سواد گردشگری و توسعه گردشگری

پول نیوز؛ محمدرضا جابری - شاید دیدن عبارت «سواد گردشگری» در وهله اول کمی جدید، عجیب و ناهمگون به نظر بیاید و نیاز به توضیحاتی باشد تا مفهوم آن بهتر درک شود! پس تعریفی اجمالی از آن ارایه می‌شود تا بعدها بتوانیم بر پایه آن، برنامه‌ها و اهداف لازم را جهت توسعه گردشگری، حفاظت از میراث فرهنگی، ترویج صنایع دستی و همچنین استفاده صحیح از منابع طبیعی و محیط زیست بطور عمومی و گسترده در سطح کشور پیش ببریم.

سواد گردشگری چیست؟

با توجه و احترام به همه تعاریف پذیرفته شده در خصوص دو مفهوم «سواد» و «گردشگری» در یک تعریف جدید می‌توان گفت: سواد گردشگری مجموعه آگاهی‌ها و اقدامات اساسی و کاربردی فردی و گروهی برای درک درست مفهوم گردشگری با هدف توسعه آن و همچنین جلوگیری‌ از آسیب زدن به آثار تاریخی و محیط زیست است.

به کار گیری واژه «سواد» از آن جهت اهمیت دارد که نیازی اساسی برای همگان است و عموم مردم را شامل می‌شود و در کشوری مانند ایران که دارای جاذبه‌های گوناگون گردشگری است و طبق تمامی اسناد بالادستی بر توسعه گردشگری تاکید شده‌ است، اهمیت آموزش همگانی گردشگری بسیار ضروری می‌نماید.

همان‌گونه که روند باسواد شدن افراد از خانواده و سپس مدرسه و دانشگاه و همچنین جامعه (رسانه‌های فراگیر، انجمن‌ها و ...) آغاز می‌شود، در آموزش «سواد گردشگری» هم کمابیش باید همین روال طی شود.

تدوین کتاب‌های مرتبط با سواد گردشگری در مدارس، ساخت برنامه‌های آموزشی در صداوسیما، تشکیل انجمن‌ها و نهادهای مردمی با محوریت ارتقای سواد گردشگری، برگزاری نشست‌ها و همایش‌های ملی و بین‌المللی و ... می‌تواند ضمن توسعه گردشگری، از روند تخریب میراث‌ فرهنگی و محیط زیست نیز جلوگیری نماید.

ارتقای جایگاه «سواد گردشگری» کمک خواهد کرد بسیاری از معضلات بزرگی که گریبان آثار و بناهای تاریخی و محیط زیست را گرفته است و مانع توسعه گردشگری می‌شود، رفع گردد.

روزی نیست که خبر تخریب بناهای تاریخی را نشنویم! شهرداری‌ها به دلیل ندیدن آموزش‌های لازم «سواد گردشگری» دشمن درجه یک میراث فرهنگی و محیط زیست به حساب می‌آیند! افراد سودجو با از بین بردن بناهای تاریخی ترجیح می‌دهند سودی کوتاه و موقتی کسب کنند تا اینکه بنایی تاریخی تبدیل به اقامتگاه یا موزه شود!

عمران در نقطه تقابل با احیا و مرمت قرار گرفته است و متأسفانه هیچ پل ارتباطی معقولی میان آن‌ها وجود ندارد!

فقدان سواد گردشگری در میان مدیران و مسئولان، آثار مخرب بزرگتری دارد.

یک تصمیم نادرست، یک بی‌توجهی غیر عامدانه، یک دستور نابجا می‌تواند آسیب‌های جبران ناپذیری بر پیکره آثار تاریخی و محیط زیست ما وارد کند. همه سازمان‌ها و نهادهایی که به نوعی مرتبط با این حوزه‌ها هستند، باید در جهت ارتقای جایگاه «سواد گردشگری» در مجموعه‌های خود اهتمام جدی بورزند. آثار و فضاهای طبیعی ارزشمند زیادی وجود دارد که در تملّک وزارتخانه‌ها، ارگان‌ها و مجموعه‌های مختلفی قرار دارد که به دلیل نداشتن «سواد گردشگری» مدیران و کارکنان آن مجموعه‌ها این ظرفیت‌ها در حال از بین رفتن است.

ارتقا و آموزش «سواد گردشگری» عزم و اراده ملی می‌طلبد.

تمامی ارکان نظام، تک‌تک شهروندان، موسسات فرهنگی و آموزشی، رسانه‌ها، خبرنگاران و حتی خانواده‌ها ضمن بالا بردن دانش کاربردی «سواد گردشگری» می‌توانند در فرصتی کوتاه، سبب‌ساز تحولی بزرگ و چشمگیر در توسعه گردشگری، حفظ میراث ‌فرهنگی و محیط زیست و همچنین ترویج صنایع دستی شوند.