان قرار گرفته ­اند معرفی کرده است. شایان یادآوری است این پایگاه در هر نسخه، دو فهرست از پژوهشگران پراستناد دو درصد برتر جهان را منتشر می­نماید. تفاوت این دو فهرست در بازه زمانی استناد‌های تحلیل شده است: در یکی از فهرست­‌های اعلام شده، بازه زمانی استناد‌های دریافتی یک ساله است و در فهرست دیگر، بازه زمانی استناد‌های دریافتی از سال ۱۹۹۶ به بعد در نظر گرفته می ­شود. در این گزارش فهرست پژوهشگران پراستناد دو درصد برتر ایران بر اساس عملکرد استنادی یکساله آمده است.

روند حضور ایرانیان در فهرست پژوهشگران پراستناد برتر جهان و کشور‌های اسلامی
فاضل زاده افزود: در فهرست منتشر شده بر اساس عملکرد استنادی یکساله در سال ۲۰۲۲، تعداد ۲۱۳۸ پژوهشگر با وابستگی سازمانی جمهوری اسلامی ایران در میان تعداد کل ۲۱۰.۱۹۸ پژوهشگر بین‌المللی حضور دارند. شمار پژوهشگران پراستناد ایرانی در این پایگاه روندی رو به رشد داشته است. شمار پژوهشگران در ایرانی در سال ۲۰۲۲ (۲۱۳۸) نسبت به سال ۲۰۲۲ (۱۹۴۱) ۱۵/۱۰ درصد افزایش داشته است.

جمهوری اسلامی ایران رتبه نخست را از به لحاظ تعداد پژوهشگران پراستناد دو درصد برتر در میان کشور‌های اسلامی به خود اختصاص داده است و کشور‌های ترکیه و عربستان به ترتیب در رتبه‌های دوم و سوم قرار دارند.

سهم نهاد‌های علم و فناوری کشور از پژوهشگران پراستناد دو درصد برتر جهان
رئیس مؤسسه ISC بیان کرد: جدول یک وضعیت کلی پژوهشگران پراستناد ایرانی را به نمایش می‌گذارد. وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بیشترین سهم را از پژوهشگران پراستناد ایرانی (۶۸/۵۱%) را به خود اختصاص داده است.