پولنیوز -دور تا دور دریاچه ارومیه، بزرگترین دریاچه آب شور ایران، سفر کنید. سفرتان را از تبریز آغاز کنید و با گشتن در میان آثار طبیعی و تاریخی دور دریاچه در همین شهر سفر خود را به پایان برسانید. دریاچه ارومیه، یادگاری است از روزگاران دور که برای قرنها طبیعت این منطقه را پر بارتر کرده و پای میلیونها پرنده مهاجر را به این گوشه شمال غربی ایران باز کرده است. سفر دور تا دور این دریاچه، گشت و گذار در میان چنین طبیعتی است. دریاچه و این طبیعت حاصلخیز باعث شده که از قرنها پیش این منطقه برای سکونت و حکمرانی محبوب باشد و به همین دلیل آثار باشکوه و تماشایی در این محدوده، فراوان هستند.
سفرتان از قره کلیسا در حوالی شهر قره ضیاءالدین شروع میشود و بعد از گذر از شهرهای خوی، سلماس، ارومیه، مهاباد، میاندوآب، مراغه، آذرشهر و اسکو در تبریز به پایان میرسد. از تبریز که به مرند رسیدید، باید به سمت چپ بروید تا وارد جاده قره ضیاءالدین شوید. از تبریز تا قره ضیاءالدین ۱۸۳، از قره ضیاءالدین تا خوی ۶۴، از خوی تا سلماس ۲۱، از سلماس تا ارومیه ۹۰، از ارومیه تا محمدیار ۸۸، از محمدیار تا میاندوآب ۵۷، از میاندوآب تا آذرشهر ۷۶ و از آذرشهر تا تبریز هم ۶۵ کیلومتر راه دارید.
کجا بگردیم؟
شروع این سفر ماجراجویانه، قره كلیسا است؛ نقطهای تاریخی که نهمین اثر ثبت شده ایران در فهرست آثار جهانی یونسكو است.
قره کلیسا: برای دیدن کلیسای سنت تاتاوس که به نامهای سنت تادئوس و قره کلیسا هم شناخته میشود، باید تا روستای قره کلیسا از توابع سیه چشمه چالدران در آذربایجان غربی بروید. در اینجا بنایی را میبینید که تاریخ ساختش به قرون اولیه مسیحیت بر میگردد. از تبریز وارد جاده مرند شوید و بعد از ۶۱ کیلومتر به مرند میرسید. بعد به یامچی و با ادامه مسیر ۶۹ کیلومتری تا قره ضیاءالدین به جادهای متصل میشوید که تا ابتدای جاده کلیسا حدود ۴۲ کیلومتر فاصله دارد. پس از آن باید وارد جاده فرعی متصل به کلیسا شوید و پس از حدود هفت کیلومتر، میتوانید کلیسای سیاه و سفید را روی تپه ماهورهای منطقه ببینید.
در منطقهای كه امروز قره کلیسا قرار دارد با یک مجموعه مواجهیم. غیر از ساختمان قره کلیسا، چند ساختمان دیگر هم وجود دارد. اول كلیسای زاكاره مقدس است كه تالاری با یك گنبد كم ارتفاع دارد و در شمال قره کلیسا واقع شده است. ورودی آن در دیوار جنوبی است و بالایش كتیبهای به زبان ارمنی نصب است. زاكاره مقدس را در قرن چهارم میلادی در كنار محلی كه این ساختمان اكنون هست به خاك سپردهاند. در فاصله بین كلیسای زاكاره و قره کلیسا، ویرانه نمازخانه كوچكی هست. گمان براین است كه دو كلیسای كوچك دیگر نیز كنار آن برپا بوده كه اینك اثری از آثارشان نیست. ساختمان کوچکی در جنوب شرقی كلیسای زاكاره وجود دارد که به كلیسای ساندخت معروف است.
به خود قره کلیسا كه برسیم ساختمانی خواهیم دید تلفیق شده از یك بنای قدیمی و جدید که چنان ماهرانه به هم پیوسته كه اگر ندانید تشخیص همزمان نبودن بنایشان دشوار است. یك ساختمان سیاه و یك بنای سفید. گمان بردهاند سنگ بنای این كلیسا را خود گریگور لوساوریچ گذاشته باشد. هر چه هست این كلیسا اهمیت ویژهای نزد مسیحیان گریگوری دارد.
خوی: مقصد بعدی شهر خوی است. برای رسیدن به خوی باید از چالدران حدود ۴۲ كیلومتر در جاده جنوب به سمت زُرآباد رانندگی کنید، از آنجا هم حدود ۴۷ کیلومتر تا خوی راه دارید. بعد از حدود یک ساعت و نیم به خوی میرسید. دیدن خوی را با مقبره شمس آغاز كنید؛ محوطهای كه بعد از مراسم هشتصدمین سالگرد مولانا بازسازی شده است. محوطهای با چندین مقبره كه گور شمس با شیشه حفاظت شده در میانه آن قرار دارد و منارهای که با شاخهای قوچ تزئین شده و قدمتی صفوی دارد.
عمارت شهرداری با گچبریهای رنگارنگ، بازار تاریخی و دروازه سنگی بازار با نقش دو مار، مقبره پوریای ولی و کلیسای سورپ سرکیس در محله امامزاده از دیگر دیدنیهای خوی هستند.
سلماس: بعد از گشت و گذار در خوی، مقصد بعدی سلماس است. از خوی تا سلماس حدود ۴۶ كیلومتر راه دارید که میتوانید آن را ۴۰ دقیقهای بپیمایید. بیشتر آثار باستانی سلماس در زلزله ۱۳۰۹ تخریب شد. با این حال در سلماس و اطرافش میتوانید، هم به امامزاده و هم به کلیسا بروید.
مهمترین دیدنی سلماس کتیبه یا سنگ نگاره خان تختی است، در روستایی به همین نام در راه ارومیه. از سلماس که حدود ۲۰ کیلومتر در جاده ارومیه برانید به محوطه مقابل پلههای منتهی به كتیبه میرسید.این كتیبه در دوره ساسانیان روی كوههای پیرچاوش كنده شده و شاپور اول را سوار بر اسب نشان میدهد، در حالی که والرین رومی در مقابل اش زانو زده است.
ارومیه: از سلماس تا ارومیه حدود ۹۱ كیلومتر راه دارید؛ یعنی حدود یک ساعت و ربع رانندگی.
این سفر از میدان خروجی سلماس به سمت كمربندی و بعد از جایگاه گاز مرادخانی آغاز میشود و به ورودی ارومیه در كنار ایران خودرو ارومیه، ختم میشود. در شهر ارومیه دیدنی فراوان است. برای شروع میتوانید به تماشای بنای تاریخی سه گنبد، در محله بازارباش در خیابان استاد برزگر بروید.
در محوطه بنای سه گنبد، تماشای موزه سنگ ارومیه را هم از دست ندهید، مخصوصاً عكاسی در ورودی گنبد با آجرهای تراش خورده.
کلیسای ننه مریم در خیابان خیام، کوچه کلیسا قرار دارد. این كلیسا از قدیمیترین کلیساهای ارومیه است. برای تماشای این کلیسا باید از مسئولان آن اجازه بگیرید. این کلیسا در سال ۳۲ میلادی ساخته شده و در قرون گذشته، محل دفن اموات بوده است. گفته میشود این بنا قبلا آتشکده و یکی از معابد مشهور زرتشتیان بوده است. نمای فعلی این کلیسا، به دوران ساسانی باز میگردد. کلیسای ننهمریم با قالیهای دستبافت مفروش شده است.
میاندوآب: میاندوآب شهری است كه در میانه دو رودخانه زرینه رود و سیمینه رود قرار دارد. از مهاباد برای رسیدن به آنجا مسیری تقریباً ۵۰ كیلومتری و حدود ۴۰ دقیقه رانندگی پیش رو دارید. پل مشهور میرزا رسول را قبل از میاندوآب خواهید دید که در دوره قاجار روی سیمینه رود ساخته شده است. به سمت بناب، از روی آن عبور خواهید كرد. هرچند رودخانههای میاندوآب هم دیگر به پرآبی سالهای گذشته نیستند، اما هنوز هم میتوانند چشم انداز زیبایی را خلق کنند.
مراغه با داشتن دهها بنای تاریخی، از معبد مهر و گنبدهای ایلخانی گرفته تا مسجدهای چوبی، مقصد زیبایی است. اما در میان آنها دیدن بقایای رصدخانه مراغه را در بالای تپه رصدخانه از دست ندهید که یادگار وزیر بزرگ ایلخانی خواجه نصیرالدین توسی است. دیدن موزه تخصصی ایلخانی مراغه را هم كه در كنار بنای یادمان اوحدی مراغهای قرار دارد، از دست ندهید.
اسکو: برای رسیدن به اسکو، باید اول به آذرشهر برسید. از مراغه حدود یک ساعت زمان و حدود ۸۰ كیلومتر رانندگی را میطلبد. میتوانید دراین شهر، مسجد جامع را هم ببینید و راهی اسکو شوید. آذرشهر تا اسكو حدود ۳۸ كیلومتر فاصله دارد و بیش از ۳۰ دقیقه زمان از شما نمیگیرد. برای خروج از آذرشهر، پس از عبور از كنار دانشگاه شهید مدنی به سمت اسكو بروید تا بعد از دیدن شهرك صنعتی شهید سلیمی و عبور از خسروشاه به اسكو برسید. در شهر اسکو میتوانید سری به مسجد جامع این شهر و مقبره پیرحیدر بزنید. در اسکو یک درخت چنار قدیمی و بسیار بزرگ وجود داشت که تبدیل به دکان کفاشی شده بود. البته درخت خشک شده، اما سراغ بقایای درخت را از اهالی بگیرید.