مدرسه نرفتن یا رفتن! سوال بی جواب این روزها/ رفع آلودگی هوا تنها با تعطیلی مدارس محقق می شود؟

آسمان و هوای پاک، هر زمانی که این کلمات به گوشمان می‌رسد لبخند بر صورتمان نقش می‌بندد و به دنبال آسمانی آبی و صاف می‌گردیم، اما این روز‌ها نه تنها خبری از لبخند نیست بلکه نفس هایمان هم به شمارش در آمده است. خبری از باران و هوای سرد زمستانه نیست و تا چشم کارمیکند هوایی تیره و تار دیده می‌شود. هوای آلوده‌ای که دست از سر کلانشهر‌ها بر نمی‌دارد. در این شرایط هم خانواده‌ها دوباره نگران می‌شوند. به خصوص مادرانی شاغل هستند؛ از طرفی کار‌ها و برنامه‌های روزمره خودشان از طرف دیگر فاصله گرفتن فرزندانشان از مدارس ذهنشان را به شدت در گیر می‌کند.

بهانه‌ای که در‌های مدارس کشور را بسته کرد. اتفاق تلخی که بار‌ها و بار‌ها مسؤولان نظام آموزشی کشور هشدار دادند و پیگیری کردند، اما به نتیجه نرسیدند. در این بین سال‌ها می‌گذرد و شرایط الودگی هوا نسبت به گذشته بیشتر و بیشتر می‌شود و نشده که زمستانی بدون آلودگی هوا داشته باشیم.

مهم‌ترین موضوع این است که آیا این تعطیلی‌های مکرر مدارس فقط علاج رفع آلودگی هوا است؟

داریوش گل‌علیزاده، رییس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست در رابطه با تداوم آلودگی هوا در بسیاری از کلانشهر‌های کشور این چنین گفت: راهکار اساسی کاهش آلودگی هوا اجرای قانون هوای پاک است. در این جهت اصلی‌ترین و موثرترین اقدام، توسعه و نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی است. طبق ماده ۲ قانون هوای پاک، سازمان حفاظت محیط زیست بر حسن اجرای این قانون نظارت دارد و بازرسی کل کشور به این موضوع ورود کرده که بگوید سازمان محیط زیست به وظیفه نظارتی خود به خوبی عمل نکرده است.

او ادامه داد: متاسفانه با توجه به ایجاد وارونگی دمایی و بروز آلودگی هوا در اکثر کلانشهر‌های کشور، کارگروه‌های شرایط اضطرار آلودگی هوای استان تشکیل و به استناد دستورالعمل ابلاغی، برخی از محدودیت‌ها از جمله تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها در کلانشهر‌های مختلف در دستور کار قرار دادند که تداوم این شرایط، خسارت‌های غیرقابل جبرانی به سلامت شهروندان و اقتصاد کشور وارد می‌کند و این موضوع بسیار نگران کننده است.

رییس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست بیان کرد: برای خارج شدن از شرایط فعلی نباید تنها به تعطیلی اکتفا کرد بلکه تمام دستگاه‌های ذی ربط باید دست به کار شوند. طی ابلاغیه‌ای به کلیه ادارات کل حفاظت محیط زیست استان و دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط، متذکر شدیم تا با هماهنگی و هم‌افزایی ظرفیت‌های موجود در سطح هر استان، پایش و نظارت بیشتری در جهت کنترل منابع انتشار آلاینده‌ها اعمال شود.

او گفت: وزارت کشور نیز به عنوان نهاد هماهنگ کننده، مراتب را به کلیه استانداران و شهرداری‌های کلانشهر‌ها ابلاغ کرده و پیگیری‌های لازم را به عمل آورده است. در همین راستا، کلیه دستگاه‌های اجرایی ملی ذی‌ربط، مسئول پیگیری و نظارت بر اجرای امور از طریق ادارات استانی خود بوده و ادارات کل حفاظت محیط زیست استان نیز مکلف شده‌اند، ضمن انجام تکالیف اجرایی و نظارتی خود، به عنوان دبیرخانه کارگروه کاهش آلودگی هوای استان، اجرای مصوبات را پیگیری کرده و گزارش عملکرد سازمان‌های مکلف را به صورت هفتگی تهیه و به سازمان ارسال کنند.

او تصریح کرد: تعطیلی مدارس، دانشگاه‌ها یا ادارات و ایجاد محدودیت‌های زمانی، مکانی و نوعی در شرایط اضطرار آلودگی هوا، صرفاً یک اقدام عاجل و اضطراری با هدف کاهش مواجهه شهروندان با خطرات بهداشتی آلودگی هوا و پیشگیری از تشدید آلودگی هوا است، نه یک اقدام اساسی برای حل مسئله آلودگی هوا.

در این راستا علی سلاجقه معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان درباره فصل سرما و آلودگی هوای پیش رو اظهار کرد: یکی از اقدامات و تمرکزات ما بحث گازسوز کردن وسایل نقلیه در سراسر کشور است تا بتوانیم وسایل عمومی و نقلیه‌ای که معضل بزرگ کشور شده اند را رفع کنیم. در بحث صنایع ثابت هم موضوع فیلتراسیون باید به خوبی انجام شود تا بتوانیم مانع ایجاد آلودگی هوا شویم. صنایع متحرک هم موضوعی است که هر روزه سمت و سوی خاص خود را دارد که ما با افتتاح زیاد ایستگاه‌های مترو مانع ایجاد آلودگی هایشان می‌شویم.

ایجاد زباله یکی از عوامل آلودگی هوا

سلاجقه در ادامه گفت:البته نباید موضوع ایجاد زباله‌ها را توسط انسان‌ها نایدیده بگیریم. تا به الان ۱/۳ میلیارد تن زباله در سطح که دنیا تولید شده که از این میزان ۱۸ میلیون تن زباله به کشور ما اختصاص داده شده است. ما نباید تنها فقط هر ساله جلسات مختلف تشکیل دهیم باید تمام تصمیمات در راستای جلوگیری از آلودگی هوا را اجرایی کنیم، زیرا موضوعی شوخی بردار نیست و با سلامتی انسان‌ها سر و کار دارد.

مصطفی بهزادفر استاد دانشگاه علم و صنعت با بیان اینکه بانک جهانی شش منبع آلودگی‌زا را معرفی کرده است، درباره این معضل این چنین گفت: وسایل نقلیه، انرژی مصرفی گرمایش و سرمایش ساختمان‌ها، برق مصرفی جهت روشن کردن خیابان و فضای همگانی و ساختمان، فرآیند‌های صنعتی، مدیریت پسماند و کربن نهان در زیرساخت‌های شهری شش منبع آلودگی‌زا هستند، اما راهکاری اجرایی و عملی تاکنون برای آن در ایران انجام نشده است.

این استاد دانشگاه گفت: در ایران به ازای هر خانوار یک وسیله نقلیه و به ازای هر دو خانوار یک موتور سیکلت وجود دارد.

مغایرت داشتن ایجاد طرح تا اجرا در رفع آلودگی هوا
میثم سعیدی مدیر روابط عمومی سازمان حفاظت محیط زیست هم درباره اتفاقات اخیر آلودگی هوا این چنین گفت:دلایل فوق باعث شده تا بر اساس میزان اثربخشی و زمان و هزینه، برنامه‌های پیش‌بینی شده اولویت‌بندی و هدف‌گذاری شود، اما متاسفانه بسیاری از سیاست‌ها و طرح‌ها در کلانشهر‌ها مغایر سیاست‌های کاهش آلودگی هوا اجرا شده است و در حال حاضر شاهد لجام گسیختگی در حوزه مصرف انرژی هستیم که برای رفع ناترازی و کاهش وابستگی تولید انرژی کشور به سوخت‌های فسیلی و برون رفت از وضعیت موجود هوای کلانشهرها، کاهش آلودگی هوا در دستور کار دولت قرار گرفته است.

او در ادامه گفت: کارشناسان و مسئولان مربوطه بار‌ها در این خصوص اذعان داشتند که آلودگی هوای شهر تهران و شهر‌های بزرگ ناشی از ترک فعل نهاد‌هایی از جمله شورا‌های شهر، شهرداری‌ها و دستگاه‌های اجرایی است که از عدم توجه به اجرای قانون هوای نشات می‌گیرد. البته کمبود بودجه، عدم وجود سازوکاری برای نظارت سازمان حفاظت محیط زیست بر هزینه کرد منابع پیش‌بینی شده قانون هوای پاک و بی‌توجهی به لزوم توسعه زیرساخت‌ها در این حوزه از جمله عوامل اصلی تشدید آلودگی هوا است که به‌نظر اصلاح قانون و تولی‌گری سازمان محیط زیست در حوزه اجرا و تخصیص بودجه می‌تواند یکی از راهکار‌های اصلی کاهش و کنترل آلودگی هوا مورد بحث و بررسی نهاد‌های قانون‌گذار قرار گیرد، راهکاری که باعث می‌شود آلودگی هوا در کشور یک پاسخگو داشته باشد.