صنعت کامیون سازی ایران، یتیم شد!

پول نیوز - اصغر قندچی یکی از صنعت‌گران دوران طلایی اقتصادی ایران در دهه چهل خورشیدی است. او را در کنار برادران خیامی، جعفر اخوان، رضا نیازمند و خلیل ارجمند از مهمترین و کلیدی‌ترین مردان صنعتی ایران می‌دانند که سبب تحول گسترده ای در صنایع ایران در دهه ۴۰ و ۵۰ خورشیدی شدند.

اصغر قندچی از کودکی به عنوان کارگر در تعدادی از اولین گاراژهای تعمیر اتومبیل ایران کار کرده بود. یکی از این کارگاه‌ها به مستشاران آلمانی تعلق داشته و او توانسته بود از تکنسین و مهندسان آلمانی در ایران، فنون بسیاری را در زمینه خودرو و صنعت حمل‌و‌نقل بیاموزد.

چند سال بعد او در سن ۱۶ سالگی کارگاه خودش را راه می‌اندازد و پس از چند سال از باقی مانده‌های قطعات جنگ جهانی دوم استفاده می‌کند تا کامیون‌های ماک را که خراب شده بودند، کامل کند. او در این کار از موتورهای انگلیسی کامنز که در آن روزگار برای چاه آب استفاده می‌شد، بهره می‌گیرد. در واقع در کارگاهش از قطعات کامیون‌های ماک بهره می‌گیرد و آن ها را با بدنه‌های دست‌ساز درکارگاهش تلفیق می‌کند و با استفاده از موتورهای چاه اولین کامیون‌ها را در ایران می‌سازد.

در اوایل دهه ۴۰ خورشیدی وزارت اقتصاد در زمان علینقی عالیخانی، به دنبال جذب افراد تکنوکرات در دولت می‌رود. یکی از این افراد رضا نیازمند، اولین رئیس سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران است. محمدرضا پهلوی، آخرین شاه ایران، به وی دستور می‌دهد تا فردی را برای تولید خودرو در ایران پیدا کند و رضا نیازمند در تحقیقاتش به اصغر قندچی می‌رسد.

دولت ایران در آن سال‌ها حاضر می‌شود به وی اولین مجوز تولید خودرو را در ایران اعطا کند و اصغر قندچی با کمک دولت، شرکت ایران کاوه را برای تولید ماک در ایران تاسیس می‌کند. شرکت ماک آمریکا هم برای اولین بار خارج از خاک آمریکا، حاضر به همکاری با اصغر قندچی می‌شود. او تا پیش از انقلاب ۵۷ نسلی از صنعت‌گران ایرانی را تربیت می‌کند و خود نیز کامیون‌های ماک را تا حد بالایی ساخت داخل می‌کند.

آقای قندچی در سال ۱۳۵۷ به فکر تولید آخرین قطعات ماک در ایران مانند موتور افتاده بود که انقلاب رخ می‌دهد. در جریان «ملی» شدن صنایع در سال ۱۳۵۸، کارخانه از او گرفته می‌شود. اما وی همچنان کارش را در ایران ادامه می‌دهد و در کارگاهی در جنوب تهران سعی می‌کند به کامیون‌های ماک در ایران خدمات ارائه دهد.

با وقوع جنگ ارتش ایران برای بهینه‌سازی کامیون‌های ارتشی نیاز به کمک پیدا می‌کند و قندچی کارگاهی را در اهواز برای تعمیر کامیون‌های ماک راه اندازی می‌کند. پس از جنگ او دوباره به کارگاهش باز می‌گردد و همچنان تا آخر عمر هم در این کارگاه کار می‌کند. گفته می‌شود که این مرد صنعت ایران تا چندین ماه پیش از بستری شدن در بیمارستان همچنان مشغول به کار بوده است.

اصغر قندچی پس از سال ۱۳۴۰ نهضت تولید خودرو و کامیون را در ایران راه انداخت و سبب ایجاد موج گسترده‌ای در صنایع ایران شد. او کامیون‌های ماک را براساس شرایط آب هوایی ایران و شرایط جاده‌ای ایران تقویت می‌کرد. به همین دلیل در آن دوران کامیون‌های تولیدی در ایران مشتریان بیشتری نسبت به محصولات مشابه خارجی داشتند. گزارش شده است از تولیدات ماک در ایران کاوه، همچنان چندین هزار دستگاه در جاده‌های ایران فعال هستند.

کارخانه ایران کاوه در نهایت به شرکت سایپا واگذار شد و نام آن به سایپا دیزل تغییر کرد. این کارخانه پس از ماک به تولید محصولات ولوو پرداخت و در چند سال اخیر هم به سراغ مونتاژ کامیون‌های چینی رفته است.