مزایای عرضه خودرو در بورس کالا چیست، چه اهدافی دنبال می‌شود؟

بورس یک بازار کاملاً شفافی است که در آن انواع و اقسام دارایی‌ها اعم از دارایی‌های مالی و دارایی‌های فیزیکی داد و ستد می‌شود، چون سازوکار‌ها و بازیگران آن در دسترس عموم مردم قرار دارند، بورس به بازار شیشه‌ای معروف است؛ لذا بزرگترین مزیتِ ورود خودرو به بازار بورس، شفافیت کامل قیمت گذاری است و با این تلاقی عرضه و تقاضا در بورس، به جای دلالان و واسطه ها، تولید کننده‌ها منتفع می‌شوند.

تبعات منفی و معایب ورود خودرو و مستغلات به بازار سرمایه و بورس از جمله، «نا آشنابودن جامعه با فرآیند‌ها و مکانیسم‌های بورس» و «کم بودن فرصت»، معایبی این عرضه هستند که البته با آموزش‌هایی در بستر زمان و با تجربه‌هایی که مردم در این بازار کسب می‌کنند، برطرف خواهد شد. باید با دانش، تحلیل و صبر وارد دارایی‌های مالی از جمله؛ اوراق بهادار، اوراق مشتقات شد و سرمایه گذاری کرد.

عرضه خودرو در بورس کالا به عنوان یک راه‌حل بالقوه جهت جلوگیری از فعالیت دلالان و تعیین قیمت خودرو در بستری شفاف و متناسب با عرضه و تقاضا، در اردیبهشت سال ۱۴۰۱ آغاز شد.

عوامل متعددی از جمله بازگشت تحریم‌ها، اختلاف قابل‌ملاحظه بین قیمت کارخانه‌ای و قیمت بازاری خودرو و همچنین حضور دلالان و رانت‌خواران باعث شد که فروش و عرضه خودرو در بورس کالا برای نخستین بار در سال ۱۳۹۶ مطرح شود.

به دنبال بازگشت تحریم‌ها علیه ایران، صنایع متعدد داخلی از جمله صنعت خودروسازی با کمبود‌های متعددی مواجه شد که در نتیجه آن‌ها، تولید و عرضه خودرو به بازار به شدت افت پیدا کرد. در این میان ممنوعیت واردات خودرو نیز به عنوان یک عامل تقویت‌کننده باعث شد خودرو نه به عنوان یک محصول مصرفی، بلکه به عنوان یک کالای سرمایه‌ای مورد توجه خریداران قرار گیرد. تیراژ پایین خودروسازان و از سوی دیگر شمار روزافزون مشتریان باعث شد تعادل میان عرضه و تقاضا در بازار خودرو از بین برود و بستر مناسبی برای فعالیت واسطه گران و دلالان فرصت‌طلب به وجود آید و از همه مهم‌تر، قیمت خودرو‌ها به طور نجومی افزایش پیدا کند.

محمد صفایی در خصوص عرضه خودرو در بورس کالا گفت: عرضه خودرو در بورس کالا اقدام خوبی است، باید قرعه کشی را برای همیشه حذف کنیم این شیوه نوعی بلیت بخت آزمایی است و راه درست عرضه خودرو در بورس کالا است تا هم از قیمت‌های دستوری جلوگیری شود و تولید کننده و مصرف کننده در این عرضه متضرر نشوند و هم خودرو با قیمت واقعی عرضه و با رقابت سالم به دست مردم برسد.

او می‌گوید: اقدام عرضه خودرو در بورس مورد تایید مجلس است و می‌تواند به توسعه اقتصاد کشور کمک کند.

عرضه خودرو در بورس کالا نباید متوقف شود

او گفت: اگر عرضه خودرو در بورس کالا به هر دلیلی متوقف شود، پس از مدت کوتاهی شاهد جهش قابل‌توجه قیمت خودرو در بازار آزاد خواهیم بود. چنین رخداد شوکه‌کننده‌ای در بازار سکه و طلا تجربه شده است.

به گفته صفایی: عرضه خودرو در بورس کالا به عنوان یک راه‌حل بالقوه جهت جلوگیری از فعالیت دلالان و تعیین قیمت خودرو در بستری شفاف و متناسب با عرضه و تقاضا است و باید با جدیت مورد توجه قرار گیرد.

در بورس کالا، خودرو بدون نیاز به قرعه‌کشی در دسترس خریداران قرار می‌گیرد. مشتریان در یک حراج عادلانه شرکت کرده و محصول مورد نظر را با یک قیمت نهایی خریداری می‌کنند. به بیان دیگر، بورس کالا بستری را برای تعیین شفاف و منصفانه قیمت خودرو فراهم می‌آورد، به طوری که هم خودروساز و هم مصرف‌کننده از معامله خود سود می‌برند و قیمت‌های نجومی بازار تا حد زیادی تحت کنترل درمی‌آیند.

مزایای عرضه خودرو در بورس کالا

عرضه خودرو در بورس کالا بدون شک مزایای متعددی به همراه دارد، ولی مهم‌ترین آن‌ها، خروج کالای پذیرفته‌شده در بورس، از نظام قیمت‌گذاری است. به بیان بهتر، شورای رقابت و تنظیم بازار، نقشی در تعیین نهایی قیمت خودرو نخواهند داشت، در عوض مشتریان بر سر قیمت با یکدیگر رقابت می‌کنند. از دیگر مزایای عرضه خودرو در بورس می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

کشف قیمت واقعی حین معاملات
توزیع مناسب خودرو‌ها
قانونمند بودن
حذف دلالان و واسطه‌گران
تضمین ابعاد مختلف معامله در چارچوب بورس کالا
تنظیم قیمت در بازار آزاد

بورس کالا، یکی از بهترین و به‌روزترین روش‌های ممکن برای حراج واقعی محصولات است که به سبب تکیه بر کارگزاری‌ها، مشتریان را از دردسر‌های خرید مستقیم دور نگه می‌دارد.

قوانین جدید عرضه خودرو در بورس ابلاغ شد

منوچهر منطقی معاون صنایع حمل و نقل وزیر صمت در نامه‌ای به شرکت‌های ایران خودرو، سایپا، بهمن موتور و آرین پارس موتور اعلام کرد: نظر به عرضه محصولات آن شرکت در بورس کالا، لازم است در راستای تنظیم بازار، اقدامات ذیل برای هر گونه عرضه محصولات در بورس کالا رعایت شود:

۱. حداقل عرضه هر محصول در هر دوره به تعداد ۲ هزار دستگاه در هر محصول برای دو شرکت بزرگ خودروساز و برای سایر شرکت‌های خصوصی حداقل به میزان ۵۰۰ دستگاه است.

۲. شرکت‌های خودروساز موظفند لیست خریداران محصولات طی ۴۸ ماه گذشته را پیش از هر عرضه به بورس کالا اعلام کنند تا کلیه افراد لیست تجمیع شده مذکور و همچنین خریداران دوره‌های پیش در بورس کالا (که اطلاعات آن‌ها نزد سازمان بورس محفوظ است) از شمول خرید در هر عرضه جدید خارج شوند.

۳. خودروسازان موظفند تعهدات قانونی ابلاغی (نظیز طرح جوانی و …) را متناظر با عرضه‌ها در بورس کالا انجام دهند.

۴. خودروسازان موظفند برنامه‌ریزی لازم در خصوص عرضه در بورس را مطابق مجوز‌های فروش اعطا شده به گونه‌ای انجام دهند که خدشه‌ای در تعهدات پیشین ایشان ایجاد نشود و یا تعهدات معوق جدید ایجاد نشود.

۵. هر گونه عرضه خودرو فراتر از مجوز اخذ شده و یا مشتقات مالی وابسته به خودرو اعم از گواهی سپرده، معاملات سلف و سلف موازی استاندارد و یا هر نوع اوراق بهادار و یا پشتوانه دارایی (ABS) مبتنی بر خودرو در بورس کالا با توجه به آنکه بر تعهدات آتی هر خودروساز تأثیر می‌گذارد، مستلزم اخذ مجوز از وزارت صمت است.

گفتنی است با این تصمیم حداقل کف عرضه برای خودروساز‌ها در نظر گرفته می‌شود که منجر به افزایش میزان عرضه و جلوگیری از عرضه محدود و قطره‌چکانی خودرو در بورس کالا خواهد شد. کاهش قیمت خودرو در بورس کالا و تعادل بیشتر در معاملات از دیگر نتایج این مصوبه خواهد بود. همچنین پاسخگویی به تقاضای بیشتر خریداران و و کاهش سفته‌بازی و واسطه‌گری در بازار آزاد نیز از دیگر نتایج افزایش کف عرضه خودرو در بورس کالا خواهد بود.