راهکار اساسی کاهش ضایعات در حوزه آرد و نان چیست؟

با اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها از دهه ۸۰ شاهد افزایش قیمت در برخی از کالا‌ها بودیم، لذا در حوزه کالا‌های اساسی بویژه حوزه آرد و نان باید زنجیره تولید و توزیع هدفمند شود.

بنابر آمار در حال حاضر سالانه ۱۵۵ هزار میلیارد تومان یارانه نان پرداخت می‌شود که بنابر پیش بینی‌های صورت گرفته، سال آینده یارانه آرد باید به ۲۳۰ هزارمیلیارد تومان افزایش یابد. هرچند بسیاری از کارشناسان و مسئولان به سبب شرایط تولیدکنندگان نان با پرداخت یارانه به واحد‌های خبازی مخالف هستند.

با توجه به مشکلات حوزه آرد و نان از خرداد سال گذشته طرح هوشمندسازی واحد‌های خبازی کلید خورد، هرچند این طرح هم‌نتوانست در کاهش ضایعات و فساد در حوزه آرد و نان تاثیر چندانی داشته باشد. همان طور بنابر اعلام مدیرکل دفتر بازرسی وزارت جهاد در برخی استان‌ها شاهد تخلفاتی در بحث هوشمندسازی نان همچون خشک کردن مقادیر زیادی قرص نان و فروش نان با کارت هدیه و دپو آرد یارانه‌ای در انبار‌ها بودیم.

این درحالی است که جلال مشاور وزیر اقتصاد می‌گوید: در زیرساخت طرح هوشمندسازی به بلوغی رسیده‌ایم که روزانه به طور متوسط بیش از ۱۲ میلیون تراکنش خرید نان توسط مردم در سراسر کشور محقق می‌شود؛ این تراکنش‌ها در سامانه برای همه مردم به صورت سوابق خرید قابل مشاهده است.

مشاور وزیر اقتصاد گفت: نظارت و ارزیابی مردم دقیق‌ترین قابل اتکاترین و فراگیرترین روش بازرسی و نظارت است و سامانه نظر این کمک را می‌کند که مردم بدون آنکه کارت خوان در دسترسشان باشد و یا نیاز باشد فرایند ثبت تراکنش را مشاهده کنند به محض ثبت تراکنش، صورتحساب الکترونیکی خرید خود را در گوشی تلفن همراه خود مشاهده کنند و انطباق با خرید آن را بسنجند و بر اساس آن نظر و دیدگاه خود را ثبت کنند.

حال با وجود مشکلات گسترده نظیر رانت و فساد و افزایش دورریز نان و جایگزینی به عنوان خوراک دام و طیور و مخالفت بسیاری از مسئولان با کارشناسان با پرداخت یارانه به واحد‌های خبازی انتظار می‌رود که دولت هرچه سریع‌تر تصمیماتی در این باره اتخاذ کند تا مصرف در حوزه گندم واحد‌های خبازی به میزان واقعی خود برسد.

اجرای طرح یکسان سازی و فرهنگ سازی نان توام با یکدیگر باید اجرا شود

در ادامه ارسلان قاسمی رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق تعاون گفت: بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد که اجرای هوشمندسازی نه تنها هیچ تاثیری در جلوگیری از هدررفت و کاهش ضایعات نداشته است، بلکه به رغم گرانی نان شاهد کاهش کیفیت در برخی نقاط هستیم. با توجه به آنکه از تکنولوژی استفاده بهره ور و بهینه نداریم، اشکلات خودمان را به تکنولوژی و هوشمندسازی ناقص ربط می‌دهیم.

قاسمی ادامه داد: یکسان سازی آرد و نان، هوشمندسازی، افزایش بهره وری و فرهنگ سازی در راستای کاهش ضایعات نان باید در یک مجموعه دیده شود تا اثر گذار باشد، اجرای هرکدام به تنهایی تاثیری ندارد. همان طور که هوشمندسازی آرد و نان به تنهایی تاثیری در کاهش مصرف یا بهبود مصرف آرد و گندم نداشته است. یکسان سازی آرد و نان یکی از مولفه‌های کاهش ضایعات و دورریز و کیفیت آرد تولیدی محسوب می‌شود.

پرداخت یارانه مستقیم به خانوار راهکار کاهش ضایعات نیست

جلال محمود زاده نایب رئیس کمیسیون کشاورزی گفت: پرداخت مستقیم یارانه نان به خانوار موجب شده تا دولت در مواقع کمبود نقدینگی، از پرداخت امتناع کند که این امر به سبب افزایش قیمت، اقشار آسیب پذیر را در تامین دچار مشکل می‌کند.

او اجرای کامل هوشمندسازی را راهکار جلوگیری از ضایعات و تخلفات حوزه آرد و نان دانست و افزود: اگر هوشمندسازی به نحو بهتری اداره شود به طوریکه نظارت‌ها افزایش یابد، شاهد ارتقای کیفیت و جلوگیری از هدررفت و دورریز نان هستیم. پرداخت مستقیم یارانه نان به خانوار، اقشار آسیب پذیر در تامین نان دچار مشکل می‌شوند چراکه یارانه به تعداد اعضای خانوار پرداخت می‌شود، درحالیکه آن‌ها نسبت به دیگر آحاد جامعه نان بیشتری مصرف می‌کنند. با اجرای کامل هوشمندسازی و تشدید نظارت‌ها پیش بینی می‌شود که ۲۰ تا ۳۰ درصد جلوی ضایعات و تخلفات گرفته می‌شود.

با یکسان سازی آرد و نان مصرف گندم به ۸.۵ میلیون تن می‌رسد

عطااللّه هاشمی رئیس بنیاد ملی گندمکاران گفت: اگر هوشمندسازی واحد‌های خبازی موثر بود، باید میزان مصرف آرد و تخلفات حوزه آرد و نان کاهش می‌یافت که متاسفانه این امر رخ نداده است.

به گفته او، بنابر آمار حداقل ۲ دهه است که یارانه به واحد‌های خبازی داده می‌شود، درحالیکه هیچ خروجی مثبتی نداشته است و تا زمانیکه آرد به قیمت واقعی در اختیار واحد‌های خبازی قرار نگیرد، این مشکلات استمرار دارد.

هاشمی پرداخت یارانه مستقیم به خانوار را راهکار رفع مشکلات دانست و افزود: اگر آرد با قیمت آزاد در اختیار واحد‌های نانوایی قرار بگیرد و نانوایان با قیمت آزاد نان را به فروش رسانند، جلوی ضایعات حوزه آرد و نان کاهش می‌یابد. بنابر آمار سالانه ۱۰ میلیون آرد مورد نیاز واحد‌های خبازی است که با یکسان سازی پیش بینی می‌شود که مصرف گندم با کاهش حداقل ۱۵ درصدی به ۸.۵ میلیون تن برسد.