نکاتی که درباره قراردادهای اختیار معامله باید بدانید

به گزارش واحد آموزش پول نیوز، نحوه دریافت کد معاملاتی به شرح زیر است:

درصورتی که مشتری قبلا اقدام به دریافت کد معاملاتی قرارداد‌های آتی از طریق شرکت‌های کارگزاری کرده باشد، می‌تواند با همان کد معاملاتی در معاملات قرارداد‌های اختیار معامله نیز فعالیت کند. شایان ذکر اســت مشتریان فقط با یک کارگزاری مجاز به انجام این معاملات هستند و در صورت تمایل به تغییر کارگزاری خود، باید فرم درخواست انتقال کد معاملاتی را تکمیل و آن را به کارگزار مورد نظر خود ارائه کنند.
افتتاح حساب عملیاتی

مشتریان برای فعالیت در معاملات قرارداد‌های اختیار معامله می‌بایست یک حساب در اختیار بورس نزد یکی از بانک‌های عامل (سامان، ملت و رفاه) افتتاح و آن را به شرکت کارگزاری معرفی کنند. درصورتی‌که مشــتری کد معاملاتی قرارداد‌های آتی داشته باشد، می‌تواند از حساب در اختیار بورس خود برای این معاملات نیز استفاده کند.

مشتریان برای فعالیت در معاملات قرارداد‌های اختیار معامله می‌بایست یک حساب در اختیار بورس و نزد یکی از بانک‌های عامل افتتاح و آن را به شرکت کارگزاری معرفی کنند.
ثبت سفارش مشتری

قبل از ثبت سفارش‌ها مشتری در فرم‌های ثبت سفارش، کارگزاران می‌بایست از واریز وجه تضمین لازم توســط مشتریان، متناسب با موقعیت‌های ایشان اطمینان حاصل کنند. کارگزاران موظف‌اند کلیه سفارش‌های هر مشتری را در فرم‌های ثبت سفارش که توسط بورس ابلاغ می‌شود، ثبت کنند. سفارش‌ها می‌توانند به‌صورت کتبی، تلفنی، از طریق اینترنت یا سایر روش‌های تعیین شده توسط بورس انجام شوند.
محاسبه قیمت پایانی

اگر قرارداد اختیار معامله‌ای در یک روز معاملاتی معامله شــود، قیمت پایانی قرارداد اختیار معامله، میانگین وزنی قیمت معاملات انجام شده طی آن روز معاملاتی اســت، ولی اگر در آن روز معاملاتی، قراردادی معامله نشود، قیمت پایانی قرارداد اختیار معامله در روز کاری قبل به‌عنوان قیمت پایانی در نظر گرفته خواهد شد که در صورت عدم انجام معامله به‌صورت متوالی در آن نماد، این روند (استفاده از قیمت پایانی روز قبل) حداکثر تا دو روز کاری ادامه خواهد داشت، پس‌ازآن، بورس قیمت پایانی قرارداد اختیار معامله را براساس قیمت پایانی قرارداد‌های زیرگروه هم ماه آن نماد یا به‌صورت تئوریک محاسبه می‌کند.

تسویه معاملات

معاملات قرارداد‌های اختیار معامله در شرکت بورس کالای ایران به‌صورت روزانه تسویه می‌شوند. بدین معنی که در پایان یک روز معاملاتی، ارزش قرارداد‌های اختیار معامله شده (معادل حاصل‌ضرب قیمت اختیار در حجم قرارداد) از حساب خریدار اختیار کسر و به‌حساب فروشنده اختیار واریز می‌شود. کارمزد‌های معاملاتی نیز از حساب خریدار و فروشنده کسر و به‌حساب بورس، سازمان و کارگزار مربوطه واریز خواهد شد.
تحویل

اگر قرارداد اختیار معامله‌ای در یک روز معاملاتی معامله شــود، قیمت پایانی قرارداد اختیار معامله، میانگین وزنی قیمت معاملات انجام شده طی آن روز معاملاتی اســت.

با توجه به اینکه سبک اعمال قرارداد‌های اختیار معامله در شرکت بورس کالای ایران اروپایی است، در سررسید، خریدار می‌تواند درخواست اعمال خود را به بورس ارائه دهد. ارائه درخواست اعمال به معنی آغاز انجام فرآیند تخصیص است. پس از پایان معاملات و پس از پایان مهلت ارائه درخواست اعمال، بورس کلیه فروشندگانی را که طرف مقابل ایشان، درخواســت اعمال خود را به بورس ارائه کرده باشد، مشخص می‌کند. فروشندگان متعهد به تحویل دارایی پایه به‌اندازه حجم قرارداد خود هستند.

دو حالت در اینجا متصور است:

الف) کلیه فروشندگان تعهدات خود را ایفا نموده و رسید انبار یا دارایی پایه را تحویل داده‌اند؛ در این صورت قرارداد خریدارانی که ارزش قرارداد به همراه کارمزد‌های مربوطه را واریز نکرده باشند، ملغی خواهد شد.

ب) بخشی از فروشندگان نکول کرده و تعهدات خود را ایفا کرده‌اند؛ در این صورت سه حالت متصور است:

تعداد نکول فروشندگان برابر تعداد خریدارانی باشد که تمایل به تسویه نقدی دارند و در نتیجه ارزش قرارداد بــه همراه کارمزد‌های مربوطه را واریز نکرده‌اند. در این صورت خریدارانی که تسویه نقدی شده‌اند، مقابل فروشندگانی که نکول کرده‌اند قرار می‌گیرند. در این شرایط، فروشنده، درصدی از ارزش قرارداد را به همراه مابه‌التفاوت قیمت اعمال و قیمت نقد دارایی پایه به خریدار پرداخت می‌کند.

تعداد نکول فروشندگان بیشتر از تعداد خریدارانی باشد که تمایل به تسویه نقدی دارند. فرض کنید ۱۰ قرارداد در یکی از نماد‌ها منجر به اعمال‌شده اســت. هر نفر یک قرارداد دارد. (۱۰ خریدار و ۱۰فروشنده) فرض کنید از ۱۰ قرارداد، چهار نفر از فروشندگان نکول کرده باشند و یک نفر از خریداران تمایل به تسویه نقدی داشته باشند. در این حالت ۶ فروشنده و ۶ خریدار وارد فرآیند تحویل می‌شوند و خریداران، کالا را از فروشندگان تحویل می‌گیرند. قرارداد چهار فروشنده تسویه نقدی می‌شود و فروشندگان موظف به پرداخت درصدی از ارزش قرارداد به همراه مابه‌التفاوت قیمت اعمال و قیمت نقد دارایی پایه خواهند بود.

تعداد نکول فروشندگان کمتر از تعداد خریدارانی باشد که تمایل به تسویه نقدی دارند. مثال مورد قبل را با این فرض شرح می‌دهیم که از ۱۰ قرارداد، دو نفر از فروشندگان نکول کرده باشند و ۶ نفر از خریداران نیز تمایل به تسویه نقدی داشته باشند و وجوه لازم را واریز نکنند، دو نفر از آن ۶ خریدار در مقابل دو فروشنده‌ای که قرارداد خود را نکول کرده‌اند قرار خواهند گرفت و تسویه نقدی خواهند شد؛ اما اتاق پایاپای به چهار نفر باقی‌مانده از خریداران مهلت مجدد خواهد داد، تــا ارزش قرارداد به همراه کارمزد‌های مربوطه را واریز کنند. فرض کنید یک نفر وجوه را واریز کند. در این حالت ‍پ‍نج خریدار و پ‍نج فروشنده وارد فرآیند تحویل می‌شوند و خریداران، کالا را از فروشنده تحویل می‌گیرند. قرارداد سه خریدار نیز ملغی می‌شود و فروشنده مقابل آن‌ها متعهد دیگری نخواهد داشت.