انتقال دانش ژئوپارک جهانی قشم / مدیران مسئولیت‌پذیری و پاسخگویی را سرلوحه کار قرار دهند

ژئوپارک جهانی قشم از سال ۲۰۱۸ در توسعه ژئوپارک‌های منطقه و آموزش و بازخوانی تجربه‌های جزیره قشم در دست یابی به کارت سبز شبکه جهانی ژئوپارک‌ها به عنوان الگویی موفق برای کشور‌های خواهان ثبت جهانی ژئوپارک در منطقه، از سوی یونسکو مورد تاکید است.

در سال گذشته نیز ژئوپارک جهانی قشم از سوی مسوولان یونسکو در عرصه‌های بین المللی به عنوان الگوی موفق در زمینه توسعه مدیریت مشارکتی جوامع محلی و همچنین نقش برجسته زنان در راهبری فعالیت‌های زمین گردشگری معرفی شده بود.

ژئوپارک پیشنهادی توراتائو کشور روسیه، دومین ژئوپارک این کشور است که ارزیابی آن در سال ۲۰۲۲ میلادی از سوی ارزیابان یونسکو انجام شده است.

ژئوپارک‌ها و به عبارتی پارک‌های زمین‌شناسی (Geology Park)، گستره‌ای از پدیده‌ها و میراث زمین‌شناسی، جاذبه‌های طبیعی، تاریخی و فرهنگی ارزشمند هستند که باید توان بالا بردن توسعه اقتصادی جوامع محلی و جلب همکاری‌های مردمی را داشته باشند و به صورت پایدار حفظ و مدیریت شوند.

ژئوپارک قشم دارای ۳۵ ژئو سایت متنوع و اصلی همچون تنگه چاهکوه، غارنمکدان، دره ستاره‌ها و دره تندیس‌ها است و مجاورت آن با جنگل‌های حَرّا واقع در شمال جزیره قشم که دارای پنج عنوان تالاب بین‌المللی، ذخیرگاه زیست کُره، منطقه حفاظت شده، منطقه ویژه دریایی و منطقه ویژه پرندگان است، به ارزش‌ها و جذابیت‌های طبیعی ژئوپارک قشم افزوده است.

این ژئوپارک به واسطه واقع شدن در منطقه راهبردی خلیج فارس از اهمیت بالاتری برخوردار است و از طرف دیگر، این ژئوپارک به دلیل قرار گرفتن بین ژئوپارک‌های شرق آسیا و اروپا جایگاه خاصی در منطقه و بین ژئوپارک‌ها پیدا کرده که به عنوان مرکز توسعه منطقه‌ای ژئوپارک‌های جهانی در خاورمیانه و شمال آفریقا معرفی شده است.

وجود پدیده‌های بارز زمین شناسی شامل گنبد و غارنمکدان، دره‌های شگفت انگیز، سواحل بکر و زیبا و حیات وحش در بخش غربی جزیره قشم و جنگل‌های دریایی حَرّا، تنگه چاهکوه، تنگه عالی، بام قشم، دره تندیس ها، سایت تاریخی و فرهنگی کلات کشتاران، جزایر ناز و ده‌ها جاذبه فرسایشی و ژئومورفولوژی و صخره با اشکال زیبا موجب شد تا نام قشم در لیست دارندگان ژئوپارک‌های جهانی یونسکو ثبت شود.

پدیده‌های طبیعی نظیر دره ستاره ها، کُورکُورا کوه، چاکاویر، تنگه چاهکوه، کَریون، دیواره قاضی، بصیرا، ژئولینک، دره شور، جزیرتو، صخره لاک پشت‌ها و کناره‌های سواحل جنوبی، که هر کدام زیبایی خاص خود را دارند، از جمله این جاذبه‌های زمین شناسی محسوب می‌شوند.

جنگل‌های حَرّا به همراه تنوع زیستی منحصر به فرد، خلیج دلفین ها، سواحل مرجانی و نوار ماسه‌ای نخ کُنار، از دیگر چشم انداز‌های طبیعی هستند که ارزش ژئوپارک قشم را دو چندان کرده است.

در کنار این جاذبه ها، موزه ژئوپارک، پارک موزه لنج سازی گوران، قبرستان انگلیسی‌ها و بندر تاریخی لافت از دیگر داشته‌های ارزشمند ژئوپارک قشم به حساب می‌آید، اما این به تنهایی کافی نیست و آنچه به یک ژئوپارک هویت می‌بخشد مشارکت و حضور فعال جامعه محلی در برنامه‌های ترویجی، توسعه ای، حفاظتی و مدیریتی ژئوپارک است.

عادل پیغامی در نخستین جلسه ستاد گردشگری سازمان منطقه آزاد قشم اظهار داشت: مشکلات موجود در سال‌های گذشته در ارائه خدمات به گردشگران باید به صورت دقیق بررسی شود تا این مسائل امسال و به ویژه در نوروز ۱۴۰۳ به حداقل برسد.

وی ادامه داد: قبول مسئولیت همراه با پاسخگویی الزامی است و هرمدیری که مسئولیتی پذیرفته باید پاسخگو باشد و اگر علاقه‌ای به قبول مسئولیت ندارد از هم اکنون اعلام کند.

به گفته پیغامی، تعیین تکلیف محدوده وظایف و اختیارات هریک از دستگاه‌های اجرایی شهرستان به صورت مکتوب ضروری است تا از تداخل وظایف، موازی‌کاری و پاسکاری بین ادارات پیشگیری شود.

مدیرعامل سازمان منطقه آزاد قشم تاکید کرد: ابهامات در حوزه وظایف دستگاه‌های اجرایی شهرستان باید برطرف شود و طبق تفاهم‌نامه‌ها و اسناد مکتوب مسئول و متولی مشخص گردد.

وی تصریح کرد: قرارداد‌های سازمان به ویژه با بخش خصوصی و پیمانکاران باید در تاریخ معین منعقد و هزینه‌ها در موعد مقرر شود.

پیغامی ادامه داد: انتظار فعالیت بیشتری از دستگاه‌های اجرایی شهرستان داریم، بسیاری از این نهاد‌ها طبق ماده ۶۵ قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور باید به سازمان منطقه آزاد

قشم تفویض اختیار می‌گشتند و عدم اجرای این قانون تخلف محسوب می‌شود و برخی ادارات با وجود اینکه این قانون را اجرا نکرده اند حتی به وظایفی که بر عهده دارند نیز به درستی عمل نمی‌کنند و این موضوع موجب مشکلات زیادی در مدیریت جزیره شده است.

مدیرعامل سازمان منطقه آزاد قشم در بخش دیگری از سخنان خود گفت: به زیرساخت‌ها و روش‌های نوین در حوزه صنعت گردشگری نیازمند هستیم، اقتصاد گردشگری باید تغییر کند و از حوزه هزینه به حوزه درآمد- هزینه تغییر مسیر دهیم؛ بنابراین گزارش، در نخستین جلسه ستاد گردشگری قشم مسوولان و مدیران حاضر در جلسه ضمن ارائه گزارش اقدامات انجام شده در سال‌های گذشته به آسیب شناسی کاستی‌ها پرداختند و طبق دستور مدیرعامل سازمان منطقه آزاد قشم مقرر شد در جلسات بعدی فرآیند برطرف ساختن مشکلات با اعلام تقویم زمانبندی دقیق انجام شود.