آرامگاه فردوسی نگهبان پر افتخار زبان پارسی (+عکس)

پول‌نیوز - آرامگاه فردوسی، مکانی است که خاکش پیکر حکیم ابوالقاسم فردوسی را به آغوش کشیده و تا به امروز یاد این شاعر را برای مان جاوید نگاه داشته است. این مکان با فضای بسیار زیبا و چشم نوازش میزبان گردشگران بسیاری از داخل و خارج از کشور است و بسیاری را از راه های دور و نزدیک به سوی خود می کشاند. این آرامگاه در ۲۸ کیلومتری غرب روستای پاژ، زادگاه فردوسی قرار دارد و از 12 فروردین سال 1342 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.


فردوسی که بود؟

ابوالقاسم فردوسی توسی، شاعر حماسه سرای ایرانی است که در سال ۳۲۹ هجری قمری در توس خراسان متولد شد و در سال ۴۱۶ هجری قمری در گذشت. به عقیده بسیاری از کارشناسان، وی را می توان بزرگترین سراینده پارسی‌گو دانست که موفق شد در مدت زمان زندگی اش به یکی از بزرگترین کارها دست بزند و شاهنامه را بسراید.

وی به القاب دیگری همچون حکیم سخن، حکیم توس و استاد سخن نیز شهرت دارد و در سراسر جهان زبانزد خاص و عام است. هنگامی که زبان دانش و ادبیات در ایران زبان عربی بود، فردوسی با سرودن شاهنامه توانست جانی تازه به فرهنگ ما ببخشد و همه ما جاودانگی زبان فارسی را تا به امروز مدیون تلاش های او هستیم.

شاهنامه کتابی است که در آن نزدیک به ۶۰۰۰۰ بیت وجود دارد. از این اثر به عنوان یکی از بزرگترین و برجسته ترین سروده های حماسی جهان یاد می شود که نتیجه دست کم سی سال رنج و تلاش فردوسی است. این شاهکار ادبی، اسطوره‌ها، افسانه ها و تاریخ ایران را از آغاز تا حمله اعراب به ایران در سده هفتم و در چهار دودمان پادشاهی پیشدادیان، کیانیان، اشکانیان و ساسانیان به تصویر می کشد و سه بخش در بر دارد که عبارتند از: اسطوره ای (از روزگار کیومرث تا پادشاهی فریدون)، پهلوانی (از خیزش کاوه آهنگر تا مرگ رستم) و تاریخی (از پادشاهی بهمن و پیدایش اسکندر تا گشایش ایران به دست اعراب).

تاریخچه آرامگاه فردوسی

آرامگاه فردوسی فراز و نشیب های بسیاری را در طول تاریخ پشت سر گذاشته است. در ادامه در تاریخ سفر می کنیم و روزگار این آرامگاه را در دوران های مختلف مورد بررسی قرار می دهیم:

شاعری با جُرم شیعه بودن

در تاریخ آمده است که پس از مرگ فردوسی به دلیل پیروی وی از مذهب شیعه، پیکرش را در هیچ گورستانی نپذیرفتند و به ناچار در باغ خودش درون شهر تابران توس، نزدیک به دروازه شرقی شهر رزان به خاک سپرده شد. با وجود اینکه آرامگاهی بر فراز مقبره وی وجود نداشت؛ اما باز هم اهل دانش و معرفت بر سر مزارش حاضر می شدند و ارادت خود را نسبت به این شاعر بزرگ ابراز می کردند. بر اساس پیشگفتار شاهنامه بایسنقری (تنها شاهنامه اصلی و سالم باقیمانده در جهان) نخستین بار، توسط ارسلان حاذب که از سرداران سلطان مسعود غزنوی و از شیفتگان فردوسی بود، آرامگاهی بر فراز مقبره فردوسی ساخته شد.

آرامگاه فردوسی تخریب می شود!

بنای احداث شده توسط ارسلان حاذب، نزدیک به ۱۰۰ سال پابرجا بود و در تاریخ شواهدی از بازدید نظامی عروضی (نویسنده ایرانی سده ششم هجری) در ۵۱۰ هجری قمری از این آرامگاه وجود دارد.
به نظر می رسد که این بنا در هنگام یورش غزها (گروهی از ترکان غارتگر) در سال‌های ۵۴۸، ۵۵۲ و ۵۵۳ ه‍جری قمری نیز پابرجا بوده و حتا در جریان حملات لشکریان چنگیز و پسرش تولی خان به توس در سال‌های ۶۱۷ و ۶۱۸ هجری قمری همچنان سالم باقی مانده است؛ اما در زمان حکمرانی گرگوز -یکی از چهار حکمران و کارگزار امپراتوری مغول- در سال های ۶۳۸-۶۴۱ هجری قمری، بنای آرامگاه ویران و از مصالح آن برای بنای قلعه‌ای در توس استفاده شد.

بنای آرامگاه دوباره برپا می شود...

در روزگار فرمانروایی غازان خان -مشهورترین، مقتدرترین و موثرترین پادشاه ایلخانی- شخصی به نام امیر ایسن قُتلُغ که مقامی شبه امیری داشت، ساختمانی را در محل دفن فردوسی و خانقاهی (1) در کنارش احداث کرد. پیش از آنکه کار ساخت و ساز بقیه ساختمان ها تمام شود امیر ایسن از دنیا رفت و بنا تا حدود نیمه سده هشتم هجری قمری به همان صورت ماند.

در نزهةالقلوب (دانشنامه ای از حمدالله مستوفی) چنین آمده که آرامگاه فردوسی در شرق توس، در کنار قبر محمد غزالی، فیلسوف، متکلم و فقیه ایرانی و یکی از بزرگترین مردان تصوف سده پنجم هجری، و معشوق توسی، از عرفای ایرانی قرار داشته است.

دولتشاه سمرقندی در تذکرةالشعرا -از کتب مرجع و تذکره های مهم به زبان پارسی- گفته است که مدفن فردوسی در توس و کنار بنای عباسیه و در جای مشخصی قرار دارد. به نظر محیط طباطبایی -پژوهشگر، مورخ، منتقد و ادیب معاصر ایرانی- در این گفتار، عباس و عباسیه از آیسن و آیس برگرفته شده و اشاره به همان خانقاهی دارد که امیر ایسن قتلغ ساخته بود. جایگاه کنونی این خانقاه، در ۸۰۰ متری آرامگاه است و به نام هارونیه شناخته می‌شود.

راه دسترسی
آدرس: توس، انتهای بلوار بهارستان




منبع:کارناوال