ایران از کشورهایی است که بیشترین همسایگان را دارد. با توجه به مرزهای آبی و خاکی، ۱۵ کشور با جمهوری اسلامی ایران از طریق مرزهای خاکی یا آبی همسایه اند که وجود این تعداد کشور و نیز دسترسی به سواحل خزر و مرزهای آسیای میانه و قفقاز در شمال و دسترسی گسترده آن به سواحل راهبردی خلیج فارس، تنگه هرمز و سواحل مُکران در جنوب، به خودی خود امتیازات منحصر بفردی است که باعث شده ایران در نقشه جغرافیای جهان، از موقعیتی بی نظیر نسبت به سایر کشورها برخوردار باشد.
همچنین واقع شدن ایران در میانه کمربند اتصالی شرق به غرب به عنوان کوتاه ترین، امنترین و مقرون به صرفهترین راه دسترسی حمل و نقل و تجارت کالا بین دو نیم کره شرق و غرب زمین محسوب میشود. اهمیت ایران به عنوان شاهراه تجارت جهانی شهرتی چند هزار ساله دارد و جاده ابریشم گواهی بر این واقعیت است؛ جادهای که امروز چین به عنوان دومین ابرقدرت اقتصادی جهان در تلاش است تا آن را در قالب طرحی به نام "کمربند-راه" دوباره احیا کند و بدون تردید موقعیت و جغرافیای ایران در این طرح تجاری بزرگ را نمیتواند نادیده گرفت.
راه گذر راهبردی بین المللی شمال - جنوب
موقعیت استراتژیک، ژئوپلتیک و ژئواکونومیک ایران مورد توجه کشورهای بزرگ جهان بوده و هست. موقعیت مناسب ریلی و جادهای و دسترسی ایران به سواحل طولانی در خلیج فارس، دریای عمان، دریای مکران، سواحل دریای خزر در سالهای اخیر بسیار مورد توجه تولیدکنندگان بزرگ اقتصادی جهان بودهاست. اگر بعضی مسیرهای ناتمام ریلی و جادهای ایران تکمیل شود ایران میتواند از عبور و ترانزیت کالا از خطوط ریلی و جادهای خود درآمد سرشاری داشته باشد.
راهگذر شمال - جنوب یا کریدور شمال-جنوب که از ایران میگذرد یکی از این مسیرهای راهبردی در نیمکره شرقی جهان است.
این کریدور یکی از مهمترین گذرگاههای ارتباطی است که با ابتکار سه کشور ایران روسیه و هند تاسیس شد و سپس با پذیرفتن ۱۱ کشور دیگر شامل جمهوری آذربایجان، ارمنستان، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکیه، اوکراین، بلاروس، عمان، سوریه و بلغارستان، خود را به عنوان مسیری جایگزین و قابل اعتماد به اثبات رسانده است.
این راهگذر، مهمترین حلقه تجارت بین آسیا و اروپا است که در مقایسه با مسیرهای سنتی از نظر مسافت و زمان تا ۴۰ درصد کوتاهتر و از نظر هزینه تا ۳۰ درصد ارزانتر است. کریدور شمال – جنوب یکی از مسیرهای مهم ترانزیتی در آسیای میانه است و کشورهای در مسیر این راهگذر هر یک با تشکیل اتحادیه و انعقاد قراردادهای همکاری در رقابتی همهجانبه به توسعه و تجهیز بنادر، جادهها، ترمینال و مسیرهای ریلی خود میپردازند.
اتصال ریلی و جادهای آبهای بین المللی و راهبردی خلیج فارس، تنگه هرمز و دریان عمان به کشورهای حوزه شمال، آسیای میانه و قفقاز، موهبتی گران قیمت و شریان اقتصادی حیاتی برای این کشورها و نیز سایر کشورهای جهان برای دسترسی به یکی از آسان ترین، امنترین و ارزانترین راههای تجارت و صادرات و واردات کالا و انرژی محسوب میشود.
فکری، رئیس کل سازمان سرمایه گذاری و کمکهای اقتصادی و فنی ایران گفت: امروزه نوسانات اقتصادی و مالی یکی از موانع اصلی در مسیر سرمایهگذاری است و همین مساله حرکت در مسیر تحکیم مستمر پیوندها را ضروری میکند.
او افزود: همچنین فراهم ساختن شرایط سرمایهگذاری سرمایهگذاران کشورهای عضو شانگهای دارای اهمیت است که بر همین اساس نشستی در پارک علم و فناوری پردیس برگزار خواهد شد.
رئیس سازمان سرمایهگذاری و کمکهای فنی و اقتصادی ایران گفت: فرصت سازی از بستر کشورهای عضو یکی از مسائل مهم در بهبود شرایط اقتصادی همه کشورهای عضو است. بر این اساس به هر میزان پیوندهای اقتصادی و اجتماعی بین کشورهای عضو افزایش یابد، امکان قلدری و تک جانبه گرایی کاهش خواهد یافت.
در ادامه کیانی هماهنگ کننده سازمان شانگهای در ایران هم گفت: ایران نقطه استراتژیک پیوند شرق و غرب است و با ظرفیتهای ریلی، کریدور شمال به جنوب، کریدور راه ابریشم، فرودگاهها و بنادر استاندارد موقعیت ویژهای دارد. ما با قانون تشویق و حمایت از سرمایهگذاری خارجی یکی از مترقیترین قوانین را ایجاد و حقوقی مانند اتباع ایرانی برای آنها فراهم کردیم.
وی گفت: عضویت ایران در شانگهای پنجره جدیدی را به روی همکاریهای منطقهای گشوده که نیازمند توجه ویژه است. از این رو در اولین سال عضویت در این سازمان برگزاری چندین نشست در دستور کار قرار گرفته است.