قانون حمایت از کودکان بی سرپرست و بد سرپرست شرایط قانونی خاصی را برای اعطای آنها به خانواده برای سرپرستی و پذیرش فرزند خواندگی در نظر گرفته است. زن و شوهرهایی که بعد از ازدواج و گذشت پنج سال از زندگی مشترک نتوانند صاحب فرزند شوند و یا دختران و زنان مجرد بالای سی سال که شرایط لازم را داشته باشند میتوانند نسبت به اخذ سرپرستی کودکان بی سرپرست اقدام کنند.
سید علی کاظمی، معاون حقوق مالکیت فکری وزارت دادگستری درباره شرایط واگذاری چند کودک بی سرپرست به یک خانواده و معضلات آن این گونه اظهار کرد: قسمتی از تشریفات و فرآیندهایی که برای کودک اولی انجام میشود برای دومی نیاز نیست مگر در شراط خاص. به طور مثال در مورد کودک اول در مورد صلاحیت خانوادهها که آیا صلاحیت پذیرش کودک را دارند یا خیر، بررسیها صورت میگیرد. والدگری به چه صورت است یعنی توانایی فرزندپروری وجود دارد یا خیر. سلامت روان و جسمانی، مالی خانواده مورد بررسی قرار میگیرد. این مراحل تنها برای کودک اول طی میشود. اما ممکن است با گذشت زمان خیلی از موارد خانوادهها تغییر کند.
او در ادامه بیان کرد: برای پذیرش فرزندان دوم و بیشتر مراحل با سهولت و بهتر طی میشود. اما همین موارد هم ممکن است برای کودک دوم سنجش شود که بستگی به شرایط کودک دارد. حتی ممکن است خانواده هم در فاصله فرزندخواندگی اول تا دوم تغییرات به خصوصی در خود اعم از شرایط مالی، روانی و جسمانی پیدا کند.
تقسیم ارث و میراث بین فرزندان چگونه است؟
کاظمی بیان کرد:به طور مثال ممکن است فرزند اول دختر بچه یا پسربچه بوده باشد. در آن خانواده ممکن است دو الی سه فرزند پسر دیگری هم حضور داشته باشند. در این صورت باید مراحل به خوبی بررسی شوند. برخی مسائلی که باید رعایت شود، اعم از؛ تغییر نام، تملیک و یا تعهد تملیک اموال است. این موارد باید برای تمام کودکانی که به عنوان فرزندخواندگی پذیرفته شده اند، انجام شود.
کودک بی سرپرست
او با اشاره به گرفتن ارث از جانب خانوادهها گفت: قانون میزان ارثبری دختران و پسرانی که به سرپرستی گرفته میشوند را تا به الان برابر دانسته است. هنوز قانونی هم با صراحت تغییرات خود را بیان نکرده است. این موضوع کاملا رعایت میشود تا این نوع کودکان بتوانند حق و حقوق مناسبی را دریافت کنند و مورد حمایت قرار بگیرند.
معضلات موجود برای واگذاری کودکان بی سرپرست به خانوادهها
کاظمی بیان کرد: واگذاری کودکان بی سرپرست و بد سرپرست از روشهای مختلفی صورت میگیرد و همین کار را کمی سخت میکند. معضل اساسی اختلاف سلیقه بین نهادهای مختلف است که وجود دارد. طولانی شدن واگذاریها، اختلاف سلیقه البته در سازمان بهزیستی و دادگستری هم وجود دارد. عدم آشنایی خانوادهها با قوانین این حوزه مواردی هستند که باید مورد بررسی قرار بگیرد و حل شود. حجم قوانین متعدد و پراکنده که در این حوزه وجود دارد فضا را برای خانوادهها گنگ و مبهم میکند.
او گفت:قوه قضاییه با سازمان بهزیستی همکاری میکند تا قوانین یکدست شود. با برگزاری جلسات متعدد با مسئولان ذی ربط درصدد حل هر چه سریعتر مشکلات هستیم. با ایجاد زمینههای مناسب به طور مثال اطلاع رسانی از طریق سامانههای در دسترس میتوان هر چه سریعتر مشکلات را در میان بگذاریم و حل کنیم. در حال حاضر سازمان بهزیستی سامانه این حوزه را هر روز رصد و پیگیری میکند.
کودک بی سرپرست
کاظمی تصریح کرد:اگر در صورتی که سازمان بهزیستی تایید دهد، اما با مخالفت قاضی پرونده رو به رو شوند تنها کافی است مددجو حضورا با قاضی صحبت کرده و روند را طی کنند. البته ناگفته نماند تمام سختگیریهای قوه قضاییه به دلیل نگرانی نسبت به کودکان بی سرپرست است که بتوانند با امنیت کامل تری در آغوش خانوادهها قرار بگیرند.