از هنگامی که جمهوری اسلامی شکل گرفت، اولین و مهمترین سوالی که ذهن مردم را درگیر کرد، اسلامی شدن در عمل بود. مردم با این چالش جدی رو به رو بودند که آیا همچون حکومت عدل علی، مسوول بیت المال مسلمانان ذغال داغ را بر دست برادر کور خود که سهم بیشتری از بیت المال مطالبه کرده، خواهد گذاشت؟ اگرچه تا رسیدن به آرمان‌ها فاصله بسیاری وجود دارد، اما می‌توان با هر گامی ولو کوچک، حرکت به سوی مدینه فاضله را استارت زد.

چالش نظام بانکی

یکی از مهمترین بخش‌هایی که نظام اسلامی را زیر سوال برده، عملکرد بانکهاست. سال‌ها از ادعای اسلامی شدن بانک‌ها می‌گذرد، اما همچنان بحران نظام بانکی باعث بی اعتمادی مردم شده است. قرار بر این است که معاملات بر پایه عقود اسلامی انجام شود و مساقات، جعاله، مضاربه، قرض الحسنه و... رابطه مردم با نظام بانکی را تعیین کند، اما بانک فقط و فقط یک زبان را می‌شناسد، "تسهیلات می‌دهیم، بهره می‌گیریم، کاری هم به سود وزیانش نداریم". نتیجه آنکه بسیاری از بنگاه‌های اقتصادی بدلیل گرفتن تسهیلات با بهره کمرشکن از نوع بهره مرکب از بانکها، ورشکسته شده و، چون توان پرداخت اقساط را نداشته اند، از سوی بانک‌ها مصادره شده اند.

اصرار بر اسلامی کردن

با وجود اتفاقاتی که در نظام بانکی شاهد هستیم، اصرار بر ا سلامی کردن نظام بانکی با جدیت مطرح می‌شود و بار‌ها در قالب لایحه و طرح از سوی دولت و نمایندگان مجلس مطرح شده، اما تاکنون نتیجه‌ای در بر نداشته و این در حالی است که مردم در انتظار اسلامی شدن نظام بانکی لحظه شماری می‌کنند.

میزبانی شورای فقهی

واقعیت این است که "به عمل کار بر آید به سخنرانی نیست". برای آنکه نظام بانکداری اسلامی شکل بگیرد، باید از ورود اسلام به بانک استقبال کرد و فرش قرمز برای آن پهن کرد، اتفاقی که در بانک توسعه تعاون رقم خورد تا الگویی برای دیگر بانک‌های کشور باشد. مرکز آموزش و پژوهش بانک توسعه تعاون میزبان نشست تخصصی هم‌اندیشی اعضای شورای فقهی بانک مرکزی و ناظرین شرعی بانک‌ها شد که مدیرعامل بانک توسعه تعاون گفت: مایه مباهات است که این بانک به عنوان اولین در شبکه بانکی، عهده‌دار میزبانی اعضای شورای فقهی بانک مرکزی و خبرگان فقهی شبکه بانکی کشور شد.

تطبیق با موازین شرعی

نکته جالب توجهی که مدیرعامل بانک بر آن تاکید کرد اهمیت دادن تطبیق عملیات بانکی با موازین شرعی بود. محمد شیخ حسینی با تاکید بر اینکه پیش از معرفی و حضور ناظر شرعی در بانک توسعه تعاون، اهتمام والایی برای رعایت بانکداری اسلامی وجود داشت و با حضور ناظر شرعی نیز این مسائل ساماندهی و انسجام بیشتری یافته است.

حلال خوری در دستور کار

در شرایطی که شائبه فساد، رانت، زدوبند و... بزرگترین چالش در بسیاری از بانکهاست، شیخ حسینی بر رعایت موازین شرعی تاکید کرد و گفت: رعایت حداکثری موازین شرعی ضمن آن که موجب می‌شود مطابق عقود اسلامی، منابع حلال در اختیار تولید کنندگان قرار گیرد، باعث می‌شود سود حلال به سپرده گذاران تعلق گیرد و درآمد‌های کارکنان بانک نیز با شبهه شرعی مواجه نباشد.

بیشتر بخوانید:

بانک توسعه تعاون در نقش پدر معنوی تعاونی ها

افق‌های جدید در اقتصاد

آنچه سالهاست مانع شکل گیری نظام بانکی شده، ایجاد محدودیت‌های زیانده است، اما مدیر عامل بانک توسعه تعاون با تاکید بر اینکه توجه به سیستم مالی اسلامی نه تنها ایجاد محدودیت نمی‌کند، بلکه آموزش، فرهنگ سازی و ترویج نوآوری‌های فقهی اسلامی می‌تواند افق‌های جدیدی برای تامین مالی بخش‌های مختلف اقتصاد بگشاید گفت: در حال حاضر اقدامات بانک توسعه تعاون گسترده است، اما با نهادینه شدن بانکداری اسلامی کمی فاصله دارد.

اقدامات عملی

چالش نشست‌های بدون فایده و عملیاتی نشدن قوانین و دستورالعمل ها، جدی‌ترین معضل در اجرایی شدن تصمیمات است، اما بانک توسعه تعاون برای رسیدن به بانکداری اسلامی گام‌های اساسی برداشته به نوعی که شیخ حسینی در تبیین اقدامات بانک توسعه تعاون برای گسترش بانکداری اسلامی گفت: تدوین دستور العمل داخلی امهال و سیستمی شدن فرآیند امهال در این بانک، برگزاری ۱۸ نشست با موضوع بانکداری اسلامی، انتشار خبرنامه تطبیق شرعی در فضای مجازی و ارسال اطلاعات و اخبار اقدامات بانک در این زمینه، اقدامات متنوع در حوزه عملیات بانکی اعم از ریالی و ارزی، ارتقا و بهبود شریعت عملیات اسلامی، برگزاری دوره آموزشی مجازی و نیز ارائه بسته‌های آموزشی به همکاران در زمینه بانکداری اسلامی، تبیین کارت مرابحه برای همکاران و انتقال مفاهیم به مشتریان، ساخت چند کلیپ انیمیشن برای تبیین مفاهیم عقود بانکی اسلامی، راهنمای اجرای معاملات اسلامی توسط اداره کل تطبیق، تخصیص مبلغ چهار میلیارد ریال در طرح تشویقی برای همکاران آگاه و تلاشگر در توسعه بانکداری اسلامی از جمله تدابیر و اقدامات این بانک بوده است.