ایجاد اشتغال و بهبود وضعیت بیکاری در ابهام

علیرضا حیدری  با اشاره به آمار‌های اعلام شده درباره نرخ بیکاری از سوی دولت و مرکز آمار گفت: طبق آمار‌های دولت مبنی بر کاهش نرخ بیکاری به رقم ۹.۲ درصد در تابستان امسال، باید نتیجه گرفت که دولت طی یکسال اخیر ده‌ها هزار نفر از بیکاران کشور را کاسته و برای آن‌ها شغل ایجاد کرده است. مسئله این است که مرکز آمار نیز به‌طور قانونی مرجع است و معمولا این مرکز برای مطالعات خود به‌جای آمارگیری از کل جامعه، یک جامعه نمونه تصادفی انتخاب و روی آن بررسی آماری انجام می‌دهد.

نایب رئیس اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری افزود: اینکه چه نوع جامعه آماری توسط مرکز آمار با چه کیفیتی انتخاب شده است از حوزه اطلاعات ما کارشناسان عادی و فاقد دسترسی به منابع اصلی آماری خارج است، اما با فرض اینکه مرکز آمار توسط قانون‌گذار مرجع اعلام آمار شناخته شده است، باید فرض را بر صحت محاسبات آن قرار دهیم. اما لازم است مرکز آمار در آمار‌های حساس مانند بیکاری و تورم تحلیل‌های آماری خود را نیز منتشر کند؛ زیرا لازم است مردم و کارشناسان بدانند که چه نحوه محاسبه و چه جامعه انتخابی خاصی با چه تعاریفی سبب شده تا نتایجی گاه تعجب آفرین اعلام شود.

حیدری با اشاره به سیاست‌های اشتغالی دولت در یکسال اخیر گفت: مجموعه سیاست‌های دولت در زمینه حفظ شرایط تولید و توسعه فرصت‌های شغلی با ایجاد ثبات در فضای کسب و کار و کنترل شاخص‌های کلان اقتصادی منجر به بهبود اشتغال می‌شود و با در نظر گرفتن این سیاست‌ها و شاخص‌های کلان بی‌ثبات شده و محیط کسب و کار، می‌توانیم در جایگاه کارشناسی بگوییم اقدامات در جهت ایجاد اشتغال و بهبود وضعیت بیکاری صورت نگرفته است.

وی در پاسخ به این سوال که آمار افزایش اشتغال اعلامی احتمالا از کجا استخراج شده است؟ گفت: در شرایطی که یکی از پرسودترین بخش‌های اقتصاد ایران یعنی نفت و پتروشیمی تغییر قابل اعتنایی در زمینه اشتغال نداشته، به نظر می‌رسد به یک دلیل مشخص، افزایش نسبی میزان شاغلین و کاهش بیکاری به دلیل مقدار مشخصی تحرک در دو بخش کشاورزی و معدنی کشور است.

این اقتصاددان با تاکید بر این مطلب که رشد اشتغال بخش کشاورزی و معدنی به دلیل مزیت‌های صادراتی ایجاد شده است، توضیح داد: از آنجا که ارزش پول کشور به نسبت سال‌های گذشته باز هم کاهش داشته و نرخ ارز افزایش یافته است، لذا صادرات محصولات داخلی مزیت پیدا کرده و استخدام و سرمایه‌گذاری این دو حوزه که چندان خود نیازمند واردات نیست، بهبود یافته است. در شرایطی که ارزش محصولات در این دو حوزه برای صادرات چند برابر می‌شود، شاهد رشد استخدام نیرو در باغات، واحد‌های تولید دام و طیور و همچنین برخی معادن کشور هستیم، زیرا سود ناشی از صادرات این محصولات به نسبت هزینه‌های ریالی داخلی و فروش دلاری محصول به کشور‌های همسایه بسیار بالاتر است و به‌طور طبیعی نیروی کار جدید می‌تواند بیشتر در این بخش جذب شود.

عضو کانون بازنشستگان تامین اجتماعی تهران با بیان اینکه ایجاد ۱۰۰ هزار فرصت شغلی جدید طی حدود یکسال برای اقتصادی که سالانه نیازمند ایجاد ۸۰۰ هزار شغل جدید است، عدد چندان قابل توجهی نیست، به مشاغل جدید حوزه‌های اینترنتی و مبادلاتی و رمز ارز و.. اشاره کرد و افزود: این مشاغل از قبیل مبادله‌گری یا (تریدرها) یا فروشندگان سهام بورس و فرابورس و رمز ارز و مبادله‌گری در فضای مجازی (نه فقط در ایران) که در بسیاری از کشور‌های جهان رشد داشته است و باتوجه به شرایط توسعه صنعتی خاص ایران به طور طبیعی استقبال بیشتری در کشور از این شغل‌ها شده است.

حیدری در پایان تصریح کرد: این افراد در صورت اعلام خود به عنوان فرد شاغل تمام وقت، تاثیر معنادار و موثری بر میزان نرخ بیکاری اعلام شده توسط مرکز آمار خواهند داشت. باتوجه به گسترش روزافزون این مشاغل، لازم است اطلاعات جزئی مشاغل و برخی مستندات کیفی آمار‌های مرکز آمار نیز بررسی شود تا مشخص شود حجم اشتغال و بیکاری موجود بیشتر باعث گرایش نیروی کار به چه مشاغلی شده است. باتوجه به رشد فضای مجازی و جمعیت نیروی کار مستعد، اما بیکار نسل جوان تحصیل کرده -که توان ورود به این حوزه‌ها را نیز دارند- قطعا این بحش بدون تردید روی جابه‌جایی آمار بیکاری موثر خواهد بود.