روز‌های تلخ طلای سرخ خراسان جنوبی/ دلالان به پیاز زعفران هم رحم نکردند

امروزه زعفران به خاطر کم هزینه بودن کاشت و سودآوری مناسب به یکی از مهم‌ترین محصولات خراسان جنوبی تبدیل شده است. در خراسان جنوبی بیش از ۱۷ هزار و ۵۰۰ هکتار زمین کشاورزی به کشت زعفران اختصاص داده شده است و بیشترین سطح زیرکشت زعفران استان با ۵ هزار و ۸۸ هکتار به شهرستان قاینات اختصاص دارد.

اما در این بین چیزی که این روز‌ها به چشم می‌خورد آمار‌های بالای افزایش حمل پیاز زعفران آن هم بدون مجوز است و از آن جایی که مشخص نیست به کجا ارسال می‌شوند، کالای قاچاق محسوب می‌شوند.

افزایش ۱۴۴ درصدی قاچاق پیاز زعفران در استان

سرهنگ حیدری  معاون اجتماعی فرماندهی انتظامی خراسان جنوبی از افزایش ۱۴۴ درصدی قاچاق پیاز زعفران نسبت به پارسال در استان خبر داد.

او با اشاره به اینکه از ابتدای امسال تاکنون ۵۶ هزار و ۶۶۶ کیلوگرم پیاز زعفران کشف شده است افزود: تمامی این پیاز‌ها بدون مجوز در حال حمل بودند و از آنجایی که جابجایی پیاز زعفران بدون مجوز ممنوع است یک نوع قاچاق محسوب می‌شود.

سرهنگ حیدری با بیان اینکه بیشترین حمل قاچاق پیاز زعفران از شهرستان‌های سرایان و فردوس صورت گرفته بود اظهار کرد: مقصد بیشتر این پیاز‌های زعفران بدون مجوز، استان‌های خراسان رضوی و خراسان شمالی بوده است.

معاون اجتماعی فرماندهی انتظامی خراسان جنوبی عنوان کرد: در این رابطه ۲ خودرو توقیف و ۱۵ متهم نیز دستگیر شده اند.

گویا در فصل برداشت پیاز زعفران، سروکله قاچاقچیان و فرصت طلبان پیدا می‌شود.

بر اساس آمار و ارقام تقریبی روزانه چندین تن پیاز زعفران از شهرستان سرایان که دارای پیاز‌های زعفران مرغوبی است خارج می‌شود که البته حجم بسیار بالایی هم دارند و اگر برای آن تدبیری اساسی اندیشیده نشود، زعفران کاری در خراسان جنوبی و به خصوص شهرستان سرایان و فردوس با مشکلات زیادی روبه رو خواهد شد.

هر چند هر از گاهی مقداری از این محموله‌های قاچاق کشف و ضبط می‌شود، اما این برخورد‌ها به تنهایی کارساز نیست و باید فکر اساسی برای آن کرد.

قاچاق پیاز زعفران ضربه مهلکی بر بدنه کشاورزی وارد می‌کند

اسحاقی یکی از زعفران کاران سرایانی می‌گوید: کاشت زعفران از زمان‌های قدیم مختص استان خراسان و به ویژه خراسان جنوبی بوده است که اکنون چند سالی است این محصول راهبردی مورد تهدید جدی قرار گرفته است.

او با اشاره به اینکه بحث قاچاق پیاز زعفران موضوع جدی است افزود: اگر فعالیت‌های نظام‌مند برای جلوگیری از قاچاق پیاز زعفران و برخورد با متخلفان انجام نشود در آینده نزدیک شاهد کاهش چشمگیر کاشت این محصول و به ناچار بیکاری کشاورزان سرایان و روستائیان و مهاجرت آن‌ها به حاشیه شهر‌های بزرگ خواهیم بود.

اسحاقی با بیان اینکه مسئولان شهرستان سرایان مخالف قاچاق پیاز زعفران هستند بیان کرد: ضرر و زیان این کار بیشتر دامن گیر کشاورزان سرایانی است که در پی خشکسالی‌های متوالی و بحران آب تنها منبع درآمد و امیدشان همین محصول زعفران است و بس.

این کشاورز سرایانی ادامه داد: قاچاق پیاز زعفران در فاصله کاشت تا برداشت با افزایش قیمت پیاز این محصول از طریق مجموعه‌های دلالی باعث شده برخی کشاورزان خرده مالک، وسوسه شوند و پیاز زعفران را به فروش برسانند؛ از طرفی برخی افراد نیز که تمایل به کاشت این محصول دارند به دلیل قیمت بالای پیاز زعفران از کشت آن سر باز می‌زنند.

او گفت: بر این اساس افراد سودجو با استفاده از این فرصت، این محصول را از طریق مرز‌ها به کشور‌هایی همچون افغانستان قاچاق می‌کنند که ادامه این فعالیت غیرقانونی باعث خواهد شد افغانستان و سایر کشور‌های مقصد قاچاق رقیب جدی برای زعفران استان شوند.

کیفیت بالای پیاز زعفران و همچنین رویش بسیار آن در تعدادی از شهرستان‌های استان سبب شده تا زعفران کاران، پیاز مازادشان را به مشتریانی در دیگر نقاط کشور بفروشند و یا اینکه با گرفتن مبلغ ناچیزی این طلای سرخ را به دست دلالان بسپارند و سود اصلی را در جیب آن‌ها قرار دهند و برای خودشان هم بازار رقابتی تشکیل دهند.

اخذ مجوز جابجایی برای ۲۰ محموله پیاز زعفران

شایسته مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی می‌گوید: از ابتدای امسال تاکنون ۲۰ محموله پیاز زعفران از استان برای جابجایی، مجوز خود را از جهاد کشاورزی دریافت کرده اند.

او با اشاره به اینکه حداقل محموله‌ پیاز زعفران که با مجوز جابجا شده ۳۰ تن بوده است افزود: فروشنده پیاز زعفران باید قبل از حمل آن مجوز بگیرد و در صورت نداشتن مجوز، محموله اش ضبط و به عنوان قاچاق تلقی می‌شود.

شایسته بیان کرد: فروشنده تنها با پرداخت مبلغ اندکی که زیر ۵۰۰ هزار تومان است نمونه پیاز زعفران خود را در آزمایشگاه‌های مربوطه جهاد کشاورزی تحت آزمایش قرار می‌دهد.

هم اکنون وزن هر پیاز زعفران باید بین ۱۰ تا ۱۵ گرم باشد تا به عنوان محصول جانبی به فروش برسد.

در خراسان جنوبی بیش از ۱۷ هزار و ۵۰۰ هکتار به کشت زعفران اختصاص دارد که در این سطح ۷۰ تن زعفران خشک برداشت می‌شود و تعداد بهره برداران این محصول نیز در استان ۳۲ هزار خانوار است.

قطع شدن دست دلالان با خرید پیاز زعفران از سوی دولت

همه ساله با آغاز فصل کشت زعفران نگرانی‌هایی مبنی بر قاچاق پیاز زعفران به کشور‌های همسایه ایجاد می‌شود و این موضوع می‌تواند عامل شکل گیری کشور‌های رقیب در زمینه تولید زعفران شود.

این موضوع چندین سال است که با شروع فصل کشت زعفران و به واسطه دلالانی که خرید پیاز زعفران را از کشاورزان انجام می‌دهند شکل گرفته است.

در شرایطی که منافع کشور در اولویت قرار دارد، باید در زمینه مدیریت پیاز زعفران و جلوگیری از قاچاق آن تمهیداتی اندیشیده شود.

یکی از عوامل بازدارنده در جلوگیری از قاچاق پیاز زعفران در کنار تشدید نظارت ها، کوتاه کردن دست دلالان از این بازار است که با شکل گیری تشکل‌هایی برای خرید و عرضه پیاز زعفران این موضوع امکان پذیر است و باید پیاز مازاد زعفران خریداری شود و پس از آن در اختیار کشاورزان متقاضی قرار گیرد.

بدون شک اگر جلوی فروش پیاز زعفران به صورت غیرقانونی را نگیریم، در آینده شاهد به میدان آمدن رقیب‌های زیادی در کشور‌های همسایه در زمینه تولید عفران خواهیم بود و تنها به کشاورزی خودمان ضربه مهلکی وارد خواهد شد.

گزارش از زهرا رضوانیان