افزایش جمعیت و بی توجهی به مدیریت این افزایش، تبعات خطرناکی برای جهان داشته که تامین مواد غذایی در صدر این چالش‌ها قرار گرفته است. اما هرچه به سوی شرایط جدید گام می‌برداریم، چالش‌ها متفاوت می‌شود و بسیاری از چالش‌ها باعث تعجب می‌شود. یکی از جدی‌ترین چالش‌های تعجب برانگیز، چالش کمبود آب و خشکسالی است. کمبود آب و محدودیت‌های ناشی از آن در حالی به یکی از جدی‌ترین چالش‌ها تبدیل شده که ۷۰ درصد کره زمین را آب فرا گرفته است.

تنش آبی جهان

نتیجه تحقیقات کارشناسان و متخصصان حکایت از آن دارد که دست کم یک سوم جمعیت جهان با تنش جدی آب رو به رو هستند. جهان در بدترین خشکسالی ۷۰ سال اخیر قرار دارد و بسیاری از دریاچه و رودخانه‌ها بدنبال بارش‌های جوی ناچیز، در معرض خشک شدن قرار گرفته اند.

ایران در آستانه خشکسالی

در ایران نیز منابع آبی قابل تعریفی ندارد و روایت‌های ترسناکی در این رابطه منتشر می‌شود. وضعیت به اندازه‌ای هشدار دهنده است که ۶۵ درصد ساکنان کشور در شرایط فقر آبی شدید زندگی می‌کنند و پیش بینی می‌شود ایران تا سال ۲۰۴۰ سیزدهمین کشور آسیب‌پذیر از بحران آب باشد.

چالش جبران کمبود آب

با توجه به اینکه ایران در شمال به دریای خزر و در جنوب به وسیله خلیج فارس و دریای عمان به آب‌های آزاد جهان راه دارد، باور قرار داشتن ایران در خشکسالی تا حدودی تعجب برانگیز است و به انتظار می‌رود که کمبود آب بسادگی قابل جبران باشد، در حالی که بر خلاف باور‌های رایج، کمبود آب به‌راحتی جبران شدنی نیست و اگر تمام پروژه‌های شیرین‌سازی آب در کشور به بهره‌برداری برسند، حجم آب تولید شده حدود ۱۰۱ میلیارد مکعب خواهد بود که جوابگوی مصرف نیست و حجم بسیار کوچکی از مصرف را تامین می‌کند.

اصراف در مصرف آب

یکی از بدترین مشکلاتی که ایران با آن دست به گریبان است، اصراف است. به عقیده کارشناسان رتبه ایران در منابع آب تجدیدپذیر ۶۱ است و در زمینه آب سطحی و زیرزمینی بخش کشاورزی، مصرف‌کننده آب با فاصله زیاد از سایر بخش‌ها قرار داریم. در زمینه شاخص میزان استفاده از منابع تجدیدپذیر هم دست بالایی نداریم به نوعی که در این زمینه ۱۰۳ میلیارد مترمکعب تولید داریم که ۹۴ میلیارد مترمکعب یعنی ۹۰ درصد را مصرف می‌کنیم؛ ازاین‌رو در همه شاخص‌های حوزه آب یا بد یا در وضعیت بسیار بد قرار داریم.

بیشتر بخوانید:

مساعدت ایمیدرو برای رفع موانع پروژه خط انتقال آب خلیج فارس

بحران گرم شدن زمین

شرایط جوی و بی توجهی به مصرف سوخت‌های فسیلی، لطمه‌های بسیاری به محیط زیست وارد کرده و تشدید روند گرم شدن کره زمین را رقم زده و در دنیا جز سه کشوری است که از این امر آسیب جدی خواهد دید. هر درجه افزایش دمای کره زمین، افزایش تبخیر چند هزار میلیارد مکعبی آب در ایران را رقم می‌زند.

کشور در آستانه مشکلات جدی‌تر

با نگاهی به آمار و ارقام بارش‌ها و بروز خشکسالی، متوجه می‌شویم شرایط منابع آبی کشور مناسب نیست و در صورت استمرار روند‌های نادرست مصرف آب، کشور با مشکلات به مراتب جدی تری در این حوزه رو به رو خواهد شد. بررسی‌ها نشان می‌دهد افزایش شکاف و ناترازی میان عرضه و تقاضای آب، دلیل اصلی در این زمینه است. واقعیت‌ها حکایت از آن دارد که بر اساس پدیده تغییر اقلیم، ایجاد آب روز به روز کاهش می‌یابد و از سوی دیگر افزایش بی رویه و غیرمنطقی مصرف آب در بخش صنعت و کشاورزی، افزایش ناترازی آب را رقم زده و در صورتی که این روند ادامه داشته باشد، به کاهش آب سفره‌های زیر زمینی و خشک شدن چشمه‌ها و رود‌ها منجر خواهد شد، معضلی که اکنون با جدیت از آن رنج می‌بریم.

ضرورت استفاده از آب‌های آزاد

در شرایطی که کشورمان در محاصره آب قرار گرفته، رسیدن به اندازه از بحران، تعجب آور است، بحرانی که نشان می‌دهد مسوولان سالهاست نسبت به بحران آب بی توجه بوده اند. از آنجا که انتقال آب از دریا‌ها به مناطق مرکزی کشور بسیار هزینه بر است، باید این مهم با اعتبارات دولتی صورت پذیرد، اما دولت هم زیاد پولدار نیست و از سوی دیگر هزینه‌های جانبی بسیاری دارد. به همین دلیل لازم است صنایع به ویژه صنایع آب بر در این زمینه فعال شوند و آب دریا‌ها را پس از شیرین سازی، به مناطق مرکزی انتقال دهند.

اتحاد برای انتقال آب

برای آنکه آب دریا به کشور منتقل شود، نیاز به همراهی و همکاری بخش‌های بزرگ اقتصادی است که در این زمینه شرکت تامین و انتقال آب خلیج فارس تاسیس شد. این شرکت با سهامداری شرکت‌های معدنی و صنعتی گل گهر، شرکت صنایع ملی مس و شرکت صنعتی معدنی چادرملو، به عنوان مجری پروژه انتقال آب خلیج فارس با جدیت مشغول بکار است.

انتقال در سه قطعه

این طرح شامل سه قطعه اصلی حد فاصل آب شیرین کن بندرعباس تا محدوده مجتمع معدنی گل گهر سیرجان، حد فاصل مجتمع گل گهر تا مس سرچشمه و قطعه سوم حد فاصل مس سرچشمه تا صنایع فولادی در منطقه اردکان یزد است. در قطعه اول آب از تاسیسات نمک‌­زدایی بندرعباس تحویل و از طریق خط انتقال با لوله­‌های فولادی به قطر نامی ۱۶۰۰ میلی­متر به سمت معدن گل­‌گهر سیرجان پمپاژ شد. این خط شامل ۷ واحد ایستگاه پمپاژ و با توان مصرفی کل حدود ۱۷۵ مگاوات و ارتفاع کل پمپاژ حدود ۲۴۰۰ متر ستون آب است. در قطعه اول به طول تقریبی ۳۰۳ کیلومتر آب را با دبی ۴/۴ مترمکعب بر ثانیه از رقوم صفر (تاسیسات نمک‌­زدایی بندرعباس) به رقوم ۱۸۰۰ متر از سطح دریای آزاد در منطقه گل­‌گهر منتقل می‌کند.

پیشرفت ۱۹ درصدی

عملیات اجرایی قطعه دوم با جدیت در حال انجام است به نوعی که میزان پیشرفت فیزیکی خط دوم پروژه انتقال آب خلیج فارس با راهبری ایمیدرو، به ۱۹ درصد رسیده است. عملیات خط دوم انتقال آب خلیج فارس از سال جاری آغاز شده و میزان اشتغال زایی آن ۴ هزار نفر است. ارزش سرمایه گذاری در این خط ۸۷۲ میلیون یورو (ارزی) و ۱۰۲ هزار میلیارد تومان (ریالی) برآورد شده است و استان‌های هرمزگان، کرمان و یزد در مسیر این خط از پروژه انتقال آب قرار دارند.