التهاب زانو: درمان ورم زانو و افیوژن (آب آوردن زانو)

التهاب زانو عارضه ای است که به دلیل آب آوردن زانو (افیوژن زانو) و یا به دلیل تجمع مایع درون بافت نرم (ادم) ایجاد می شود. اما علت بروز ورم زانو چیست و چقدر می تواند خطرناک باشد؟ علت ورم زانو بسیار متنوع است؛ انواع بیماری ها مثل آرتروز و روماتیسم و انواع آسیب دیدگی زانو مثل پارگی غضروف، آسیب مینیسک و رباط های زانو و حتی فشار آوردن بیش از حد به زانو می تواند به التهاب زانو منجر شود. التهاب زانو با منشا آسیب دیدگی های زانو معمولا با استراحت و درمانهای خانگی رفع می شود. اما اگر التهاب زانو بر اثر بیماری باشد یک عارضه جدی تلقی می شود که به درمانهای فوری پزشکی احتیاج دارد.

انواع التهاب زانو: تفاوت افیوژن (آب آوردن زانو) و ادم زانو

التهاب زانو همیشه به دلیل افیوژن یا همان تجمع مایع مفصلی نیست. در برخی موارد مایعات خارج از مفصل به نام ادم عامل التهاب زانو هستند. در برخی موارد ادم و افیوژن همزمان رخ می دهند، اما همیشه اینگونه نیست. همچنین، اگر التهاب زانو ناشی از تجمع ادم باشد، بافت زانو حالت بالشتکی پیدا می کند، گرما و احساس سنگینی در ناحیه ایجاد می شود و ممکن است بیمار هیچ دردی نداشته باشد. این در حالیست که افیوژن زانو با درد و ناراحتی همراه است و مانع خم و راست شدن زانو می شود.

علت التهاب زانو چیست؟

ضربه به استخوان ها، رباط ها، تاندون ها، بورسا، مینیسک یا غضروف مفصلی باعث ایجاد درد و تورم در زانو می شود. در برخی مواقع آسیب سبب ورود خون به مفصل می شود که با کبودی، درد و ناراحتی شدیدی همراه است. برخی از مهم ترین علت التهاب زانو:

• بورسیت زانو (نزدیک زانو 11 کیسه کوچک پر آب به نام بورسا وجود دارد. التهاب بورس، بورسیت نامیده می شود که ممکن است بدون درد باشد.)
• جا به جایی یا شکستگی کشکک زانو
• سندروم باند ایلیوتیبیال (نوار ضخیمی که از لگن تا کنار زانو کشیده شده است.)
• سندروم پاتلوفمورال (درد جلوی و اطراف کاسه زانو)
• پارگی رباط (آسیب به رباط صلیبی قدامی (ACL) و رباط جانبی (MCL) )
• پارگی غضروف (مینیسک)
• رگ به رگ شدن یا کشیدگی زانو

در برخی موارد التهاب زانو در اثر یک بیماری زمینه ای در فرد اتفاق می افتد:

• آرتروز: بیماری آرتروز با تخریب غضروف مفصلی همراه است که به دنبال آن حجم مایع مفصلی افزایش می یابد و زانو متورم می شود.
• نقرس: تشکیل کریستال های اسید اوریک اطراف مفصل منجر به تورم زانو می شود. نقرس با درد، قرمزی و گرم شدن زانو همراه است.
• روماتیسم مفصلی: یک بیماری خود ایمنی که سبب تخریب پوشش مفاصل می شود. روماتیسم مفصلی باعث تورم، سفتی، درد، حساسیت و قرمزی زانو می شود. علائم روماتیسم علاوه بر زانوها در سایر مفاصل نیز ایجاد می شود.
• کیست بیکر:مایعی که از درون مفصل به سمت پشت زانو جریان یابد منجر به التهاب زانو می شود.
• ازگود اشلاتر: این بیماری که در نوجوانانی که در سنین رشد قرار دارند مشاهده می شود. درواقع، به دلیل رشد تاندونها، رباط ها و اجزای استخوانی زانو با سرعت متفاوت، درد و تورم در ناحیه زانو ایجاد می شود.
• عفونت زانو: عفونت بورس که با تورم، گرمی شدید، قرمزی پوست و تب و لرز همراه است.

درمان التهاب زانو

در مواردی که عامل ایجاد تورم زانو مشکل جدی نباشد، التهاب با روشهای درمان خانگی قابل درمان است. این درمانها شامل:

تکنیک رایس و درمانهای در دسترس

• استراحت کردن و اجتناب از فشار بیش از حد به زانو
• در ابتدا روی ناحیه به مدت 15 دقیقه از کمپرس سرد استفاده کنید. روز بعد تعداد دفعات را به 4 بار افزایش دهید. البته قبل از آن یک حوله دور زانو بپیچید.
• سعی کنید زانوهایتان را کمی بالاتر از سطح بدن قرار دهید.
• از یک بانداژ انعطاف پذیر استفاده کنید تا از تجمع بیشتر مایعات جلوگیری کند.
• از داروی ایبوپروفن یا ناپروکسن به منظور کاهش درد و التهاب استفاده کنید.
• در هنگام خواب بین زانوهایتان بالشت قرار دهید.

مصرف دارو

داروهای مختلف ممکن است به منظور کاهش درد و التهاب زانو موثر واقع شوند. این موارد شامل:

• داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی NSAID ها: این داروها باعث کاهش درد و تورم ناشی از بیماری های مختلف می شوند.
• استامینوفن: استامینوفن نیز می تواند در کاهش درد موثر باشد، اما تاثیری در کاهش التهاب ندارد.
• آنتی بیوتیک: آنتی بیوتیک ها که ممکن است خوراکی و یا تزریقی باشند، با رفع عامل عفونت در مایع سینوویال به رفع درد و التهاب کمک می کنند.
• کورتیکواستروئیدها: استروئیدها که هم به صورت خوراکی و هم تزریقی مصرف می شوند، درد ناشی از آسیب های زانو را کاهش می دهند. این دسته از داروها معمولا در رفع درد ناشی از استفاده بیش از حد، آرتریت یا بیماری خودایمنی مفید هستند.

داروهای دیگری نیز ممکن است به این منظور مورد استفاده قرار بگیرند. به  عنوان مثال دسته ای از داروها به نام داروهای ضد روماتیسمی که با نام DMARD ها شناخته می شوند، در مورد التهاب زانو ناشی از بیماری های خود ایمنی مانند لوپوس و یا آرتریت روماتوئید تجویز می شوند.

درمانهای فیزیکی برای درمان زانو درد و التهاب زانو

به طور کلی تمرینات فیزیوتراپی سبب افزایش قدرت عضلات اطراف زانو شده و به این ترتیب در کاهش تورم زانو موثر است. فیزیوتراپی سبب افزایش گردش خون و اکسیژن  می شود و  در انتقال پروتئین، گلبول های سفید و مایعات به ناحیه آسیب دیده مفید است. درنتیجه درد و التهاب کاهش خواهد یافته و به این ترتیب سرعت ترمیم بافت افزایش می یابد. انجام تمرینات ورزشی سبک، ورزش های کششی و همین طور ماساژ زانو و اطراف آن نیز دقیقا به همین دلیل در تسکین و رفع التهاب زانو نقش دارند.

همچنین، استفاده از زانوبندهای حرارتی به این منظور می تواند بسیار مفید باشد. به عنوان مثال زانوبند زاپیامکس به دلیل دارا بودن تکنولوژی اولتراسوند از طریق اثر حرارتی و غیر حرارتی سبب تسکین زانو درد و تورم زانو می شود؛ اثر حرارتی که از طریق نفوذ به بافت حرارت بین ۱۰۴ تا ۱۱۳ درجه فارنهایت ایجاد می کند و منجر به افزایش خونرسانی و اکسیژن رسانی می شود. از سوی دیگر اولتراسوند حباب های گاز اطراف بافت را بزرگتر می کند و از این طریق طبق فرآیند کاویتاسیون سبب افزایش فعالیت سلولی و ترمیم سریعتر بافت می شود. برای کسب اطلاعات بیشتر به اینجا مراجعه کنید.

جراحی زانو

جراحی زانو در مواردی که التهاب زانو در اثر انواع سوانح ایجاد شده باشد و منجر به آسیب دیدگی جدی ساختار زانو در بخش کشکک، تاندونها و لیگامانها شده باشد. جراحی معمولا در دو دسته قرار می گیرد:

• جراحی باز: در جراحی های باز یک برش بزرگ در پوست زانو ایجاد می شود و مفصل زانو کاملا در دسترس قرار می گیرد. سپس با توجه به نوع عارضه استخوان زانو تثبیت یا اصلاح می شود و یا اگر مشکل پارگی مینیسک و موارد دیگر باشد پزشک بافت آسیب دیده را ترمیم و یا اصلاح می کند.
• جراحی آرتروسکوپی زانو: آرتروسکوپی زانو نسبت به جراحی باز بسیار کم تهاجمی تر است و برش کوچک تری روی زانوی بیمار ایجاد می شود. در این روش از ابزارهای باریک تخصصی برای دسترسی به مفصل زانو استفاده می شود. این روش جراحی معمولا در بیماران مبتلا به آرتروز و یا بیمارانی که دچار پارگی ACL شده اند استفاده می شود.

التهاب زانو عارضه ای دردناک است که بسته به عامل ایجاد کننده آن ممکن است جدی و یا بی خطر باشد. علت ورم زانو بی خطر، به دلیل استفاده بیش از حد و افزایش مایع ادم است که درمان التهاب زانو در این مورد به درمان های خانگی محدود می شود. در موارد جدی تر مثل آرتروز، روماتیسم، نقرس و انواع آسیب دیدگی های جدی زانو درمان های جدی تر پزشکی مورد نیاز است.