ایران از موقعیت جغرافیایی ویژه‌ای برخوردار است. در عرصه دریا در شمال به دریای خزر و در جنوب به خلیج فارس و دریای عمان متصل است که ۸۵۰۰ کیلومتر ساحل را رقم می‌زند. از سوی دیگر رودخانه‌های بسیاری در دل کشور جاری است که هر کدام جذابیت‌های خاص خودش را دارد و می‌تواند به عنوان فرصتی ویژه مطرح شود. اگر به کناره‌های رودخانه‌ها توجه کنیم، با استراحتگاه‌هایی رو به رو می‌شویم که مردم برای گذراندن یک روز، بدانجا پناه می‌برند تا زیر سایه درختان با صدای جریان آب، به آرامش دست یابند.

فرصت رودخانه ها

اما سوال اینجاست که فقط حاشیه رودخانه‌ها می‌تواند فرصتی برای جذب مردم باشد و استفاده دیگری از آن امکان پذیر نیست. رودخانه‌ها جذابیت‌های بسیاری را رقم زده اند که برای درک درست از آن می‌توان به رودخانه زاینده رود در اصفهان توجه کرد. حاشیه زاینده رود جذابیت‌های بسیاری دارد و به جرات می‌توان ادعا کرد که بخش قابل توجهی از گردشگری به پل‌های بنا شده روی زاینده رود اختصاص دارد. اما بدلیل سومدیریت و بی توجهی به این فرصت، در بیشتر روز‌های سال، بستر زاینده رود خشک است و پل‌های بنا شده روی آن نه تنها زیبا نیست، بلکه مسخره به نظر می‌رسد. این در حالی است که می‌توان با ایجاد دریاچه مصنوعی، همیشه در زاینده رود آب داشت و بخش‌های دیگری همچون قایقرانی را در آن فعال کرد.

بیشتر بخوانید:

شکوفایی ظرفیت‌های کشاورزی مناطق آزاد در دستور کار

ارس در اوج

یکی از مهمترین رودخانه‌هایی که رونق قابل توجهی برای شمال غربی ایران رقم زده، روخانه ارس است. رود ارس، رودخانه‌ای پرآب و خروشان به طول ۱۰۷۲ کیلومتر است که از منطقه آرپا چای در آناتولی ترکیه سرچشمه می‌گیرد و از مرز ترکیه، نخجوان، جلفا و ارمنستان گذشته و پس از گذر از مرز ایران، وارد جمهوری آذربایجان شده و به رودخانه کورا می‌ریزد.

۸۰۵ جزیره کوچک و بزرگ

اگرچه ارس در تمام مسیر جذابیت‌های بسیاری دارد، اما وجود ۸۰۵ جزیره کوچک و بزرگ خالی از سکنه در بستر رودخانه ارس بر جذابیت‌های آن می‌افزاید، جزایری که به زبان محلی به آن «شام» می‌گویند. بر پایه قرارداد مرزی، ۴۲۷ جزیره به ایران و ۳۸۲ جزیره به جمهوری آذربایجان تعلق دارند. این جزیره‌ها تنها برای چرای حیوانات پیرامون رودخانه قابل استفاده هستند. بیشتر این جزیره‌ها با نام‌های شماره‌گذاری شده نامیده می‌شود و برخی جزیره‌ها نیز دارای نام هستند که خُرامه، بویدوز، پیرواتلر، قره‌قباح و کثیری از آن جمله هستند.

عرض ۱۰۰ متر و عمق ۴ متر

آنچه به جذابیت‌های رودخانه ارس می‌افزاید، گستردگی آن است به نوعی که در فاصله بین جلفا تا اصلاندوز که ارس بین کوه‌هاى قره ‏داغ و کوه‌هاى کشور آذربایجان در جریان است، در بعضى نقاط از جمله نزدیکى‌های روستاى قولان، عرض ارس از ۲۰ متر هم کمتر مى‌‏شود، اما در حدود جلفا عرض رود ارس به حدود ۳۰ متر و عمق آن به ۴ متر می‌رسد، ولی در نزدیکى پُلدشت عرض آن در حدود ۹۰ تا ۱۰۰ متر و عمق آن ۲ متر است.

ماهیگیری در رودخانه ارس

رود ارس از مهمترین رود‌های ایران است که علاوه بر جذابیت ویژه گردشگری و تأثیرات مثبت اکوسیستمی، قابلیت مهمی از نظر ماهی‌های قابل صید دارد. ماهی‌های این رود حدود ده گونه می‌باشند که حدود ۶ نوع آن‌ها نسبت به دیگر ماهی‌های بومی این رود بزرگتر و دارای مقاومت بیشتری نسبت به سایر ماهی‌ها هستند. به همین جهت صید این ماهی‌ها بین ورزشکاران و ماهیگیران از ارزش بالایی برخوردار است.

جذابیت ارس از سد تا پل

اگرچه امضای معاهده گلستان بین ایران و روسیه، رود ارس را مرز ایران و روسیه کرد، اما متاسفانه تمامی مناطق شمال رود ارس از ایران جدا و به خاک روسیه ضمیمه شد. اما احداث سد توانست جذابیت‌های خوبی ایجاد کند به نوعی که سد ارس با همکاری ایران و شوروی در پلدشت بنا شد. از دیگر سد‌های احداث شده بر روی ارس می‌توان به سد خداآفرین و سد قیز قالاسی اشاره کرد که با همکاری ارمنستان احداث شد. همچنین پل‌های بسیاری روی رود ارس ساخته شده که معروف‌ترین آن‌ها در ایران به نام پل خداآفرین روی ارس و در قره داغ است. بر روی ارس پنج پل به اسامی پل آهن جلفا، شوسه جلفا، پل پلدشت در شهرستان ماکو، پل خدا آفرین در قره داغ و پل نوردوز در مرز ارمنستان اشاره کرد.

جزیره گردشگری ارس

با وجود این همه ظرفیت و جذابیت‌هایی که رود ارس دارد و می‌تواند به جذب گردشگر منجر شود، اما با کمال تاسف در سال‌های گذشته توجه لازم به این رود بزرگ نشده بود. اما به همت منطقه ازاد ارس، استارت بهره گیری از رود ارس زده شده به نوعی که در نوار مرزی ارس، جزیره گردشگری احداث شده است. بدلیل اهمیت این اقدام، حجت عبدالملکی دبیر شورای عالی مناطق آزاد برای بازدید به این جزیره رفت که مدیرعامل سازمان منطقه آزاد ارس، در جریان این بازدید گفت: مجوز اجرای پروژه جزیره گردشگری در رود ارس پس از پیگیری‌های مجدانه و با همراهی مثبت دستگاه‌های متولی از کمیته رودخانه‌های مرزی اخذ شد.

از برکه آب تنی تا رستوران دریایی

مجید کیانی افزود: این جزیره با وسعت تقریبی ۱۶.۵ هکتار و برآورد اولیه هزینه ۲۵۰ میلیارد ریالی در دل رودخانه ارس و نقطه صفر مرزی به اجرا درمی‌آید. برکه آب تنی کودکان، اسکوتر زیردریایی، مسیر پیاده‌راه شنی، ساختمان چایخانه، فودکورت، سکو‌های سنگی و نیمکت‌های استقرار گردشگران، رستوران غذا‌های دریایی، دو دستگاه پل ارتباطی، اسکله قایق موتوری و جت اسکی، اسکله ماهیگیری و ... بخش‌های مختلف این جزیره را در طرح اولیه جهت تفریح گردشگران تشکیل می‌دهند.

اولین اتوبوس آفرود

نکته جالب توجهی که بر جذابیت این جزیره افزوده، روش رفت و امد به این جزیره است که به وسیله اتوبوس آفرود صورت می‌گیرد. در جریان بازدید عبدالملکی از روند عملیات اجرایی این جزیره، از اولین اتوبوس آفرود کشور ساخت شرکت برلیانس ارس رونمایی شد و حضار به‌وسیله آن از رود ارس به‌سمت جزیره گردشگری عبور کردند. نکته جالب توجه تکیه بر توان داخلی در منطقه آزاد است که باعث شده اولین اتوبوس آفرود را نیز صنایع فعال در منطقه آزاد بسازند.