سالهاست مناطق آزاد با انتقاد‌های جدی رو به رو می‌شود. منتقدان از مناطق آزاد به عنوان سکوی واردات یاد می‌کنند، سکویی که همه قلم کالا به ویژه کالا‌هایی از ان‌ها وارد می‌شود که امکان تولید آن‌ها در داخل وجود دارد. این انتقادات بر پایه معافیت‌هایی استوار است که برای مناطق آزاد در نظر گرفته شده تا بتوان به واسطه آنها، تولید در مناطق آزاد را با جدیت انجام داد و کالا‌های تولید شده در مناطق آزاد به واسطه معافیت‌های مالیاتی و بیمه ای، ارزان‌تر تمام شود تا بتوان آن‌ها را به خارج از کشور صادر کرد، هدف گذاری که منتقدان اعتقاد دارند محقق نشده و مناطق آزاد در مسیر مخالف شنا کرده و با واردات بی رویه، به زیان اقتصاد داخلی کشور حرکت کرده اند.

انتقاد‌های بجا یا بیجا

اما سوال اینجاست که این انتقاد‌ها تا چه اندازه درست است و آیا مناطق آزاد بدون توجه به شرایط کشور و تحریم‌هایی که علیه کشورمان با قدرت اعمال می‌شود، توانسته اند به ارزآوری دست یابند یا ارز‌های کشور را به واردات اختصاص داده اند. برای آنکه به این سوال پاسخ دهیم، لازم است عملکرد مناطق آزاد را تک به تک مورد بررسی قرار دهیم تا متوجه عملکرد هر منطقه به صورت ویژه باشیم.

تقاضای ۱۵ همت سرمایه گذاری

یکی از مناطق آزاد کشور که بخوبی درخشیده و سهم خود را در تولید و صادرات بخوبی ایفا کرده، منطقه آزاد ماکو است. برای آنکه بتوانیم در مورد عملکرد منطقه آزاد ماکو بررسی کنیم و نظر دهیم، باید با آمار و ارقام رسمی استناد کنیم. در این رابطه معاون اقتصاد و سرمایه گذاری منطقه آزاد ماکو از تقاضای ۱۵.۷ هزار میلیارد تومانی سرمایه گذاری در این منطقه خبرداد و گفت: تقاضای سرمایه گذاری در بخش‌های لجستیک، کشاورزی و دامپروری بیش از رقم یاد شده بود.

صادرات چشمگیر

حمزه حورسی از صادرات ۱۶۶ میلیون دلار کالا و خدمات در سال ۱۴۰۲ خبر داد و گفت: بخش دیگری که باعث ارزش افزوده در اقتصاد کشور و منطقه شده، صادرات مجدد بوده که ۶.۵ میلیون دلار صادرات مجدد از منطقه آزاد ماکو انجام گرفته است. این حجم از صادرات ناشی از شرایط ویژه منطقه آزاد ماکو بوده که باعث شده از یک سو کالا‌های تولیدی منطقه و کشور به خارج صادر شود و از سوی دیگر ماکو به عنوان پل ارتباطی در عرصه ترانزیت کالا، عدد قابل توجهی از صادرات مجدد را رقم زده، فرصتی که باید غنیمت شمرد و حساب ویژه‌ای بر ترانزیت و صادرات مجدد باز کرد.

تراز تجاری مثبت

در شرایطی که شاهد انتقاد‌های گسترده به واردات هستیم، باید این نکته را در نظر داشته باشیم که در زمینه تولید بسیاری از کالا‌ها ناتوان هستیم یا توان تولید به اندازه نیاز کشور را نداریم، به همین دلیل باید واردات کالا صورت بگیرد، اما آنچه اهمیت دارد، تراز تجاری است. بدین معنا که باید صادرات بیشتر از واردات باشد تا چالش ارزی کشور را مدیریت کنیم. در این رابطه حورسی با اعلام اینکه در سال جاری در منطقه آزاد ماکو ۱۶۶ میلیون دلار صادرات کالا و خدمات داشتیم که عمده آن‌ها در زمینه صادرات قیر، چای و خدمات ترانزیت بوده گفت: در مقابل این حجم از صادرات تنها ۲۳ میلیون دلار واردات داشتیم که غالب آن کالای همراه مسافر بوده که مقایسه آن‌ها نشان می‌دهد تراز تجاری مثبت ۱۴۳ میلیون دلاری در این منطقه رقم خورده است.

بیشتر بخوانید:

زمین گیر کردن اکو در منطقه آزاد ماکو

رشد سرمایه گذاری

معاون اقتصاد و سرمایه گذاری منطقه آزاد ماکو از افزایش سرمایه گذاری‌های داخلی خبرداد و افزود: در حوزه سرمایه گذاری داخلی ۲۰۶ تقاضا در سامانه سرمایه گذاری ماکو ثبت شده که ۱۶۲ مورد بررسی و تایید شده است. وی با اعلام اینکه۸۰ درصد از تقاضا‌های تایید شده در مرحله صدور مجوز قرار دارد گفت: برخی به مرحله واگذاری زمین رسیده که عمده آن در بخش صنعت، کشاورزی و گردشگری است.

مشوق‌های اقتصادی

مناطق آزاد قوانین بخصوصی دارند که از آن‌ها به عنوان مشوق یاد می‌شود، مشوق‌های که در جذب سرمایه گذار نقش موثری دارند. حورسی در این زمینه گفت: مناطق آزاد کشور براساس قانون مشوق‌های ذاتی دارند که علاوه بر آن مزیت‌هایی مانند کیفیت، تنوع و وسعت اراضی، ویژگی‌های منحصر به فرد آب و هوایی، منابع آبی فراوان، محوریت ترانزیت و لجستیک، ارتباط ماکو با کشور‌های آسیایی واروپایی به عنوان یک شاهراه ارتباطی و مزیت‌هایی همچون کشاورزی و دامپروری مشوق‌هایی است که به واسطه آن فرصت‌های ناب سرمایه گذاری در این منطقه ایجاد می‌کند و ما از سرمایه گذاران برای حضور و سرمایه گذاری در این منطقه بکر و ناب دعوت می‌کنیم.

ظرفیت سازی با ایجاد بازارچه

یکی از مهمترین جذابیت‌های مناطق آزاد، بازارچه‌های مرزی است. ایجاد بازارچه باعث می‌شود کالا‌های وارداتی و صادراتی در معرض دید قرار گیرند و جذابیت ویژه‌ای برای گردشگران و بازرگانان ایجاد کند. به همین دلیل منطقه آزاد ماکو نیز این مهم را در دستور کار قرار داده و معاون اقتصادی منطقه آزاد ماکو با اشاره به ایجاد گیت گمرک با محصور سازی منطقه در اوایل سال آینده، از ایجاد بازارچه مشترک ساری سو بعد از سال‌های متمادی خبرداد و گفت: این بازارچه با طراحی به سبک جدید ظرف مدت ۶ ماه آینده به بهره برداری خواهد رسید.